ظریف: خرداد ۹۹ چین به نظام بی اعتماد شد

متن سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که در هفتمین روز نوروز ۱۴۰۰ از سوی وزرای خارجه جمهوری اسلامی و چین در تهران امضا شد محرمانه است و مفاد آن از سوی طرف‌ها منتشر نشده است. دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که با انتشار عمومی این سند مخالف نیست اما برای چنین کاری به اجازه چین نیاز دارد.

این وضعیت باعث افزایش نگرانی‌های عمومی در ایران درباره محتوی این سند شده است. خرداد سال گذشته همزمان با نزدیک شدن زمان امضای این توافق، حساسیت افکار عمومی ایرانیان چنان بالا رفته بود که مقام‌های دولتی و مجلس مرتبا مجبور به توضیحاتی درباره آن می‌شدند که در قانع کردن شهروندان ایرانی ناکام بود. سرانجام نسخه ای از پیش نویس این سند به رسانه‌ها درز کرد که نشان می‌داد در این توافق امتیازاتی که به چین داده شده، در تاریخ ۴۱ ساله نظام جمهوری اسلامی در برابر یک دولت خارجی بی‌سابقه است.

توافق شامل تامین ۲۵ ساله نفت خام مورد نیاز چین، محصولات پتروشیمی، انرژی‌های تجدید پذیر برای آن کشور در برابر تعهد دولت جمهوری اسلامی به همکاری در بخش انرژی اتمی غیرنظامی، ساخت بزرگراه، راه‌آهن و اتصالات دریایی، همکاری‌های بانکی با پول ملی دو کشور، همکاری در زمینه شبکه اینترنت و پیام رسان‌های داخلی و همکاری وسیع نظامی و امنیتی میان دو کشور و تامین نیازهای دفاعی جمهوری اسلامی است. در اختیار گرفتن توسعه سواحل ایران در مکران در دریای عمان، فرودگاه‌ها و بنادر ایران هم بخش دیگری از پیش‌نویس توافق است.

ظریف در جریان حضورش در کلاب هاوس گفت است که درز کردن پیش‌نویس توافق ۲۵ ساله ایران و چین به رسانه‌های ایرانی «باعث بی اعتمادی چین به نظام» و تاخیر ۹ ماهه در امضا این توافق شد.

اعتراض به پرونده‌سازی وابستگان سپاه نزد خامنه‌ای

در میانه اعتراضات و ابراز نگرانی‌ها درباره توافق ایران و چین، «یاسر جبرائیلی»، یکی از مدیران سابق خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از مدیران فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام، ظریف را متهم کرد که چند سال پیش در سخنرانی‌اش در دانشگاه تهران آن‌چنان «دستاوردهای دفاعی» را زیر سوال برد که آیت‌الله خامنه‌ای خواستار برگزاری یک تور از این برنامه‌های دفاعی برای مقام‌های دولتی مثل او شده بود.

ظریف پاسخ داد که گفته رهبر جمهوری اسلامی به دلیل «تحریف» حرف‌های او در دانشگاه تهران از سوی خبرگزاری فارس بوده و تلویحا خبرگزاری وابسته به سپاه را به پرونده‌سازی علیه خود نزد خامنه‌ای متهم کرد. خبرگزاری فارس قسمتی از حرف‌های ظریف در آن سخنرانی را منتشر کرده بود که در آن گفته بود «آمریکا از موشک‌های ما نمی‌ترسد» و سپس توضیح داده بود که توان نظامی آمریکا با ایران قابل مقایسه نیست و آنچه جمهوری اسلامی را حفظ می‌کند حمایت مردم از آن است.

او در بین اظهاراتش به سریال امنیتی «گاندوی۲» که تحت نظر سپاه پاسداران ساخته شده هم اشاره کرد و نکات مطرح‌شده در آن را سراسر دروغ و غیرواقعی خواند.

با این که مسائل پراکنده‌ای در زمان حضور ظریف در کلاب هاوس مطرح شد اما محوریت بحث درباره توافق ۲۵ ساله با چین باقی ماند. ظریف بارها در اظهاراتش گفت که این توافق هیچ تعهد قطعی برای دو دولت جمهوری اسلامی و چین ایجاد نمی‌کند و هیچ منطقه‌ای از خاک ایران را هم به چینی‌ها نمی‌دهد. سپس وعده داد که یک گزاره برگ درباره مفاد این توافق در حساب خود در شبکه اینستاگرام منتشر کند که پس از چند بار اعتراض به اینکه از وقت خوابش گذشته، در حدود نیمه شب تهران به حضور خود خاتمه داد و سپس این گزاره برگ را هم منتشر کرد.

