علی بردی - الشرق الاوسط
ایالات متحده پس از ناکامی شورای امنیت در تصویب پیش نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحات نامحدود بر رژیم در تهران متعهد شد طی چند روز آینده، مکانیزم خودکار برای اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران (اسنپ بک) را اعمال کند. در حالی که روسیه برای «خارج کردن اوضاع از لبه پرتگاه» خواستار برگزاری اجلاس کشورهای بزرگ شده‌است.
بدون اقدامات بیشتر، تحریم تحمیل شده از سال ۲۰۰۷ به ایران پایان خواهد یافت. این به ایران امکان می‌دهد بدون محدودیت سلاح‌های معمولی را خریداری و بفروشد.
توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، امکان تحریم تسلیحات را پس از پنج سال، یعنی در ۱۸ اکتبر، را به ایران داده‌است.
از آنجایی که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در ماه مه سال ۲۰۱۸ از این توافق کناره‌گیری کرد، دولت وی استدلال کرده‌است که تحریم تسلیحات نباید منقضی شود زیرا ایران همچنان به حمایت از سازمان‌های تروریستی ادامه می‌دهد.
اما روسیه و چین معتقد بودند که آمریکا جایی برای ارائه تصمیمات در مورد قراردادی که دیگر بخشی از آن نیست، ندارد.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به محض انتشار نتیجه رای‌گیری، ناتوانی شورای امنیت را مورد انتقاد قرار داد. به گفته او شورای امنیت «در مأموریت خود، یعنی حفظ امنیت جهانی ناکام مانده و نتوانسته‌است، ایران را در قبال اعمالش پاسخگو کند».
وی افزود: «کوتاهی شورای امنیت سازمان ملل در اقدام قاطع برای دفاع از صلح و امنیت بین‌المللی غیرقابل بخشش است».
پمپئو افزود: شورای امنیت درخواست‌های صریح برای تمدید تحریم تسلیحاتی از جانب بسیاری از کشورهای خاورمیانه از جمله شورای همکاری خلیج را که در معرض خشونت‌های ایران قرار دارند، رد کرد.
پمپئو اضافه کرد: ایالات متحده هرگز دوستان ما را در منطقه که انتظار بیشتری از شورای امنیت داشتند، رها نخواهد کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا تأکید کرد، کشورش به کار خود ادامه خواهد داد تا اطمینان حاصل شود نظام تروریسم مذهبی (ایران)، آزادی خرید و فروش تسلیحات را نداشته باشد.
از سوی دیگر، کلی کرافت نماینده آمریکا در سازمان ملل از کشورهایی که با پیش‌نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مخالفت کرده یا به آن رای ممتنع داده بودند، به شدت انتقاد کرد.
کرافت به کنایه از کشورهای مخالف و رای ممتنع دهنده خواست تا به پرسش‌های قربانیان اقدامات ایران در یمن، عراق، لبنان و سوریه پاسخ دهند.
وی گفت: «ترجیح می‌دهم اعضایی از شواری امنیت سخن بگویند که به پیش‌قطعنامه پیشنهادی، رای مخالف یا ممتنع دادند، با مادرانی در یمن حرف بزنند که شاهد پرپر شدن کودکان خود و مرگ آنها در نتیجه مستقیم حمایت‌های ایران از شورشیان حوثی هستند. باید این مادران را در جریان چگونگی فعالیت شورای امنیت در جهت منافع شورشیان حوثی قرار دهند».
کرافت افزود: «با خانواده‌هایی در سوریه سخن بگوئید که درنتیجه حمایت‌های مستقیم ایران از نظام اسد، از هم پاشیده‌اند. به آنها بگوئید که شورای امنیت به آنها گوش فرا می‌دهد».
وی افزود: «با لبنانی‌هایی صحبت کنید که هنوز از فاجعه بندر بیروت در رنج و عذابند و به خوبی از تأثیرات مسموم کننده اقدامات ایران و حزب‌الله علیه ملت لبنان آگاهی دارند. با کشورهای منطقه و مردم بحرین، کویت، عمان، قطر، پادشاهی سعودی، امارات و اسرائیل سخن بگوئید که از شورای امنیت خواستند، دست به اقدامی درست و اخلاقی زده و تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید کند. به آنها بگوئید که شورای امنیت تهدید گری‌های شدید ایران را به رسمیت شناخت و این کشورها عملاً اهدافی برای موشک‌ها و تجاوز کاری‌های ایران هستند».
