انصاف نیوز - سلمان احراری، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی با عنوان «چرا روحانی رییس بعدی دستگاه قضا نباشد؟!» نوشت:
پس از انتخاب سیدابراهیم رییسی به عنوان رئیس جمهور سیزدهم حرف و حدیثها در رابطه با انتخاب رئیس بعدی قوه قضاییه بسیار شنیده میشد. این شنیدهها غالباً با تکذیبهای مخاطبانش مواجه بود به گونهای که به نظر میرسد هنوز تصمیم قطعی برای جایگزینی ابراهیم رییسی در ریاست قوه قضائیه گرفته نشده است. این شرایط شاید ایجاد کنندهی فرصتی منحصربهفرد برای ایجاد تغییرات بنیادین در قوه قضائیه باشد، چرا که این رکن از حاکمیت جمهوری اسلامی در طول ۳۲ سال گذشته هیچ چهرهای جز از جریان اصولگرا یا منتسبین به این جریان به خود ندیده است. به همین دلیل انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری که نشان از ناامیدی بخش قابل توجه مردم از بهبود شرایط کشور شد، میتواند به فرصتی برای تغییر رویکرد برخی نهادهای انتصابی در جمهوری اسلامی باشد، چه اینکه در صورت انتصاب یک اصولگرای دیگر در راس قوه قضا، یک دست شدن تمامی نهادهای کشور در یک جناح سیاسی خود میتواند مفسدهانگیز باشد.
در عین حال جناح مقابل اصولگرایان همواره از مدیریت جهتدار قوه قضائیه گلایهمند بوده و مدعی نقض اصل بی طرفی توسط این قوه است، پس فرصت جابجایی سیدابراهیم رییسی از قوه قضائیه به قوه مجریه میتواند زمانی برای ایجاد تحول در قوه قضائیه و تغییر جریان ۳۲ سالهی آن باشد.
به نظر میرسد از میان شخصیتهای گوناگون موجود کسی که توانایی ایفای این نقش را در سمت ریاست دستگاه قضا داشته باشد حسن روحانی است، چرا که روحانی در عین تحولخواه بودن درچهارچوب نظام پذیرفته شده است و در سالهای اخیر برخورد نزدیکی با قوه قضائیه داشته بنابراین نقاط اصطکاک قوه مجریه با دستگاه قضا که مانع از بهبود عملکرد هر دو نهاد است را به خوبی میداند. در عین حال شخصیت روحانی در مناصب مختلف بعد از انقلاب ۴ ویژگی مهم و ضروری برای دستگاه قضا را در وی ایجاد کرده: اول اینکه به ساختار نظام به صورت کامل اشراف دارد. دوم اینکه بارها از مردم رای گرفته و احساس وکالت و نمایندگی از مردم را درک میکند. سوم اینکه به دلیل سابقه طولانی امنیتی تئوری رفع دشمنی و تخاصم و کاهش تنش را قبول دارد و نکته چهارم اینکه همزمان با آشنایی با ادبیات فقهی - حقوقی، ادبیات جهانی را میشناسد و چالشهای حقوقی نظام در عرصه بینالمللی را میداند. این چهار ویژگی شاید در هیچ یک از روسای قوه قضائیه در طول تاریخ جمهوری اسلامی وجود نداشته است و اتفاقا یکی از نیازهای بسیار مهم این برهه از نظام باشد.
در عین حال نباید فراموش کرد که تحصیلات حقوقی روحانی در دوره کارشناسی به قبل از انقلاب و در دورانهای تکمیلی در خارج از کشور بوده لذا بر خلاف روسای پیشین قوه قضائیه تحصیلات آکادمیک حقوقی دارد و منحصر در تحصیلات حوزوی نیست. داشتن پروانه وکالت یکی دیگر از امتیازات منحصربهفرد روحانی است که باعث میشود ذینفعان دستگاه قضا را به بهترین نحو بشناسد.
در مجموع به نظر میرسد انتصاب روحانی به سمت ریاست دستگاه قضا میتواند مزایای ذیل را برای جمهوری اسلامی به همراه داشته باشد:
۱. روحانی به عنوان فردی خارج از جریان ۳۲ ساله حاکم بر قوه قضائیه میتواند ادعاهای حقوق بشری، آزادیطلبانه و عدالتخواهانهی غیر اصولگرایان را در مسند قضا به آزمایش بگذارد.
۲. با توجه به نارضایتی موجود در جامعه صدای بخشی از ناراضیان درحاکمیت باشد و در شرایطی که فضای عمومی جامعه میتواند به سمت بستهتر شدن برود این بار دستگاه قضا پیشتاز صیانت از آزادیهای سیاسی، مدنی باشد.
۳. با توجه به شخصیت شناخته شده بین المللی روحانی تسهیلگر رفع مشکلات حقوق بشری ایران در عرصه بین المللی و احقاق حقوق ایران در پروندههای کیفری فرامرزی باشد.
۴. مانع از یکدست شدن حاکمیت و احتمال زیاد شدن فساد شود.
۵. با توجه به نقش رییس قوه قضائیه در کشور باعث تغییر روح شورای نگهبان، ایجاد توازن سیاسی و شفافیت بیشتر در این نهاد شود.