مسعود آذر - بی‌بی‌سی
۲۹ مهرماه رئیس مجلس ایران به قم رفت و با حسین نوری‌همدانی، محمدعلی علوی گرگانی و جواد شهرستانی نماینده آیت‌الله سیستانی از مراجع تقلید شیعه دیدار کرد اما مهمترین مرجعی که محمدباقر قالیباف به دیدارش رفت، آیت‌الله لطف‌الله صافی‌گلپایگانی بود.
مسئولان حکومت در رده‌های مختلف معمولا سری به قم می‌زنند و برحسب و جایگاهی که دارند با تعداد مشخصی از مراجع که بیشتر نزدیک یا حامی حکومتند، دیدارهای رسمی برگزار می‌کنند و گزارشی از کارها و برنامه‌هایشان ارایه می‌دهند و آنها هم توصیه‌های کلی به آنها دارند و تعدادی از این دیدارها گاهی خصوصی است و گاهی در رسانه‌ها منتشر می‌شود.
اما دیدار پنجشنبه آقای قالیباف با آیت‌الله صافی با حاشیه‌های بسیاری روبرو شد. در این دیدار آیت‌الله صافی می‌گوید "بسیار نگران وضعیت اقتصادی و مشکلات مردم است" و توصیه می‌کند " باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است".
سخنان آقای صافی گلپایگانی که از او به عنوان "شیخ‌الفقها" یاد می‌شود در رسانه‌های ایران بازتاب گسترده‌ای داشت اما به مذاق چند رسانه نزدیک به حکومت خوش نیامد. روزنامه کیهان در خبر دیدار رئیس مجلس با مراجع قم، اسمی از آقای صافی نبرد که انگار چنین دیداری صورت نگرفته. در چهارم آبان‌ماه سایت رجا نیوز نیز در یادداشتی با عنوان "هشت سال عبرت کافی نیست" نقد تندی به سخنان این مرجع تقلید نوشت و باعث ناراحتی یا اعتراض بخشی از روحانیون قم و رسانه‌ها شد.
رجانیوز و هشت سال عبرت
سایت رجانیوز نزدیک به جبهه پایداری که از اصولگرایان تندور است، در ابتدای یادداشت، سخنان آقای صافی درباره روابط با کشورها و ارتباط آن با گرانی‌ها را یک "تحلیل سراپا غلط" می‌خواند و استناد به بیانیه گام دوم انقلاب که آیت‌الله خامنه‌ای اعلام کرده، می‌داند.
نویسنده یادداشت می‌گوید حسن روحانی مردم ظاهربین، بی‌تحلیل و سطحی‌نگر را فریب داد و پس از هشت سال، این سخنان از زبان یک مرجع تقلید بیرون می‌آید. او آیت‌الله صافی را متهم می‌کند که سخنانش برگرفته از دیدگاه‌های افراد سکولار است و آن را مذمت می‌کند و مقصر اصلی اینگونه سخنان را اعضای دفتر این مرجع تقلید می‌داند که اطلاعات نادرست و گزینشی به این مراجع می‌دهند و در پایان از آقای صافی می‌پرسد "می‌خواهید به عنوان مرجع تقلید، دوباره مردم را سرگردان مذاکره و برجام ،غرب، تعلیق و شرطی‌شدن اقتصاد و ... کنید؟!".
انتشار این نوشته واکنش‌های تندی به دنبال داشت. کسانی مانند آیت‌الله رضا استادی از استادان شناخته شده حوزه علمیه خواستار عذرخواهی رسمی این نویسنده و سایت رحانیوز شدند و تصور می‌رفت که سیاستگذاران این سایت درصدد نرمش یا عقب‌نشینی باشند اما آنها نه تنها کوتاه نیامدند بلکه امروز در مطلبی با عنوان " اینجا جمهوری اسلامی است نه اروپای قرون وسطی" به انتقاد آیت‌الله علوی بروجردی پاسخ داده و پرسیده همین علما و مراجع تقلید چرا در هشت سال گذشته که " پایه‌های استقلال نظام" لرزان بوده، سکوت کرده بودند.
آقای علوی بروجردی دیروز گفته بود علما مستقل از حکومت هستند و به وظیفه‌شان عمل می‌کنند و نباید مسئولان انتظار تعریف و تمجید از اینها داشته باشند.
سایت رجانیوز در ادامه می‌نویسد: امروز لباس «حمایت از مردم» به تن این افراد " کمی زار می‌زند" و درباره استقلال حوزه نیز به کسانی مانند آقای علوی بروجردی یادآوری می‌کند که "گویا نظام را بدهکار حوزه می‌دانید و فراموش کرده‌اید که حمایت‌های جمهوری اسلامی باعث احیای حوزه‌های علمیه شده و نقد و انتقاد را وظیفه خود می‌داند و می‌نویسد زمان تکفیر کلیساهای دوران قرون وسطی گذشته است.
براساس گزارش‌ها، حسن روحانی در زمان ریاست جمهوری‌اش چند دیدار با آیت‌الله صافی داشته و این مرجع تقلید در خردادماه سال ۹۶ از آقای روحانی می‌خواهد برنامه‌هایش را "با هدف رفع سریعتر مشکلات مردم با شتاب بیشتری ادامه دهد" و همچنین در اسفندماه سال ۹۷ در دیدار با محمدجواد ظریف وزیرخارجه دولت دوازدهم می‌گوید " وضعیت کنونی اقتصاد، بسیار ناراحت‌کننده است. مردم شریف و نجیب ما امروز با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند که به‌نظر ما می‌توان با سیاست‌های خوب و مفید و روابط سازنده، این مشکلات را رفع کرد".