نمایند آمریکا در سازمان ملل همچنین تأکید کرد که ایالات متحده همچنان به تلاش خود برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران ادامه خواهد داد.
نمایندگی روسیه در سازمان ملل نیز در بیانیه‌ای گفت که قطعنامه ۲۲۳۱ مدت تحریم‌ها را پنج سال در نظر گرفته بود و این مدت قرار نبود تمدید شود.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، پیشنهاد کرده‌است که برای «ایجاد سازوکاری در منطقه خلیج برای ایجاد امنیت و بنای اعتماد» تمام طرف‌های امضاکننده پیمان هسته‌ای با ایران (برجام)، «نشستی مجازی» برگزار کنند و راه‌های فعال ساختن همکاری برای پیشبرد توافق برجام را بررسی کنند.
نماینده دائم روسیه تأکید کرد: «روسیه آماده است تا با همه طرف‌های درگیر برای همکاری سازنده داشته باشد تا وضعیت از روند خطرناک خارج شود. ما اطمینان داریم که برای تهدید، باج خواهی، رویارویی و زورگویی، جایگزینی وجود دارد. راه حل قابل قبول برای همه این است که با در نظر گرفتن منافع قانونی امنیت برای همه نقش آفرینان منطقه، اقدام مشترکی انجام شود».
نمایندگی جمهوری خلق چین در سازمان ملل در واکنش به ناکامی آمریکا در به تصویب رساندن قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در توییتی گفت نتیجه به دست آمده نشان می‌دهد «یک‌جانبه‌گرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست خواهد خورد».
نمایندگی چین استدلال می‌کند از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده و دیگر عضو آن نیست، نمی‌تواند خواهان برگشتن تحریم‌ها علیه ایران باشد. در همین رابطه چین تأکید کرده که همچنان به توافق برجام پایبند و خواهان اجرای کامل آن است.
آن گوگن معاون نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل متحد در گفتگو با خبرگزاری فرانسه ضمن اشاره به «تبعات سنگین پایان تحریم تسلیحاتی ایران بر امنیت و ثبات منطقه‌ای» یادآور شده که کشورش به این دلیل رای ممتنع داد که قطعنامه پیشنهادی را «پاسخی متناسب» نمی‌دانست.
وی همچنین با انتقاد از رویکرد آمریکا گفته‌است که واشینگتن برای کسب یک اجماع تلاش نکرد و با رویکردی یکجانبه سعی داشت اقتدار و یکپارچگی شورای امنیت را به خطر بیاندازد.
او در عین حال «از اقدامات بی‌ثبات کننده ایران در منطقه، از جمله نقض مکرر آن در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ دربارهٔ سلاح‌های معمولی، از طریق ارسال آنها به یمن، لبنان، سوریه و عراق» ابراز نگرانی شدید کرد.
گونتر ساوتر نماینده آلمان در سازمان ملل، گفت که برای رسیدن به قطعنامه‌ای که برای همه اعضای شورای امنیت پذیرفتنی باشد، «به رایزنی‌های بیشتری نیاز است».
وی با اشاره به ارسال سلاح به یمن، لبنان، سوریه و عراق «نگرانی عمیق خود را از رفتار ایران در منطقه» ابراز داشت.
مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل نیز در مورد بازگشت تحریم‌ها علیه ایران هشدار داد و گفت بازگشت تحریم‌ها با واکنش شدید ایران روبرو خواهد شد.
او گفته گزینه‌های ایران در واکنش به این موضوع «محدود نیستند».
اسرائیل رد شدن طرح پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت را به عنوان اقدامی «ننگین» محکوم کرد.
گیلاد اردان، نماینده تازه اسرائیل در سازمان ملل روز شنبه در پیامی توییتری گفت که با این اقدام شورای امنیت نشان داد که «در ایفای مسئولیت خود در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی ناکام مانده‌است».
به گفته نماینده اسرائیل تصمیم مزبور «ناآرامی بیشتر خاورمیانه و دور خشونت در جهان» را تشدید خواهد کرد.
