کیهان لندن - حامد محمدی- در ایران بخش‌هایی از حکومت امیدوار به شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر برای پیروزی جو بایدن لحظه‌شماری می‌کنند.
امیدواری مقامات دولت جمهوری اسلامی به پیروزی بایدن و حمایت از او در رسانه‌های وابسته به جریان اصلاح‌طلب علنی‌‌تر است هرچند که خبرگزاری رویترز به نقل از سه مقام ارشد جمهوری اسلامی اخیراً نوشت علی خامنه‌ای امیدوار به پیروزی جو بایدن است تا برجام نجات پیدا کند.
علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی دوشنبه ۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور) در شصت و چهارمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به صورت آنلاین برگزار شد هشدار داد برجام در وضعیت «شبه‌‌بُن‌بست» گرفتار شده و برای حفظ آن اتحادیه اروپا به ویژه سه کشور اروپایی به عنوان اعضای برجام مسئولیت مهمی بر عهده دارند.
وفاداران به رهبر جمهوری اسلامی و حزب‌اللهی‌‌ها و مقامات ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اما می‌گویند برجام مُرده و «جسد متعفن» است.
جو بایدن همسو با اغلب هم‌قطارانش در حزب دموکرات برای حفظ برجام تلاش می‌کند و منافع جمهوری اسلامی ایران هم در گرو ماندن در برجام بیشتر تأمین می‌شود تا خروج از آن. چنانکه خامنه‌ای در پاسخ به این پرسش که «چرا برجام را آتش نمی‌زند؟» می‌گوید اگر منافع ما را تأمین نکند این کار را خواهیم کرد. بنابراین همچنانکه امضای توافق اتمی در ژوییه ۲۰۱۵ حاصل «نرمش قهرمانانه» علی خامنه‌ای بود حالا نیز هرگونه تصمیم در مورد آینده‌ی آن منوط به خواست اوست هرچند ولایتمداران تلاش می‌کنند دولت روحانی را که برجام را دستاورد خود می‌داند مقصر شکست توافق اتمی معرفی کنند تا آبروریزی آن برای خامنه‌ای کمتر شود.
در این میان، الیوت آبرامز جانشین برایان هوک و نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای با شبکه «العربیه» گفته است «هرکسی رئیس جمهور آمریکا شود تحریم‌های آمریکا علیه ایران باقی خواهد ماند.»
قابل توجه است که در ایران هستند کسانی که تهدید حضور بایدن در کاخ سفید را به مراتب بیشتر از ادامه ریاست جمهوری ترامپ می‌دانند. آنها معتقدند جو بایدن و دموکرات‌ها می‌توانند با سیاست «چندجانبه‌گرایی» و همراه کردن اروپاییها با خود فشار به جمهوری اسلامی را بیشتر کنند؛ برخلاف سیاست‌های ترامپ که با یکجانبه‌گرایی میان واشنگتن و متحدان سنتی‌اش فاصله انداخته است.
گروهی از مقامات نیز معتقدند با اروپا یا بی‌اروپا آمریکا برای فشار به تهران از ابزار کافی برخودار است. هرچند صدای این گروه کمتر در رسانه‌های حکومتی بازتاب پیدا می‌کند.
علی علیزاده دبیر کمیسیون امنیت ملّی مجلس شورای اسلامی در این ارتباط می‌گوید: «آنچه روشن است اینکه آمریکا در قالب تحریم‌های ثانویه یا یکجانبه شش قطعنامه شورای امنیت به‌ویژه قطعنامه مهم و جامع ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل را اعمال خواهد کرد.»
علیزاده تاکید کرد درست است که سه کشور اروپایی و چین و روسیه تفسیر آمریکا در بازگشت تحریم‌ها را نمی‌پذیرند و متکی به ادبیات اخلاقی و حقوقی می‌توان گفت آمریکا حق بهره‌گیری از مکانیسم ماشه را ندارد اما با این استدلال‌های زیبا آبی گرم نمی‌شود.
از سوی دیگر، «خواب‌آلود»، «احمق» و «فراموشکار» صفاتی است که دونالد ترامپ به بایدن نسبت می‌دهد. ترامپ می‌گوید «اگر بایدن رئیس جمهور شود ایران، کره شمالی، چین و روسیه، آمریکا را تصاحب می‌کنند». او همچنین بارها تأکید کرده «رهبران ایران منتظر شکست من در انتخابات و پیروزی بایدن هستند تا با او مذاکره کنند و مثل زمان باراک اوباما میلیاردها تومان پول به جیب آیتاللهها سرازیر شود.»
اینها همه اما می‌تواند صرفاً برای جمهوریخواهان کاربرد داخلی و انتخاباتی داشته باشد. این احتمال مردود نیست که تصویری که از بایدن در ذهن مقامات جمهوری اسلامی نقش بسته انعکاس واژگون مواضع ترامپ باشد و نه لزوماً همان رئیس جمهوری که در ایران اصلاح‌طلبان برایش «ستاد انتخاباتی» زده‌اند و اروپاییها بی‌سر و صدا چشم به راهش نشسته‌اند و چپ جهانی و لابیگران نظام از لندن تا تورنتو و نیویورک برایش سر و دست می‌شکنند و برخی از اطرافیان خامنه‌ای و حتی از قرار معلوم خود او انتظار جلوس‌اش را در کاخ سفید می‌کشند.
