ناصر اعتمادی - رادیو بین المللی فرانسه
به گمان الی گرانمایه، معاون مدیر برنامۀ خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا، با پایان گرفتن تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه تهران، مهمترین نگرانی اروپا در ماه های آینده تشدید تحریم ها و حتی محاصرۀ ایران توسط نیروی دریایی آمریکا به منظور افزایش فشارهای حداکثری علیه تهران است که می تواند به یک رویارویی نظامی غیرقابل کنترل میان ایران و آمریکا منجر شود.
الی گرانمایه، معاون مدیر برنامۀ خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا، با انتشار مطلبی دربارۀ پایان تحریم های تسلیحاتی ایران از یکشنبه هجدهم اکتبر نوشت که "طیف گسترده ای از مسائل و مشکلات سیاسی و مالی مانع از آن خواهد شد که با پایان تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل، ایران بتواند در سال های آینده سامانه های سلاح های پیشرفته خریداری و وارد کند."
اگر چه دولت آمریکا و متحدان منطقه ای آن می گویند که با پایان تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل در هجدهم اکتبر آینده، جمهوری اسلامی ایران می تواند از روسیه و چین سلاح خریداری کند، اما، به گمان الی گرانمایه، بعید است که چنین اتفاقی در کوتاه مدت روی دهد.
مشاور امور ایران در شورای روابط خارجی اروپا افزوده است : "با توجه به حمایت مداوم نظامی غرب از متحدان منطقه ای خود و ائتلاف ها و همسویی های فزاینده میان اسرائیل و کشورهای عرب خاورمیانه، توقف تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل در کوتاه مدت مناسبات قدرت در خاورمیانه را تغییر نمی دهد."
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
به گفتۀ پژوهشگر ایرانی-انگلیسی، بدون شک با پایان تحریم های سازمان ملل، روسیه و چین قراردادهای نظامی با ایران امضاء خواهند کرد، اما، بعید است که این قراردادها در آیندۀ قابل پیش بینی و در نتیجۀ موانع سیاسی و اقتصادی موجود، به تحویل اسلحه بانجامد. به گفتۀ گرانمایه، شواهد و تجارب تاریخی نشان می دهند که میان امضای قرارداد و تحویل اسلحه می تواند سال ها وقفه و فاصله روی دهد، چنانکه این اتفاق برای نمونه در مورد تحویل موشک های "اس ٣٠٠" روسیه روی داد و تهران برای تحویل گرفتن این موشک ها حدود ده سال منتظر ماند. به گفتۀ گرانمایه، روسیه همچنین نشان داده که می تواند برای جلوگیری از تحویل به موقع سلاح به ایران همزمان وارد مذاکره و بده و بستان با اسرائیل و آمریکا شود.
افزون بر این، به گمان الی گرانمایه، فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا بر صنایع نظامی دولتی روسیه و چین قادرند از میل و توانایی آنها برای فروش اسلحه به حکومت ایران بکاهند و حتی اگر جو بایدن پیروز انتخابات آیندۀ ریاست جمهوری آمریکا شود، بعید است که کارزار فشار آمریکا بر ایران و تاثیر بازدارندۀ آن بر معاملات احتمالی نظامی با این کشور از بین برود.
با این حال، الی گرانمایه بعید ندانسته که افزایش تنش های جهانی برای نمونه مسکو را وادار کند که برای مقابله با آمریکا و تقویت ائتلاف خود با تهران در سوریه با جمهوری اسلامی قرارداد نظامی امضا کند. اما، حتی در چنین صورتی چین و روسیه به ایران سلاح تحویل نخواهند داد مگر آنکه از قبل مطمئن باشند که پول آن را بی دردسر دریافت خواهند کرد. در این زمینه، تحریم های آمریکا مانع بزرگی برای ایران به شمار می رود زیرا مانع این کشور از پرداخت مبالغ هنگفت سلاح های خریداری شده خواهند شد آنهم در دوره ای که بهای نفت شدیداً افت کرده و جمهوری اسلامی ایران به علت تحریم های آمریکا ناتوان از صدور نفت است و با کمبود بی سابقۀ منابع ارزی روبرو است (در ماه گذشته دولت آمریکا باقی ماندۀ بانک های ایرانی را که هنوز با نظام مالی جهانی ارتباط داشتند هدف تحریم های جدید خود قرار داد).
پژوهشگر ایرانی-انگلیسی شورای روابط خارجی اروپا در ادامه افزوده است که برای روسیه و چین واکنش رقبای منطقه ای ایران (یعنی اسرائیل، امارات و عربستان) موضوع و ملاحظه ای بمراتب مهمتر از جمهوری اسلامی است. به گفتۀ الی گرانمایه، سه رقیب منطقه ای تهران خواهند کوشید با اتکاء به مناسبات اقتصادی گسترده شان با چین و روسیه مانع از فروش اسلحه به ایران شوند. در حال حاضر، چین شمار بالایی پهپاد به رقبای جمهوری اسلامی ایران در منطقه فروخته و یا در حال فروش است و با وسواس مراقب است که درآمدهای حاصل از آن آسیب نبیند. ولادیمیر پوتین نیز همواره مراقب حفظ تعادل منافع نیروهای رقیب در منطقه بوده و کوشیده تا کارش به جانبداری از یک گروه در مقابل گروه دیگر نانجامد.
به گفتۀ الی گرانمایه، چین و روسیه مراقب هستند که فروش اسلحه به ایران بی ثباتی منطقه را تشدید نکند. چین حاضر نیست که دسترسی خود را به منابع نفتی خاورمیانه که سخت به آنها نیازمند است به خطر باندازد. افزون بر این، دونالد ترامپ با فروش گستردۀ سلاح به رقبای جمهوری اسلامی ایران تنش های منطقه ای را افزایش داده است، به ویژه اینکه این رقبا همچنان در نظر دارند با پایان گرفتن تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه تهران مجدداً سلاح های بیشتری خریداری کنند. برای نمونه، دولت امارات خواستار خریداری هواپیماهای فوق پیشرفتۀ "اف ٣٥" شده است، در حالی که اسرائیل خواستار خرید هشت میلیارد دلار اسلحه از آمریکا شده است. خریدهای نظامی این کشورها بمراتب بیشتر از کل بودجۀ نظامی جمهوری اسلامی است و دسترسی آنها به نکنولوژی غرب برتری نظامی آنها را نسبت به ایران از هر لحاظ تضمین می کند.
الی گرانمایه در ادامه افزوده است که به موازات تمدید یکجانبۀ تحریم های تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا، اتحادیۀ اروپا تحریم های تسلیحاتی خاص خود را علیه جمهوری اسلامی دست کم تا پایان سال ٢٠٢٣ حفظ خواهد کرد. فرانسه، آلمان و بریتانیا حتی کوشیدند برای کاستن از تاثیر پایان تحریم های شورای امنیت به توافقی با آمریکا دست یابند. اما، آنها این تلاش را پیش از تصمیم یکجانبۀ آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه تهران انجام دادند. به گمان الی گرانمایه مهمترین نگرانی کشورهای اروپایی در ماه های آینده تشدید تحریم ها و حتی محاصرۀ ایران توسط نیروی دریایی آمریکا به منظور افزایش فشارهای حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران است که می تواند به یک رویارویی نظامی غیرقابل کنترل میان ایران و آمریکا منجر شود.