نتیجه نظرسنجی‌ها: اردوغان به سوی شکست در انتخابات می‌رود
وضع بد اقتصاد ترکیه محبوبیت رئیس‌جمهوری اسلام‌گرا را به‌طور جدی کاهش داده است
ایندیپندنت فارسی - چند نظرسنجی که نتایج آن در ژانویه ۲۰۲۲ منتشر شد، نشان می‌دهند که بحران اقتصادی ترکیه کاهش چشمگیر محبوبیت رئیس‌جمهوری این کشور، رجب طیب اردوغان را سبب شده است. بر اساس این نظرسنجی‌ها، تعداد شهروندان ترکیه که باور دارند ائتلاف اپوزیسیون ترکیه بهتر از اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه قادر است به تلاطم اقتصادی در این کشور پایان دهد، بسیار بیشتر از پیش شده است.
بانک مرکزی ترکیه زیر فشار اردوغان، علی‌رغم بالا بودن تورم، نرخ بهره را به میزان چشمگیری کاهش داده است. این نرخ از سپتامبر تاکنون ۵۰۰ نقطه کم شده که سقوط ارزش پول ترکیه را در پی داشته است. ارزش لیر در ماه دسامبر به قدری پایین آمد که دلار به ۱۸.۴ لیر هم رسید؛ یعنی پایین‌ترین ارزش این پول ملی از زمان آغاز به کار آن در سال ۲۰۰۵. البته برخی اقدام‌های دولت و حمایت مالی کشورهایی همچون امارات متحده عربی باعث شد تا ارزش لیر در چند هفته گذشته کمی بهبود یابد و در زمان نوشتن این مقاله به هر دلار معادل ۱۳.۸۱ لیر برسد؛ اما این بسیار پایین‌تر از قبل و ارزش لیر نسبت به سال ۲۰۲۱، همچنان ۴۶ درصد کمتر است.
تورم در ترکیه به ۳۶ درصد رسیده که بالاترین میزان در ۱۹ سال گذشته است و باعث شده است پس‌اندازهای مردم یک شبه نابود شود؛ به‌خصوص طبقات کارگر و متوسط ترکیه که بخش مهمی از پایگاه انتخاباتی حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه به شمار می‌روند. اردوغان به دنبال افزایش صادرات و میزان اعتبارات است اما جهت اصلی اقتصاد را تغییر نداده و در کمال ناباوری کارشناسان، همچنان مدعی است که کاهش نرخ بهره به کاهش تورم منجر می‌شود؛ ادعایی خلاف نظر اکثر اقتصاددانان جهان.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
نظرسنجی متروپل ریسرچ نشان می‌دهد که میزان مقبولیت اردوغان که ۱۹ سال سر کار بوده و تا یک سال و نیم دیگر باید با انتخابات روبه‌رو شود، به ۳۸.۶ درصد رسیده است؛ یعنی کمترین میزان از سال ۲۰۱۵ تاکنون. مهم‌تر آنکه در این نظرسنجی‌ها، میزان محبوبیت اردوغان از سه چهره اصلی که رقبای احتمالی او در سال ۲۰۲۳ خواهند بود، هم کمتر است.
نظرسنجی دیگری از مرکز «سوسیو پلیتیک فیلد ریسرچ سنتر» میزان مقبولیت حزب عدالت و توسعه را ۲۷ درصد نشان می‌دهد؛ در حالی که این حزب در انتخابات مجلس سال ۲۰۱۸ بیش از ۴۲.۵ درصد رای آورد. میزان محبوبیت حزب حرکت ناسیونالیستی که در راست افراطی ریشه دارد و متحد اصلی حزب اردوغان در مجلس ترکیه محسوب می‌شود، نیز به ۶.۳ درصد رسیده است که نسبت به رای آن در سال ۲۰۱۸ که بالای ۱۱ درصد بود، افت قابل توجهی را نشان می‌دهد. اگر میزان آرای این حزب واقعا به زیر ۱۰ درصد برسد، اصلا به مجلس راه نخواهد یافت.