دو ایرانی هم از داخل کشور در زمان حضور ظریف اجازه طرح نظر پیدا کردند که به تندی به سیاست‌های جمهوری اسلامی تاختند و بدون نام بردن از آیت‌الله علی خامنه‌ای شیوه حکمرانی وی را باعث شکاف، بدبینی و قهر مردم با حکومت از جمله پرهیز از حضور در انتخابات سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی دانستند.

یکی از افرادی که از ظریف سوال پرسید گفت که نه تنها دولت‌های مختلف در جهان بلکه توده‌های مردم ایران هم فهمیده‌اند که ایران دو دولت دارد و رییس دولت واقعی کسی است که باراک اوباما، رییس جمهور پیشین آمریکا، برای مذاکرات اتمی به او نامه می‌داد؛ که کنایه به علی خامنه‌ای بود. او گفت ماشین حکومت ایران دو راننده دارد که همزمان یکی پدال گاز را فشار می‌دهد و دیگری ترمز می‌گیرد و در این وضعیت شهروندان ایرانی هزینه این جدال را می‌پردازند.

در زمان حضور ظریف به هیچ کدام از خبرنگاران ایرانی رسانه‌های فارسی‌زبان اجازه طرح سوال داده نشد اما خبرنگار ایرانی روزنامه نیویورک‌تایمز که از سوی منتقدان متهم به انتشار اخبار و اطلاعات جهت یافته به نفع جمهوری اسلامی است فرصت صحبت یافت.

روزنامه‌نگاری که جلسه را مدیریت می‌کرد سپس با حضور در اتاق دیگری در کلاب هاوس توضیح داد که مقام‌های وزارت خارجه تنها در صورتی با حضور ظریف در کلاب هاوس موافقت کرده بودند که هیچ ایرانی منتقدی در بیرون از ایران به جمع افرادی که اجازه صحبت و سوال دارند اضافه نشود.

در زمانی که مدیر اتاقی که در جلسه در آن برقرار بود به ظریف گفت که تعداد افرادی که او را دنبال می کنند به حدود چهار هزار نفر رسیده، ظریف به اشتباه تصور کرد این عدد مربوط به افراد حاضر در اتاق است و گفت که به او گفته شده بود حدود هفت هزار نفر حاضرند که مدیر جلسه به او تفاوت این دو را توضیح داد.

ظریف در زمان حضورش توضیح داد که «آن‌قدر پولدار نیست که گوشی تلفن آیفون بخرد» و نسخه غیررسمی اپلیکیشن یا ابزارک کلاوس هاوس را روی تلفن اندروید خود نصب کرده تا بتواند در بحث حاضر شود.

«حسن آقامیری»، یکی از حاضران در کلاب هاوس که یک روحانی خلع لباس شده به دلیل انتقاداتش به حکومت است، به کنایه گفت که حاضر است برای ظریف گوشی تلفن آیفون بخرد تا او با حضور در جمع مردم، نگرانی‌های آنان را بشنود و به دغدغه‌های بی‌جواب مانده مردم پاسخ دهد. او به ظریف گفت که شهروندان ایرانی چنان به حکومت بی اعتماد شده‌اند که هرچه جمهوری اسلامی بگوید خلافش را باور می‌کنند.

پس از پایان حضور ظریف در کلاب هاوس، اتاق‌های مختلفی در این شبکه اجتماعی ایجاد شد که به نقد اظهارات وزیر خارجه جمهوری اسلامی پرداختند و گفته‌های او را درباره توافق باورناپذیر خواندند.

بیشتر بخوانید:

گفتگوی خبرساز جواد ظریف با روزنامه نگاران و فعالین سیاسی داخل و خارج کشور

بی بی سی - محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه و کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، از امضای سند همکاری ۲۵ ساله با چین دفاع کرده‌اند.

او همچنین با همرسانی پستی در اینستاگرام تاکید کرد: "این سند قرارداد و معاهده نیست"، "هیچ تعهدی برای هیچیک از طرفین ایجاد نمی‌کند"، "هیچ عدد و رقمی" ندارد و "هیچ منطقه یا حتی نقطه‌ای را واگذار نمی‌کند."

شرط حضور وزیران در کلاب هاوس: سکوت مخالفان و خبرنگاران رسانه‌های خارج از ایران