مسعود آذر - بیبیسی
بیش از۵۰ روز است که ابراهیم رئیسی زمام ریاست جمهوری را در دست گرفته و از سوم شهریور که مجلس به کابینه او رای اعتماد داد، یک ماه می گذرد. در این مدت چند اتفاق داخلی و خارجی برای دولت جدید روی داده که رسانههای ایران بخصوص رسانه های حکومتی از آنها استقبال شایانی کردهاند، آنها را به رویکرد و تصمیمات آقای رئیسی نسبت دادهاند، و تصویری از او به نمایش گذاشتهاند که "موسیوار"، انگار عصایی دارد که هر سد و راهی را باز میکند.
محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور همزمان با تشکیل کابینه سیزدهم اعلام کرد که "در این مدت کم توانستیم ذخیره کالاهای اساسی را به نقطه مطمئن برسانیم" و " با تماسهای رئیسجمهور با رؤسای برخی کشورها، در بحث پولهای بلوکه گشایش ایجاد شده است".
از باز شدن قفل وارادت واکسن تا دستور پرداخت مطالبات معوقه معلمان و خسارات خشکسالی کشاورزان در صدر اخبار رسانههای ایران است و تصویری ارایه میشود که به نظر، دولت قبلی مانع بسیاری از مشکلات امروز ایران بوده و اراده و ابتکار عملی برای حل مشکلات نداشته و حتی از زدن یک تلفن به روسای جمهور خارجی کوتاهی میکرده و حالا باید برای "ترک فعل" دولت در زمینه مسایلی مثل وارادت واکسن تحقیق و تفحص کنند و خساراتی که حسن روحانی وارد کرده، محاسبه شود و حتی شماری از نمایندگان مجلس خواهان محاکمه او برای دستروی دست گذاشتن هستند.
فصل نوازش مردم
وارادت میلیونی واکسن و انتشار گسترده خبرهای مربوط به آن، نخستین موج خبری است که برای نشان دادن توانایی این دولت برای مهار موج پنجم کرونا و مقابله با رکورد شکنی مرگ و میر ناشی از این بیماری، پیوسته منتشر میشود، تا نشان داده شود که به قول فرمانده سپاه پاسداران "امروز فصل نوازش مردم است. فصل خریدن ناز مردم است".
حسین سلامی فرمانده سپاه در هفدهم شهریورماه در جمع بسیجیها علاوه بر "ناز و نوازش" مردم، با اشاره به حدیث دینی به آنها گفت: "به خانههای مردم مراجعه کنید، نیازها را دریافت کنید قبل از آنکه آنها به شما مراجعه کنند".
رویکرد ستایشگرایانه از دولت جدید ایران در بدنه حکومت کم نیست. همچنین شماری از نمایندگان مجلس نیز میگویند که دولت قبلی سلامت مردم را به تصویب "افایتیاف" در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مذاکرات هستهای گره زده بود و اهرم فشار به حاکمیت بود.
ابراهیم رئیسی نیز با چنین رویکردی همصدا میشود و در ۲۹ شهریورماه، پس از بازگشت از تاجیکستان در جمعی خانوادههای جنگ میگوید «متأسفانه شاهد بودیم که برخی واردات واکسن یا حتی پیوستن کشور به سازمان شانگهای را متوقف به پذیرش افایتیاف کرده بودند".
آقای رئیسی در ادامه، دولت قبلی را متهم به غربگرایی میکند و اذعان دارد که "در فاصله کوتاه سپری شده از دولت سیزدهم اتفاق خاصی نیفتاده...الا اینکه کشورهای همسایه و دوست ما دیدند که دیگر توجه ما صرفاً به غرب نیست".
در برابر اینگونه اتهامها حسن روحانی سکوت اختیار کرده و اعضای دولت قبلی فعلا واکنشی نشان ندادند اما افراد نزدیک به آنها گفتهاند که سفارش وارادت واکسن در دولت قبلی بوده و محمدجواد ظریف وزیرخارجه سابق ایران بدون اشاره به اظهارات اقای رئیسی در همان روز در اینستاگرام نوشت "این نیز بگذرد" و توضیح بیشتری نداد.