از اینها گذشته وضعیت وخیم جمهوری اسلامی آیتاللهها را در وضعیتی قرار داده که حتی چین و روسیه هم نمی‌توانند به تنهایی آنها را از سراشیبی که به سرعت در آن رو به پایین می‌روند نجات دهند. در یک ماه گذشته سرگئی لاوروف دست‌کم دو بار علنی اعلام کرده مسکو آماده میانجیگری بین ایران و آمریکاست. روس‌ها بارها در مورد قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF به دلیل نپیوستن به این معاهده‌ی ضدپولشویی و ضدتروریسم هشدار داده‌اند.
پدرام سلطانی نائب رئیس پیشین اتاق بازرگانی می‌گوید «بانک‌های روسی دیگر تراکنش‌های مربوط به کار با ایران را حتی به روبل روسیه انجام نمی‌دهند و از انجام تراکنش‌های تجاری با ایران خودداری می‌کنند.»
این خبر در حالیست که در سال ۲۰۱۸ اعلام شد ایران و روسیه برای انجام امور مالی و بانکی به توافق رسیدند و تحریم‌ها را با کنار گذاشتن دلار از مبادلات خود دور می‌زنند!
اعدام و شکنجه مخالفان، بازداشت منتقدان و روزنامه‌نگاران، سرکوب دگراندیشان و اعتراضات مسالمت‌آمیز، حملات سایبری، حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه‌های شبه‌نظامی، ارسال پول برای خرابکاری نیابتی در خاک اروپا، سرنگونی هواپیمای مسافربری با موشک، اخلال در کشتیرانی آزاد، باجگیری اتمی، ساخت موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک اتمی، افزایش غلظت و ذخایر اورانیوم در سایت‌های مشکوک و اعلام نشده، قاچاق تسلیحات نظامی، ایجاد شرکت‌های صوری و شبکه‌های بین‌المللی برای دور زدن تحریم‌ها و رساندن پول و مواد مخدّر به باندهای مسلّح شرارت‌هایی از سوی جمهوری اسلامی است که بایدن یا هر رئیس جمهوری دیگری در آمریکا نمی‌تواند به سادگی آنها را نادیده بگیرد.
بعد از اعدام نوید افکاری کشتی‌گیر معترض بایدن در توییتی نوشت «اعدام بی‌رحمانه نوید افکاری بی‌معنی و تکان‌دهنده است. هیچ کشوری نباید معترضان یا فعالان مسالمت‌جو را دستگیر، شکنجه، یا اعدام کند. ایران باید سایر زندانیان سیاسی از جمله نسرین ستوده و آمریکایی‌هایی را که غیرعادلانه دستگیر شده‌اند آزاد کند.»
مخالفت حزب دموکرات آمریکا با اعمال تحریم‌های بیشتر علیه رژیم ایران و یا مخالفت چین و روسیه و همچنین اروپاییها برای فعال کردن «مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه تهران هرچند ادامه‌دار است اما در نهایت چندان فراتر از حمایت‌های سیاسی و تبلیغاتی نخواهد رفت و همچنانکه از سال ۲۰۱۸ تا کنون آمریکا تحریم‌های یکجانبه خود علیه رژیم ایران را به دنیا دیکته کرد اینبار نیز به نظر می‌رسد که وضعیت مشابه تکرار خواهد شد.
واقعیت این است که حتی اگر بایدن خودش هم بخواهد نقش منجی آیتاللهها را بازی کند- که بعید است- شرایط آنها چنان وخیم است که کار ویژه‌ای از او بر نمی‌آید. برخی معتقدند رژیم ایران اگر از فشارهای شدید دولت ترامپ سالم عبور کند همچون میکروبی جهش یافته مصون خواهد شد اما برخی دیگر می‌گویند فشارهایی که ترامپ معمار آن است چنان سنگین بوده که چه خودش بماند و چه بایدن رئیس جمهوری آمریکا شود آنچه در نهایت از جمهوری اسلامی باقی خواهد گذاشت متفاوت از رژیم ایران پیش از خروج آمریکا از برجام است.
در چنین شرایطی که دیپلمات‌های جمهوری اسلامی دست خالی هستند و ابزار کافی و لازم برای اثرگذاری در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی ندارند و فشارهای داخلی و احتمال از سرگیری اعتراضات اصلی‌ترین تهدید علیه نظام به شمار می‌رود، موضوع روی کار آمدن دولت نظامی در ایران برای چندمین بار مطرح شده است. اصولگرایان از سوی اصلاح‌طلبان متهم شده‌اند که در پی روی کار آوردن نظامی‌ها هستند اتهامی که اتفاقا نخستین بار چهره‌های اصلاح‌طلب نظیر سعید حجاریان و محسن هاشمی‌رفسنجانی و حسین موسویان آن را داغ کردند و خودشان نیز پا به پای اصولگرایان آن را پیگیری می‌کنند!
تهران به یک تهدید امنیتی برای نظام تبدیل شد
