احسان مهرابی - ایران وایر
در روزهای گذشته بار دیگر نام «مجتبی خامنه‌ای» با گزارش برخی رسانه‌ها درباره وخامت حال رهبر جمهوری اسلامی و انتقال قدرت به فرزندش مطرح شده است. خبرهای مشابه این در ۱۰ سال گذشته بارها منتشر شده‌اند. پیش از این گزارش‌ها هم امریکا درباره دلایل تحریم مجتبی خامنه‌ای اعلام کرده بود «علی خامنه‌ای» بخشی از مسوولیت‌های خودش را به فرزندش محول کرده است. درباره مجتبی خامنه‌ای، پسر دوم رهبر جمهوری اسلامی چه می‌دانیم؟
***
قدرت گرفتن مجتبی خامنه‌ای از میانه دهه ۷۰، یعنی بیش از ۲۰ سال پیش آغاز شده است اما ۱۵ سال قبل این موضوع در فضای عمومی مطرح شد.
مجتبی خامنه‌ای متولد سال ۱۳۴۸ است و دهه ۷۰ آغاز قدرت گرفتن او بود؛ به ویژه وقتی که با شکست «علی‌اکبر ناطق نوری» در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶، مجموعه‌های زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی تصمیم گرفتند در ساختارهای خود تغییراتی ایجاد کنند.
«اکبر هاشمی رفسنجانی» در خاطرات اول بهمن ۱۳۷۶، به دیدار «اکبر نبوی»، عضو شورای سردبیری روزنامه «رسالت» با خود اشاره کرده و نوشته است نبوی در این دیدار گفته بود با دوستانش مشغول نوشتن نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی درباره اشکالات دفترش و دیگر نهادها مانند صداوسیما، قوه قضاییه و هم‌چنین گروه‌های «انصار حزب‌الله» و «موتلفه اسلامی» هستند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
نبوی در این میان گفته بود که مجتبی خامنه‌ای از آن‌ها خواسته است راجع به وضعیت دانشگاه‌ها، تحلیلی ارایه دهند.
در این فضا، برخی از نیروهای وابسته به خامنه‌ای برنامه‌ریزی‌هایی را برای کنترل فضای کشور انجام دادند. بخشی از این اقدامات از پایان دولت هاشمی رفسنجانی آغاز شده بود، از جمله پرونده‌سازی برای فرزندان و نزدیکان هاشمی رفسنجانی. در پرونده سازی برای «مهدی هاشمی»، «حسین طائب»، مسوول اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نقش ویژه‌ای داشت. بعدها نیز نام طائب بارها در کنار مجتبی خامنه‌ای مطرح شد.
در این میان، برخی از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی حملات به مجتبی در سال‌های اخیر را زیر سر نزدیکان هاشمی رفسنجانی و به ویژه مهدی می‌دانستند. این دو نفر در دوره‌های مختلفی، از جمله جنگ، در کنار یک‌دیگر بودند. «محسن رفیق‌دوست»، رییس سابق بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، در خاطرات خود از گم شدن یک هفته‌ای آن‌ها و تعدادی از فرزندان دیگر مقامات در عملیات آزادسازی «مهران» سخن گفته است.
رفیق‌دوست در خاطراتش گفته است: «سعید پسر من، مصطفی پسر آقای ناطق، یاسر و مهدی پسران آقای هاشمی و آقا مجتبی پسر آقا باهم بودند و یک هفته بود که گم‌شده بودند و از آن‌ها خبر نداشتیم. بعد اطلاع دادند که درجایی بین ایران و عراق گیر کرده‌اند. من خدمت آقا رفتم. ایشان فرمودند دعا کنیم اگر برایشان اتفاق افتاده، شهید بشوند، انشا‌الله اسیر نشوند. آن‌ها در خطی بین عراق و ایران محصور بودند. نیروهای ما جلو رفتند و بچه‌ها از آن مشکل بیرون آمدند. این همان حمله‌ای بود که منجر به آزادی مهران شد.»
اینک درحالی که مهدی هاشمی هم‌چنان حکم زندان دارد، موضوع جانشینی مجتبی خامنه ای مطرح شده است.
نام مجتبی خامنه‌ای به صورت رسمی در سال۱۳۸۴وقتی مطرح شد که «مهدی کروبی»، از رهبران جنبش سبز و کاندیدای ریاست جمهوری در سال ۸۴ در نامه خود به خامنه‌ای، از دخالت پسرش در انتخابات ریاست جمهوری سخن گفت. پیش از نامه کروبی نیز در فضای سیاسی این خبر پیچیده بود که علی اکبر ناطق نوری به عنوان رییس بازرسی دفتر رهبر جمهوری اسلامی نزد خامنه‌ای رفته و به نقل از فعالان سیاسی، از دخالت پسرش و به تعبیری، «آقازاده» در انتخابات ابراز نگرانی کرده است. گفته می‌شد پاسخ خامنه‌ای اما این بوده است: «ایشان آقا است، نه آقازاده.»
