بر اساس حکم دادگاه، خانم مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا، مدیرعامل شرکت‌های دنیز و هتراتجارت، متهم است به مشارکت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به مبلغ شش میلیارد و ششصد و پنجاه و شش میلیون یورو از طریق اخلال در توزیع ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی شرکت‌های تولیدکننده صاحب محصول منجر به تحصیل مبلغ هفت میلیون و شصت و پنج هزار و پانصد و بیست و نه یورو معادل هشت میلیون و هفتصد و ده هزار و سیصد و هشتاد و چهار دلار و در نهایت به بیست سال حبس محکوم شد. البته او ساکن کشور خارج از کشور است و بر اساس آخرین اطلاعات، اکنون از کانادا به آمریکا مهاجرت کرده است.

آغاز شراکت با مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی چگونه رقم خورد؟

در بخش اول این گزارش‌ها به شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان هم اشاره کردیم که «رضا حمزه‌لو»، مدیرعامل وقت شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران و محکوم و متهم ردیف اول پرونده از کانال این شرکت به عنوان مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران منصوب شد. حمزه‌لو آشنایی خود با مرجان آل‌آقا را هم مرتبط با همان شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان می‌داند و می‌گوید آل‌آقا و همسرش در سال ۱۳۸۶ وارد همکاری تجاری با شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، در حوزه‌های فرهنگی شدند و پس از آن در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ شراکت کاری حمزه‌لو و آل‌آقا در حوزه‌های تجارت کاغذ و چاپ با ثبت دو شرکت «هترا تجارت» در ایران و «دنیز» در ترکیه آغاز شد.

بر اساس آنچه در صفحه ۷۲ از بخش اول حکم دادگاه آمده شرکت دنیز، شهریور ماه ۱۳۸۹ با نام کامل «دنیز اینترنشنال ترید توریزم» با سرمایه ۷۵۰هزار لیر ترکیه به صورت یک شرکت مسئولیت محدود با سهامداری رضا حمزه‌لو و مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا هر یک به میزان ۵۰ درصد سرمایه ثبتی، در اداره امور ثبت شرکت‌های استانبول به ثبت می‌رسد.

شرکت هتراتجارت هم در همان شهریور ۱۳۸۹ در ایران به ثبت رسیده و مدیران شرکت عبارتند از:

۱- رضا حمزه‌لو به سمت رییس هیات مدیره

۲- مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا به سمت نایب رییس هیات مدیره

۳- طاهره دژدوست (همسر حمزه‌لو) به سمت عضو هیات مدیره

نقش آل‌‌آقا در آن‌چه فساد شرکت بازرگانی پتروشیمی خوانده می‌شود، از همین نقطه آغاز شده است.

دنیز، شرکت متعلق به آل‌آقا و حمزه‌لو چگونه عمل می کرد؟

بر اساس اطلاعات موجود در این پرونده، حمزه‌لو به عنوان مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران، با آل‌آقا به عنوان مدیرعامل شرکت دنیز، قراردادی منعقد می‌کند که طبق آن شرکت دنیز پول‌های متعلق به شرکت بازرگانی پتروشیمی را از مشتریان دریافت کند و توسط حساب‌های شرکت هترا به ایران منتقل کند و در این میان بابت انتقال این پول‌ها پورسانت بگیرد.

در واقع حمزه‌لو به عنوان مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی با شرکت‌های متعلق به خودش و آل‌آقا، این قراردادها را منعقد کرده تا پول‌های شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران به حساب شرکت شخصی این دو نفر واریز شود.

در مرحله بعد، حمزه‌لو به نمایندگی این شرکت در چین و همچنین به سایر مشتریان شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران اعلام می‌کند که پول محصولات خریداری شده را به حساب شرکت دنیز در ترکیه واریز کنند. طبیعی است که بهانه این کار هم دور زدن تحریم‌ها بوده است. البته در اسناد دادگاه آمده است که در آن زمان مشکل چندانی برای انتقال پول‌ها از چین و امارات به ایران وجود نداشته است.

