رادیو زمانه - جرد کوشنر، مشاور ارشد کاخ سفید با گروهی از همراهانش برای گفتوگو درباره آخرین تحولات خاورمیانه بعد از ترور محسن فخریزاده راهی عربستان سعودی و قطر شدند. این احتمال وجود دارد که هدف از این سفر این است که پادشاهی سعودی مانند امارات متحده عربی، بحرین و سودان تا قبل از روی کار آمدن جو بایدن، رئیسجمهوری منتخب آمریکا روابطش با اسرائیل را عادیسازی کند.
یک مقام بلندپایه کاخ سفید به خبرگزاری رویترز گفت در این هفته قرار است کوشنر در شهر نئوم عربستان با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیدار و گفتوگو کند و سپس در دوحه به دیدار امیر قطر برود.
آوی برکوویتز، دوست قدیمی کوشنر و فرستاده صلح آمریکا به خاورمیانه و برایان هوک، رئیس سابق گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا و آدام بولر، رییس اجرایی موسسه توسعه مالی بینالمللی آمریکا در این سفر کوشنر را همراهی میکنند.
این اشخاص زیر نظر کوشنر در ماههای گذشته در شکلگیری توافق آبراهام (ابراهیم) نقش داشتند. بر اساس این توافق امارات متحده عربی و بحرین روابط خود را با اسرائیل عادیسازی کردند. بعدها سودان هم به این توافق محلق شد. مقام کاخ سفید به خبرگزاری رویترز گفته است هدف کوشنر از سفر به عربستان سعودی و قطر این است که این دو کشور هم به عادیسازی روابط با اسرائیل تا قبل از ۲۰ ژانویه که ترامپ کاخ سفید را ترک میکند ملحق شوند.
کاخ سفید گمان میکند اگر عربستان سعودی به توافق آبراهام (ابراهیم) ملحق شود، سایر کشورهای اسلامی نیز به پیروی از عربستان روابط خود را با اسرائیل عادیسازی میکنند. اما ظاهرا عربستان هنوز تمایل چندانی به این اقدام ندارد. نگرانی از نفوذ ایران در خاورمیانه به عنوان مانع بزرگی در این راه درک میشود.
سفر کوشنر به عربستان سعودی بلافاصله بعد از قتل محسن فخریزاده، معاون وزیر دفاع و سردار سپاه پاسداران انجام میشود. فخریزاده جمعه گذشته در آبسرد ورامین مورد سوءقصد قرار گرفت و جان خود را از دست داد. مقامهای نظامی و سیاسی ایران وعده انتقام سخت از آمران و عاملان ترور فخریزاده دادهاند که نام او نخستین بار از زبان نتانیاهو هنگام به نمایش گذاشتن اسناد ربوده شده از تورقوزآباد شنیده شد. اسرائیل میگوید فخریزاده برای سالهایی مسئول پیشبرد برنامه نظامی هستهای ایران بوده است. هنوز مشخص نیست که چه فرد یا گروهی عامل این حادثه بوده است. برخی از مقامات ایرانی اسرائیل را متهم کردهاند که در این ترور دست داشته است.
چند روز قبل از ترور فخریزاده، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل برای نخستین بار در ریاض با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیدار و گفتوگو کرد. رسانههای اسرائیلی میگویند مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در سفرش به خاورمیانه سببساز این دیدار شد. طرفین به طور رسمی این دیدار را تأیید نکردند.
رویترز مینویسد سفر نتانیاهو به عربستان و دیدار او با بن سلمان میبایست به عنوان نشانهای از تغییر راهبردهای دو کشور در مقابله با نفوذ ایران در خاورمیانه درک شود. جو بایدن، رئیسجمهوری منتخب آمریکا اعلام کرده است که چنانچه تهران به تعهدات خود در برجام عمل کند، آمریکا هم به توافق هستهای بازمیگردد.
مقام کاخ سفید به رویترز گفته است کوشنر هفته گذشته با شیح احمد ناصر آل محمد الصباح، وزیر خارجه کویت برای حل اختلاف سه ساله بین عربستان و قطر دیدار و گفتوگو کرده بود. عربستان و متحدانش قطر را در سال ۲۰۱۷ به اتهام حمایت از تروریسم در محاصره و تحت تحریم قرار دادند. ایران اما آسمان خود را به روی کشور همسایه بازگذاشت.