منتقدان چه می‌گویند
بیشتر مطالبی که تاکنون منتشر شده از اعضای جامع مدرسین حوزه علمیه قم تا شخصیت‌های روحانی و غیر روحانی، در حمایت از جایگاه مرجعیت و موقعیت ممتاز علمی آیت‌الله صافی در حوزه علمیه قم و در بین مراجع شیعه است.
مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در اطلاعیه‌ای هرگونه تعرض به ساحت مرجعیت را محکوم کرده و به حمایت‌های معنوی این مرجع از "نظام اسلامی" اشاره کرده و از مسئولان و رسانه‌ها خواسته از" واکنش ناروا و دور از انصاف" اجتناب کنند. همچنین جمعی از طلاب حوزه علمیه قم در نامه سرگشاده با اشاره به سوابق آیت‌الله صافی در قبل و بعداز انقلاب، از دادستانی خواسته‌اند به عنوان مدعی‌العموم "نویسنده و آمران به این کار زشت و نابخردانه را مطابق ماده ۲۷ قانون مطبوعات، محاکمه نموده و ریشه اینگونه تفکّرات ضد روحانیت را براى همیشه نابود نمایند".
حسن خمینی نوه آیت‌الله خمینی در صفحه اینستاگرامش آقای صافی را یکی از دو سه "عالم بزرگ" می‌خواند که در قید حیات است و می‌نویسد " آنچه می‌گویند، هیچ ریشه ای در منیت فردی یا محبت قبیله ای ندارد".
چرایی هجوم به "شیخ‌الفقها"
آیت‌الله صافی گلپایگانی یکی معدود مراجع بزرگ شیعه است که در صد و سه سالگی همچنان به مناسبت‌های مختلف مذهبی و سیاسی صحبت می‌کند و دیدارهای رسمی و غیررسمی دارد.
آقای صافی برخلاف بسیاری از مراجع تقلید قم، در نظام جمهوری اسلامی نقش داشته و با حکم آیت‌الله خمینی دو دوره عضو فقهای شورای نگهبان منصوب شده و هشت سال دبیر این شورا بوده و در مجلس اول خبرگان رهبری نیز عضویت داشته از این رو منتقد یا مخالف جمهوری اسلامی نیست و اگر گاهی سخنی گفته به نظر در جهت اصلاح امور بوده اما چرا حکومت یا رسانه‌های نزدیک به حکومت حتی توصیه‌های یک مرجع تقلید را تحمل نمی‌کند؟
مهدی نصیری منتقد و پژوهشگر دینی در تلگرام نوشته: سیاست‌های غرب ستیزانه و نظامی‌گرایه حکومت و تحریم‌ها قدرت و ثروت را برای اقلیت حاکم ایران به دنبال داشته و حکومت نگران است که این انتقادها به شکل دومینو در بین روحانیون و مراجع ادامه پیدا کند و حوزه‌های علمیه جانب اکثریت مردم قرار بگیرند.
آقای نصیری نوشته " آیت الله العظمی صافی چشم اسفندیار جریانی را نشانه رفته است که حاضرند برای بقای بیشتر خود بر سیاستی پا فشارند که دستاوردی جز فقر، انزوا، تکثیر دشمنان و راندن ایران به ته همه جداول و نمودارهای فلاکت و عقب ماندگی نداشته است".
عباس عبدی روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نیز در توتیتر نوشته: " هدف حمله به آقای صافی؛ نقض استقلال‌خواهی مرجعیت و حوزه است و نشان می‌دهد آن آقایانی که مورد حمله قرار نمی‌گیرند هنوز به استقلال‌خواهی وارد نشده‌اند".
به نظر می‌رسد روی کار آمدن ابراهیم رئیسی و شکل گیری دولتی از جنس و موافق اصولگرایان دلیل دیگری برای چنین برخوردهایی باشد و به نوعی اقدام پیشگیرانه محسوب می‌شود تا باب انتقاد از دولت نیز بسته شود.
از سوی دیگر سابقه برخورد با کسانی مانند آیت‌الله منتظری، آیت‌الله آذری‌قمی و آیت‌الله صانعی نشان می‌دهد که برخلاف خطابه و کلامی که رهبران جمهوری اسلامی درباره استقلال حوزه‌ها بارها بیان کرده‌اند، تحمل حتی شنیدن توصیه از حوزه‌های علمیه را ندارند و ترجیح می‌دهند جامعه روحانیت در نقش حامی نظام عمل کند و در مقابل منتقدان بسیار تند و کوبنده عمل می‌کنند یا مانع هرگونه فعالیت علمی آنها می‌شوند و دفاتر این مراجع را پلمپ می‌کنند چنانکه در سال گذشته نیروهای امنیتی با کمک جامعه مدرسین حوزه قم و روحانیون نزدیک به حکومت با مرجعی مثل آیت‌الله کمال حیدری برخورد بسیار تندی داشتند و دفاتر و کلاس‌های درس و بحث او را بستند.