در این فرایند مبلغ ۷۵۰ میلیون یورو به حساب دنیز در ترکیه که متعلق به حمزه‌لو و مرجان آل‌آقا است، واریز شد. نحوه واریزی به حساب بدین نحو بوده که ۷۰۰ میلیون یورو از مشتریان در حساب‌های شرکت در شانگهای (اسپک شانگهای و PCC شانگهای) وصول شد. با دستور حمزه‌لو این وجوه از چین به حساب دنیز در «هالک بانک» ترکیه واریز شد. ۵۰ میلیون یورو نیز از سوی مشتریان شرکت به حساب دنیز در ترکیه واریز شد، اما حمزه‌لو و آل‌آقا این وجوه را در داخل کشور از طریق شرکت هتراتجارت که در ایران ثبت کرده بودند، به صورت ریال با نرخ بانک مرکزی به حساب شرکت بازرگانی پتروشیمی واریز کردند. به این ترتیب آن‌ها در واقع ۷۵۰ میلیون یورو با نرخ دولتی را از درآمد شرکت پتروشیمی ایران به نفع شرکت خود در ترکیه برداشت کرده بودند.

بهانه تحریم‌ها

در بین اسناد حکم دادگاه، سخنان دو نفر از مدیران وقت شرکت‌های مرتبط با شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران نیز وجود دارد که نشان می‌دهد انتقال پول به حساب دنیز ترکیه صرفا برای تامین منافع شرکت حمزه‌لو و مرجان آل‌آقا بوده است.

«سیدعلیرضا حسینی»، مدیر وقت دفتر چین شرکت بازرگانی پتروشیمی در جریان تحقیقات همین پرونده در مورد دلایل انتقال ارز از چین به حساب شرکت دنیز در ترکیه گفته است: «دلیل انتقال ارز از حساب‌های شرکت بازرگانی پتروشیمی در چین (اسپک شانگهای و پی‌سی‌سی شانگهای) به حساب شرکت دنیز در ترکیه دستور مدیرعامل وقت شرکت، رضا حمزه‌لو بوده و با وجود حساب شرکت یورونست و اینترمت در دبی نیاز به انتقال مبالغ ارزی به دنیز ترکیه نبود و اقدام مذکور صرفا براساس دستور و اصرار مدیرعامل وقت صورت پذیرفته که مستنداتش موجود می‌باشد.»

اما ادامه توضیحات این مدیر سابق جالب‌تر هم هست؛ زیرا او می‌گوید علاوه بر اینکه دو شرکت رسمی مرتبط با شرکت بازرگانی پتروشیمی در دوبی، بدون مشکل، امکان انتقال پول‌ها به ایران را داشتند، بلکه تاکید می‌کند که خود چین نیز مسیر مستقیم انتقال پول به ایران را در آن زمان تامین کرده بود: «در زمان استفاده از حساب شرکت‌های یورونست و اینترمت و دنیز به عنوان حساب‌های پوششی شرکت بازرگانی پتروشیمی بانک کونلن در چین مسیری ایجاد کرد تا بتوان مبالغ ارزی را به صورت مستقیم به ایران انتقال دهیم که از این طریق حدود ۵۰۸ میلیون یورو به ایران انتقال ارز انجام گردید.»