کارزار محاکمه یک رئیس جمهور؛ دادگاه روحانی تشکیل میشود؟
ابراهیم رئیسی: اولویت دولتم مهار کرونا و سرعت بخشیدن به واکسیناسیون است
آیتالله خامنهای در ملاقات با کابینه دولت جدید: اعتماد مردم تا حدی آسیب دیده؛ منتقدین: اقدامات رئیسی 'تشریفاتی و نمایشی' است
"سریع، فوری، انقلابی"
"سریع،فوری،انقلابی" از جمله واژهایی است که ابراهیم رئیسی در زمان تبلیغات انتخاباتی و پس از آن زیاد بکار میبرد. طرفدارانش در حمایت از او، چنین هشتگی را به راه انداختند و در فضای مجازی نیز شماری از کاربران این کلمات را گاهی دستمایه طنز و دستانداختن میکنند.
او میخواهد با چنین نگاهی، نقش یک رئیس جمهور کارآمد را به نمایش بگذارد و علاوه بر واردات واکسن، میخواهد بازار ارز را کنترل و تورم را را مهار کند، با بیعدالتی و فساد مبارز کند و سالی یک میلیون مسکن در ایران بسازد، اقدامی که حتی طرفداران دولت بخشهایی از آن را غیرکارشناسی و دور از ذهن میدانند.
از سوی دیگر او با سفرهای استانی یکروزه، میخواهد وجهه مردمیاش را تقویت کند و در عین حال اعتماد مردم به نظام را بازسازی کند و در این مدت کم، توانسته اعتماد حتی کسانی که به او رای ندادهاند جلب کند. چنانکه دو روز پیش در جمع وزرا گفته بود "همه مردم حتی کسانی که به ما رای ندادند نیز به دولت سیزدهم امیدوارند".
با وجود تبلیغات گستردهای که روی سفرهای استانی آقای رئیسی میشود شماری از منتقدان او، اینگونه سفرها را یادآور سفرهای استانی محمود احمدی نژاد و "نمایشی" میدانند. نماینده شادگان در مجلس ایران در واکنش به نخستین سفر آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور به خوزستان، خواهان توقف این نوع سفرها شد و گفت «این سفرهای کوتاه و یکروزه مشکلات خوزستان را حل نمیکند».
رئیس کابینه احمدینژاد
بسیاری از کارشناسان و فعالان سیاسی کابینه رئیسی را، کابینه سوم محمود احمدینژاد می دانند و کسانی مثل صادق زیبا کلام استاد علوم سیاسی و فعال رسانهای میگوید اگر آقای احمدینژاد بود همین کابینه را انتخاب میکرد.
حدود ۱۴ وزیر و معاون وزیر دولت نهم و دهم در کابینه آقای رئیسی پستهای کلیدی را تصاحب کردهاند و نامزدهای ریاست جمهوری اخیر مثل محسن رضایی، حسین قاضیزادههاشمی، و کسانی که احراز صلاحت نشدند مثل عزتالله ضرغامی و سعید محمد وزیر میراث فرهنگی و دبیر شورای عالی مناطق آزاد شدند.
با وجود اینکه متوسط سن وزرا ۵۲ سال است، آقای رئیسی در انتخاب کابینهاش به دنبال یک "دولت جوان انقلابی" مورد نظر رهبر ایران بوده و همانند محمود احمدینژاد، طیف اصولگرایان را بازی نگرفته و گروههایی همانند اصولگرایان سنتی مانند طیف جامعه اسلامی مهندسین، مؤتلفه و جبهه پیروان خط امام و رهبری در کابینهاش جایی ندارند. اما به نظر میرسد او راه اقای احمدینژاد را در تغییر پرشمار وزرا دنبال نکند و کابینه او از ثبات بیشتری برخوردار باشد و سخنان وزرای دولت جدید درباره مبارزه با فساد اقتصادی و سیاسی نمونهای از رفتار دولتمردان جدید ایران است که میخواهد همانند آقای رئیسی خودشان را مدیر کارآمد و توانا نشان دهند.