در همین نظرسنجی، آرای حزب اصلی اپوزیسیون، حزب جمهوری‌خواه خلق که آتاتورک، بنیان‌گذار جمهوری ترکیه، تاسیس کرد و سیاست چپ میانه و سکولار دارد، ۲۲.۹ درصد و آرای «حزب خوب» که انشعابی از حزب حرکت ناسیونالیستی و به‌شدت مخالف اردوغان است، به ۱۰.۳ درصد می‌رسید و آرای حزب چپ‌گرای دموکراتیک خلق‌ها که طرفدار حقوق کردها است، ۹.۴ درصد بود. بیش از ۱۱ درصد هم گفته‌اند هنوز تصمیمی نگرفته‌اند.
در نظرسنجی دیگری که «اوآرسی ریسرچ» هفته گذشته انجام داد، مجموع آرای دو حزب عدالت و توسعه و حرکت ناسیونالیستی ۳۸.۷ درصد است؛ یعنی کمتر از مجموع آرای دو حزب جمهوری‌خواه خلق و «خوب» که ۳۹.۵ درصد بود. در این نظرسنجی، میزان حمایت از حزب دموکراتیک خلق‌ها ۸.۴ درصد بود. این حزب چپ‌گرا در انتخابات شهرداری‌های سال ۲۰۱۹ به طور غیررسمی از نامزدهای حزب جمهوری‌خواه خلق حمایت کرد که به شهردار شدن نامزدهای آن حزب در دو شهر بزرگ ترکیه، استانبول و آنکارا، منتهی شد. این‌گونه بود که حزب حاکم اسلام‌گرا در مقابل ائتلاف کمالیست‌ها و کردها، سیطره خود بر این دو شهر را از دست داد.
در نظرسنجی سوسیو پولیتیک، دوسوم پاسخ‌دهندگان گفتند اقتصاد ترکیه بزرگ‌ترین مشکل این کشور است. بیش از نیمی از آن‌ها نیز گفتند اقدام‌های اخیر دولت اوضاع اقتصاد را بهبود نخواهد بخشید.
در نظرسنجی متروپل، ۳۶.۷ درصد مردم گفتند ائتلاف اپوزیسیون موقعیت بهتری برای مدیریت اقتصاد دارد. همین باور درباره ائتلاف دو حزب عدالت و توسعه و حرکت ناسیونالیستی تنها ۳۵.۴ درصد است.
حدود ۳۸ درصد پاسخ‌دهندگان گفتند اردوغان را ستایش می‌کنند که از ۵۲ درصدی که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۸ به او رای دادند، بسیار کمتر است. در مقابل، ۶۰ درصد مردم منصور یاواش، شهردار آنکارا از حزب «جمهوری‌خواه خلق» را سابقه‌اش به حزب حرکت ناسیونالیستی برمی‌گردد، ستایش می‌کنند و ۵۱ درصد، اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول را تحسین می‌کنند. امام‌اوغلو هم از حزب جمهوری‌خواه خلق است. نرخ ستایش در مورد خانم مارال آکشنر، رهبر حزب «خوب»، ۳۸.۵ درصد است.
وضع بد اقتصادی ترکیه باعث شده است بسیاری کارشناسان به این باور برسند که اردوغان نخواهد توانست در انتخابات سال ۲۰۲۳ پیروز شود. بالکی بگومان بیهان، کارشناس امور ترکیه و نامزد دکترا در دانشگاه کاونتری انگلستان، در مقاله‌ای برای وب‌سایت دانشگاه ال‌اس‌ئی در لندن نوشت: «با توجه به سقوط لیر ترکیه به پایین‌ترین میزان موجود و تورم سرسام‌آور در این کشور، شتاب گرفتن سیر نزولی اقتصاد ترکیه را شاهدیم. این خطر بزرگی برای رئیس‌جمهوری کشور، رجب طیب اردوغان، است که کاهش محبوبیت خود را شاهد بوده است. در آستانه انتخابات ۲۰۲۳، ترکیب اقتصاد در حال فروپاشی و کاهش محبوبیت دولت باعث شده است اردوغان در موضعی بسیار آسیب‌پذیر قرار بگیرد.»