به جز حسینی که در آن زمان مدیر دفتر چین شرکت بازرگانی پتروشیمی بوده، خانم دری مدیرعامل وقت دفتر دبی شرکت بازرگانی پتروشیمی هم در تحقیقات پرونده گفته است: «حساب یورنست در دبی از کلیه مشتری‌هایش چه در چین و چه در دبی وجوه ارزی دریافت می‌کرد و در نهایت از طریق حساب‌های PCC FZE در دبی به ایران انتقال می‌داد و علاوه بر آن حساب‌های شرکت بازرگانی پتروشیمی در چین توانایی انتقال ارز به ایران را در آن مقطع زمانی داشتند، ولی نمی‌دانم نقش دنیز ترکیه در آن مقطع زمانی چه بوده و چرا مشتریان چینی وحساب‌های شرکت در چین، ارزهای مربوطه را به حساب دنیز در ترکیه انتقال می‌دادند؟»

آیا پول‌های ذخیره شده در ترکیه به بیزینس سپاه کمک کرد؟

برای اینکه بدانیم مرجان آل‌آقا و شریکش، از پول‌های انباشته شده شرکت بازرگانی پتروشیمی در حساب شرکتشان در ترکیه چه استفاده‌ای می‌کردند، باید برگهای بعدی این پرونده را مرور کنیم. مرحله بعدی فعالیت آل‌آقا و حمزه‌لو، معامله با پتروشیمی‌های متعلق به سپاه به وسیله پول‌هایی است که در ترکیه ذخیره کرده بودند. آن‌ها از این نکته که پتروشیمی‌های وابسته به سپاه و شرکت‌های تحت مالکیت قرارگاه خاتم‌الانبیاء امکان معامله خارجی ندارند، استفاده کرده و از طریق متهم بعدی پرونده یعنی «علی اشرف ریاحی» (داماد «محمدرضا نعمت‌زاده»، وزیر صمت دولت روحانی در آن مقطع)، وارد معامله با شرکت «پتروکاران شفق کیش» متعلق به قرارگاه خاتم سپاه شدند.

در خصوص شرکت «پتروکاران شفق کیش» پیش‌تر در گزارشی مفصل به آن پرداختیم. شرکت پتروشیمی متعلق به سپاه برای واردات تجهیزات خود نیاز به ارز در خارج از ایران داشته و بر اساس حکم دادگاه، مرجان آل‌آقا به عنوان مدیرعامل دنیز، حدود یکصد میلیون یورو را در خارج از کشور به حساب‌های معرفی شده از سوی شرکت پتروکاران شفق کیش انتقال داده و بقیه پول‌های موجود در حساب شرکت دنیز، در مسیرهای دیگری توسط آل‌آقا و حمزه‌لو سرمایه‌گذاری شخصی شده است.

آن‌ها همچنین به جای پول‌هایی که از طرف پتروشیمی متعلق به سپاه به حساب طرف قراردادهای خارجی می‌ریختند، معادل ۳ الی ۴ درصد کارمزد ارزی می‌گرفتند و بابت مجموع این طلبکاری، معادل آن پول را در داخل توسط شرکت دیگرشان یعنی هترا تجارت، از پتروشیمی متعلق به سپاه دریافت می‌کردند. در این فرایند حدود ۲۵۸ میلیون یورو پرداخت در داخل کشور به شرکت هترا تجارت انجام شده و ۹۰ میلیون یورو هم از حساب‌های خارجی مرتبط با پتروشیمی سپاه به حساب شرکت دنیز واریز شده است.

از برنج محسن تا جواهرات میداس

اما این معامله پرسود با پتروشیمی سپاه، تنها بخشی از تجارت آل‌آقا و حمزه‌لو با صدها میلیون یورویی بود که حاصل فروش محصولات پتروشیمی ایران بود و به حساب شرکت شخصی آن‌ها در ترکیه واریز شده بود. بخش قابل توجهی از ارزهای حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی در حدود دویست و چهل میلیون یورو در راستای کسب منافع شخصی حمزه‌لو و مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا و علی اشرف ریاحی به شرکت‌های معرفی شده آقای «محمد صرافان» منتقل شده است.