از شانگهای تا نیویورک
رسانههای حکومتی ، علاوه بر نمایش توانایی آقای رئیسی در حل و پیگیری مشکلات داخلی، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهایی را نخستین موفقیت دیپلماتیک اقای رئیسی و راهی برای مقابله با تحریمهای آمریکا نشان دادند و سخنرانی ابراهیم رئیسی در سازمان ملل را "دیپلماسی ایرانی در نیویورک" و "عزت و منطق در پیشگاه ملل" خواندند.
روزنامه کیهان روز گذشته تیتر نخستش را به این موضوع اختصاص داد و نوشت " طنین صدای انقلاب در جهان از تریبون سازمان ملل". این روزنامه همچنین در یادداشتی با عنوان " چرا رئیسی توانست اما روحانی نتوانست؟" نوشته "آقای رئیسی طی کمتر از یک ماه توانسته، یک بحران خطرناک را حل و به یک آرزو جامه عمل بپوشاند: بحران واکسن و عضویت ایران در سازمان شانگهای. علاوه بر این دو، اقدامات خوب دیگری نیز در این مدت کوتاه انجام شده مثل مهار قیمت سیمان و آهن که در ساختوساز مسکن از اهمیت بالایی برخوردارند ".
نویسنده در ادامه با برشمردن دلایل داخلی و خارجی موفقیت این دولت، نتیجه میگیرد که بحرانسازها نمیخواهند اقای رئیسی نتیجه بگیرد چرا که او "نماد انقلاب و روش مدیریت ایشان انقلابی است".
مقایسه تیتر و یادداشتهای روزنامه کیهان با سخنرانیهای محمود احمدی نژاد در سازمان ملل تشابه بسیاری دارد. تیتر مهرماه ۸۹ با عنوان " احمدی نژاد از تریبون سازمان ملل قدرت های غربی را به محاکمه کشید" و در همان روز در یادداشت "یک عملیات تمام عیار" سفرهای آقای احمدینژاد به سازمان ملل را به عنوان یک «نقطه عطف» در دیپلماسی ایران میخواند.
در بررسی رویکرد روزنامه کیهان به سخنرانیهای روسای جمهور ایران در سازمان ملل، حمایت و تائید سخنرانی حسن روحانی نیز به چشم میخورد. این روزنامه در سال ۹۸ سخنرانی آقای روحانی در سازمان ملل علیه آمریکا را "عزتمندانه" و "نه به مذاکره تحت تحریم" میخواند.
ماه عسل حکومتیها
قضاوت درباره عملکرد ابراهیم رئیسی زود است. فعلا اراده حاکمیت بر حمایت همه جانبه از اوست و حتی منتقدان وزرای پیشنهادی او ترجیح دادند سکوت کنند یا سوابق مدیریتی آنها را در مجلس اصولگرا و گروههای همسو با نرمی یا احتیاط به چالش بکشند.
موافقان او میگویند دولت جدید زمین سوخته تحویل گرفته و روزنامههایی مثل کیهان میگویند "رئیسی دو سال، شاید بیشتر باید آواربرداری کند" و تلاش دارند از یک سو سطح انتظارات مردم از دولت بالا نرود و از سوی دیگربرای هر قدم دولت تبلیغ کنند و دولت قبلی را مسبب تمام مشکلات بخوانند.
این در حالی است که به قول سردبیر روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران فرصتی برای خوشحالی و ماه عسل نیست و زمان تصمیمگیریهای سخت از جمله برنامه هستهای و اقتصادی پیش روی دولت و حکومت است، آن زمان است که مشخص میشود آقای رئیسی چه در دست دارد عصای موسی یا چوبدستی.
جاسوس زن انگلیسی در گاندو ۲