پیش از انتخابات، خبر حضور مجتبی خامنه‌ای و حسین طائب که در آن‌زمان به «میثم طائب» مشهور بود، در ستاد «محمدباقر قالیباف» مطرح شده بود. در چند روز آخر اما ورق به نفع «محمود احمدی‌نژاد» برگشت و کروبی نیز در نامه خود نوشت که مجتبی خامنه‌ای به نفع قالیباف فعالیت می کرد: «]اما [سه روز قبل از انتخابات ناگهان ستاره بخت او افول کرد و عنایت‌ها به طرف فرد دیگر سرازیر شد.»
کروبی بعدها نیز میزان آرای خود در انتخابات سال ۱۳۸۸ را نتیجه این نامه دانست و سال ۱۳۹۶ در نامه‌ای نوشت: «اگر در آن‌روزها به امام حسن مجتبی، امام دوم شیعیان و فرزند امیرالمومنین علی، اشکال کرده بودم، رای بیش از پنج ميليون این‌جانب در سال ۱۳۸۴ در انتخابات ۱۳۸۸ به آمار مضحک ۳۰۰ هزار تنزل پیدا نمی‌کرد.»
پس از آن نیز بارها نام مجتبی خامنه‌ای و حسین طائب در کنار یک‌دیگر مطرح شد؛ از جمله در حرف‌های «محمد سرافراز»، رییس سابق صداوسیما. او نوشته بود پیش از تصمیم برای استعفا، نزد طائب رفته و گفته بود: «من تشکر می‌کنم از شما و چون ممکن است آقایان را نبینم، از طرف من از آقای "حسین محمدی" [معاون بررسی دفتر رهبری] و حاج‌آقا مجتبی تشکر کنید. زیرا زمینه را فراهم کردید که من از صداوسیما بروم و این جای تشکر دارد و من راحت می‌شوم.»
سرافراز توضیح داده بود: «او به‌جای این‌که تکذیب کند، گفت خوب می‌خواهی بعدش چه کار کنی؟ گفتم بازنشسته می‌شوم.»
در انتخابات سال ۱۳۸۸، در فضای عمومی نیز نام مجتبی خامنه‌ای مطرح شد و معترضان شعار «مجتبی بمیری، رهبری را نبینی» سر می‌دادند.
«مصطفی تاج‌زاده»، سیاستمدار اصلاح‌طلب که پس از انتخابات ۱۳۸۸ هفت سال را در زندان گذراند، نیز اعلام کرد پرونده قضایی او و همسرش، «فخرالسادات محتشمی پور»، به طور مستقیم زیرنظر مجتبی خامنه‌ای قرار دارد.
پیش از حوادث این سال، مجتبی خامنه‌ای درس خارج فقه خود را در قم آغاز کرده بود. همین موضوع باعث شد که موضوع تلاش او برای رهبری آینده نیز قوت بگیرد.
سایت «جهان نیوز»، وابسته به «علیرضا زاکانی»، سیاستمدار اصول‌گرا و نماینده سابق مجلس نیز از اعتراض مراجع تقلید به برگزاری کلاس‌های درس خارج توسط مجتبی خامنه‌ای خبر داده بود.
این سایت نوشته بود که این اعتراض در حالی انجام شده است که «حسن خمينی» با تحصيلات به مراتب پایين‌تر از فرزند رهبری، بيش از يك سال است درس خارج خود را آغاز كرده اما هيچ واكنشی از سوی علما و مراجع را در پی نداشته است.
«مصطفی»، پسر بزرگ‌تر علی خامنه‌ای اما درس خارج و فقه خود را پیش از این برگزار کرده بود و این موضوع بازتاب سیاسی نداشت. چرا که او برخلاف برادر کوچک‌تر، در فضای سیاسی فعال نبود و از ابتدا در حوزه فعالیت می‌کرد.
در سال‌های اخیر و با مطرح شدن گزارش‌ها درباره وخامت حال خامنه‌ای، موضوع جانشینی مجتبی نیز بارها مطرح شده است. در این سال‌ها، برخی از رقبای احتمالی از صحنه خارج شده‌اند و از همین رو انتشار برخی از اخبار علیه «صادق لاریجانی»، رییس سابق قوه قضاییه، به مجتبی خامنه‌ای نسبت داده می‌شد.
مشکل اصلی مجتبی خامنه‌ای برای جانشینی پدرش، نداشتن سابقه اجرایی است. تحلیل‌گرانی که احتمال رهبری او را قوی می‌دانند اما معتقدند که حامیانش در مجلس خبرگان رهبری اداره دفتر خامنه‌ای، یا به تعبیری، «بیت» را به عنوان مهم‌ترین سابقه اجرایی مطرح خواهند کرد.
