هرچند میان اعراب و سایر شهروندان اسرائیل جدایی رسمی وجود ندارد، اما یهودیان و اعراب در بیشتر شهرها به طور جداگانه زندگی می‌کنند. این در حالی است که مقامات اسرائیلی، تبعیض‌های آشکاری علیه اعراب اِعمال می‌کنند؛ به طوری که روستاها و مناطق عرب‌نشین نسبت به مناطق یهودی‌نشین، بودجه کمتری دریافت می‌کنند و همین امر کیفیت مدارس، زیرساخت‌ها و خدمات اجتماعی مناطق عرب‌نشین را تحت تاثیر قرار داده است.

اعراب در بخش‌های آموزش عالی و صنعت هم حضور کمرنگی دارند و بین یهودیان و اعراب اسرائیلی تقریبا ارتباطی وجود ندارد، زیرا بیشتر کودکان و نوجوانان در مدارس ابتدایی و متوسطه مختلف تحصیل می‌کنند و ممکن است تا زمان ورود به دانشگاه با یکدیگر ارتباط نداشته باشند و البته تا این مرحله، اندیشه‌ها و پیش‌داوری‌های زیادی در اذهان دو طرف جای گرفته است که اغلب تشدید تنش میان آن‌ها را به دنبال دارد.

مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی

یکی از مهمترین تحولات سیاسی اسرائیل در دو سال گذشته، تکرار انتخابات بود و شهروندان اسرائیل برای انتخاب دولت جدید ناگزیر شدند بارها به پای صندوق‌های رای بروند. اما برگزاری انتخابات هم نمی‌تواند اسرائیل را از بن‌بست سیاسی بیرون کشد و اینجا است که اهمیت روزافزون رای اقلیت عرب فلسطینی در اسرائیل، نمایان می‌شود.

شاید بتوان گفت که تداوم بن‌بست سیاسی در اسرائیل، به طوری که هیچ ائتلافی از احزاب سیاسی این کشور نتوانست دولت پایداری تشکیل دهد، تا حدودی ناشی از موفقیت اعراب اسرائیل در به دست آوردن کرسی‌های مجلس بود. آن‌ها در انتخابات پارلمانی قبل توانستند از اصل ۱۲۰ کرسی مجلس، ۱۵ کرسی به دست آورند؛ افزون بر این‌ نبود تمایلی برای جذب احزاب عربی به ائتلاف‌های حاکم، عامل دیگری بود که باعث شد هیچ ائتلافی نتواند کرسی‌های موردنیاز برای رسیدن به حدنصاب را از آن خود کند.

برای بیشتر فلسطینی‌هایی که تابعیت اسرائیل را ندارد، از مدت‌ها پیش بدین سو، پیوسته این امید وجود داشته است که شهروندان اسرائیل، دولتی را انتخاب کنند که درصدد چنان صلحی باشد که فلسطینی‌ها بتوانند آن را بپذیرند. اما با امتناع اکثریت اسرائیلی‌ها از ارائه چنین شرایطی به فلسطینیان، این امیدواری عملا کاهش یافت. در عین حال، فلسطینی‌ها این حقیقت تلخ را می‌دانند که آنها از حق رای و شرکت در روند انتخابات و دولتی که بر تمام جنبه‌های زندگی آن‌ها حاکمیت داشته باشد، محروم هستند.

البته عرب‌های اسرائیل هم از موانع ساختاری متعددی که از تاثیرگذاری آن‌ها در سیاست و تصمیم‌گیری به عنوان اقلیت در سیستم قومی اکثریت اسرائیل، جلوگیری می‌کند، آگاهی و درک عمیق دارند. در واقع، سیاست در حاشیه قرار دادن مداوم عرب‌های اسرائیل تنها به این دلیل که آن‌ها یهودی نیستند، بیش از پیش آشکار شده است. شکی نیست که در سایه محرومیت از هرگونه نفوذ و قدرت سیاسی، حق رای تا حد بسیار زیادی مفهوم خود را از دست داد و همین امر، میزان ناامیدی شهروندان عرب از دموکراسی در اسرائیل را افزایش و میزان مشارکت اعراب در انتخابات اسرائیل را با گذشت زمان کاهش داد. این وضعیت تا سال ۲۰۱۵، ادامه داشت تا این‌ که در واکنش به نقشه حذف اعراب از کنست، چهار حزب بزرگ عربی با افزایش حداقل نصاب موردنیاز برای ورود به مجلس، لیست مشترکی ارائه دادند.

این اقدام نه تنها به احزاب عربی اجازه داد از حدنصاب تعیین شده عبور کنند، بلکه واکنش مثبت رای‌دهندگان عرب را هم برانگیخت و در نتیجه، احزاب سیاسی عربی توانستند کرسی‌های زیادی در کنست به دست آورند؛ به طوری که در سال ۲۰۱۵، ۱۳ کرسی و در ۲۰۲۰، ۱۵ کرسی به دست آوردند.

به باور ناظران، ناسازگاری و چندپارگی بین عرب‌های اسرائیل در انتخابات اخیر آن کشور که هیچ حزبی نتوانست اکثریت کرسی‌های کنست را به دست آورد و قادر به تشکیل دولت شود، عامل اساسی بود که اعراب را به «بزرگترین بازنده» در این انتخابات تبدیل کرد. با این حال، شماری از نویسندگان معتقدند که عرب‌های اسرائیل ممکن است عاملی تعیین‌کننده در برهم زدن توازن به سود یکی از طرف‌های رقیب برای تشکیل دولت بعدی اسرائیل باشند. البته با توجه گسترش دامنه اختلافات سیاسی در جامعه اسرائیل، برخی از ناظران عقیده دارند که اسرائیل ممکن است بار دیگر به سمت انتخابات برود و پنجمین انتخابات را در مدت این دو سال برگزار کند.

تردیدی نیست که وحدت و همبستگی عرب‌های اسرائیل می‌تواند به تغییر احتمالی قوانین بازی در کنست منجر شود و نظام سیاسی اسرائیل را در چنان موقعیتی قرار دهد که ناگزیر شود دیر یا زود، به قدرت و نقش عرب‌ها احترام بگذارد. این در حالی است که برخی از ناظران اظهار می‌دارند که برای عرب‌های اسرائیل فرصت ویژه‌ای فراهم شده است که آن‌ها را به ایفای نقشی تعیین‌کننده در نتایج انتخابات و سرنوشت بنیامین نتانیاهو قادر می‌سازد.

از سوی دیگر و با توجه به این‌ که تشکیل یک ائتلاف پایدار دولتی در پرتو نتایج اولیه انتخابات اخیر عملا دشوار به نظر می‌رسد، بنابراین، احتمال برگزاری پنجمین دور انتخابات بسیار است و ممکن است اسرائیل ناگزیر شود انتخابات را در بازه زمانی دو سال برای پنجمین بار برگزار کند.

با این حال، احزاب سیاسی عربی باید بکوشند به ناسازگاری‌ها و اختلاف‌ها پایان دهند؛ زیرا تداوم وضعیت کنونی، خدمت به راست اسرائیل است. شکی نیست که احزاب سیاسی عربی برای دستیابی به حقوق خود در اسرائیل هنوز راه درازی را در پیش دارند، اما یک سفر ۱۰۰ مایلی همیشه با برداشتن گام نخست آغاز می‌شود و در حال حاضر، مهمترین گام برای عرب‌های اسرائیل، پایان بخشیدن به اختلافات و ایجاد مسیری برای رسیدن به وضعیت مشترکی است که همه روی آن توافق داشته باشند.