رادیو زمانه - قطر و عربستان سعودی در آستانه توافق مقدماتی برای پایان دادن به مناقشه‌ای هستند که بیش از سه سال کشورهای خلیج فارس را در برابر یکدیگر قرار داده است.
شبکه الجزیره پنج‌شنبه ۳ دسامبر / ۱۳ آذر به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که قطر و عربستان سعودی برای دستیابی به یک توافق مقدماتی به هم نزدیک شدند.
بنا به این گزارش نزدیک شدن دوحه و ریاض برای پایان دادن به اختلافات موجود با سفر جرد کوشنر، مشاور ارشد کاخ سفید و داماد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به منطقه همزمان شد و بهعنوان بخشی از آخرین تلاش‌ها برای حل بحران خلیج فارس، قبل از پایان کار دولت ترامپ در ماه ژانویه، ارزیابی می‌شود.
سفر کوشنر به منطقه شامل دیدارهای او با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در ریاض و ملاقات با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر در دوحه بود.
در این سفر آوی برکوویتز، دوست قدیمی کوشنر و فرستاده صلح آمریکا به خاورمیانه و برایان هوک، رئیس سابق گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا و آدام بولر، رییس اجرایی مؤسسه توسعه مالی بین‌المللی آمریکا کوشنر را همراهی می‌‌کردند. این اشخاص زیر نظر کوشنر در ماه‌های گذشته در شکل‌گیری توافق آبراهام (ابراهیم) نقش داشتند. بر اساس این توافق امارات متحده عربی و بحرین روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کردند.
به‌گفته الجزیره جرد کوشنر پس از دیدار با مقام‌های قطر این کشور را ترک کرد.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و یمن پنجم ژوئن ۲۰۱۷ در یک اقدام کاملاً غافلگیرکننده روابط دیپلماتیک خود با قطر را قطع کردند و مرزهای زمینی و حریم هوایی خود را به روی این کشور کوچک در حاشیه خلیج فارس بستند. سپس فهرستی از ۱۳ خواسته خود را مطرح کردند که قطر با آن‌ها مخالفت کرد. ایران در واکنش به این تحولات آسمان خود را در اختیار پروازهای دوحه قرار داد و به این ترتیب حصر قطر شکست.
روز گذشته، چهارشنبه ۲ دسامبر / ۱۲ آذر وال استریت ژورنال به نقل از مقام‌های آمریکایی اعلام کرد که تمرکز اصلی گفت‌وگوهای کوشنر بر حل اختلافات و اجازه پرواز هواپیماهای قطری از حریم هوایی عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.
باز شدن آسمان عربستان سعودی بر روی هوایپماهای قطر سبب می‌شود که جمهوری اسلامی از درآمد ۱۰۰ میلیون دلاری که دوحه برای استفاده از آسمان ایران پرداخت می‌کند محروم شود. نیویورک تایمز نوشته بود هدف اصلی کوشنر وارد آوردن یک ضربه اقتصادی به ایران در هفته‌های باقی‌مانده از دولت ترامپ است.
بلومبرگ نیز گزارش داد توافق قریب‌الوقوع قطر و عربستان سعودی شامل امارات متحده عربی، بحرین و مصر نخواهد بود که به همراه عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷ قطر را تحریم کردند.
آندریاس کریگ، استادیار کالج پادشاهی لندن، به الجزیره گفت:
«این [توافق احتمالی] گام بزرگی در مسیر درست است که دست‌کم زمینه را برای تلاش برای حل اختلافات که سال‌ها به طول خواهد انجامید، هموار می‌کند.»
کریگ با بیان این‌که توافق مقدماتی بین قطر و عربستان سعودی اعتمادسازی می‌کند، افزود:
«کمیته‌های دو جانبه می‌توانند بهعنوان شکلی برای حل اختلافات در پشت درهای بسته عمل کنند. داشتن سازوکارهای حل اختلاف برای اطمینان از این‌که این آخرین بحران خلیج فارس است ضروری خواهد بود. در واقع دو طرف پس از این دوره انتقالی در مورد چگونگی پایان دادن به بحران به‌طور کامل صحبت خواهند کرد.»
شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر دو هفته پیش تأکید کرده بود که دوحه از گفت‌وگو استقبال می‌کند به شرط آن‌که با احترام به حاکمیت قطر باشد. او گفته بود هیچ یک از طرفین از ادامه بحران خلیج فارس سودی نخواهند برد.