گروه محمد صرافان که طبق اسناد این پرونده، بخشی از معاملات شرکت مرجان آل‌آقا برای خریدهای خارجی آن بوده، شامل «برنج محسن»، شرکت «یکتا نگین ایرانیان» و شرکت «میداس کیش» بوده است. شرکت میداس، در حوزه ساخت و تولید و ماشین آلات صنعت طلا و جواهرات فعال است و بخشی از پول‌های انباشت شده در ترکیه نیز در همکاری با این شرکت مورد استفاده قرار گرفته است. ردپای خانواده صرافان در پرونده فساد بانک سرمایه نیز مشهود است.

برداشت‌های میلیون یورویی برای استفاده شخصی

از دیگر مواردی که آل‌آقا و شریکش رضا حمزه‌لو در این مدت از محل این حساب برداشت کرده‌اند، این موارد در اسناد پرونده ذکر شده است:

- خرید تجهیزات برای شرکت به مبلغ سه میلیون و هشتصد هزار یورو

- برداشت‌های ارزی از محل ارزهای حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی از سوی حمزه‌لو از شرکت دنیز در ترکیه به مبلغ دو میلیون و هفتصد هزار یورو

- خرید ساختمان توسط مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا در کانادا به مبلغ دو میلیون و یکصد هزار دلار کانادا

- خرید ساختمان توسط مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا در کانادا به مبلغ هفتصد هزار دلار کانادا

- پرداخت‌های صورت گرفته به شرکت رادیاتورسازی آلفام متعلق به سعید حمزه‌لو فرزند رضا حمزه‌لو به مبلغ سی و پنج میلیارد ریال

- پرداخت‌های صورت گرفته به شرکت آرمن گوشت متعلق به برادر رضا حمزه‌لو به مبلغ سی میلیارد ریال

- خرید آپارتمان زعفرانیه توسط مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا به مبلغ نه میلیارد ریال

- برداشت‌های ریالی رضا حمزه‌لو به مبلغ هفتاد و هشت میلیون ریال

- خرید دفتر کار برای شرکت هتراتجارت به مبلغ سی میلیارد ریال

نکته‌ای که باید در نظر داشت ارزش ریالی این مبالغ در سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ است. به طوری که خرید آپارتمان آل‌آقا در زعفرانیه با قیمت ۹۰۰ میلیون تومان انجام شده است.

پول‌شویی آرام

یکی دیگر از زوایای پنهان فعالیت‌های تیم مرجان آل‌آقا و حمزه‌لو، شرکتی به نام «آرام» است که گفته شده در زمینه صنایع خورشیدی مشغول به کار بوده است. اما در لابه‌لای اسناد پرونده فساد شرکت بازرگانی پتروشیمی، مواردی وجود دارد که بررسی آن‌ها نشان می‌دهد احتمالا شرکت آرام، برای پول‌شویی و پنهان کردن مراودات مالی آل‌آقا استفاده می‌شده است. به عنوان نمونه در یک مورد، علی اشرف ریاحی که نقش واسطه و معرف بین تیم آل‌آقا و پتروشیمی سپاه را داشته، می‌گوید که قرار بوده سهامی از شرکت‌های دنیز و هترا به او بدهند؛ اما به جای آن ۱۵ درصد از سهام شرکت آرام را به او داده‌اند. او درباره دریافت حدود ۳ میلیارد تومان از آل‌آقا در سال ۹۱ می‌گوید که این پول به دلیل فعالیت در شرکت آرام به او پرداخت شده است.

اما براساس مستندات موجود، علی اشرف ریاحی در ماه‌های آذر و دی سال ۱۳۹۱ به میزان ۲ میلیارد و ۹۱۰ میلیون تومان از مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا بابت شراکت و همکاری پول دریافت کرده است. این درحالی است که هیچ سندی از درآمد میلیاردی شرکت آرام در سال ۹۱ وجود ندارد که در چند ماه به عنوان سهم ۱۵ درصدی ریاحی، چنین سهمی به او پرداخت شود.

در پایان این بخش از پرونده، در حکم نهایی آمده است:

«مبالغی که آقای ریاحی از خانم شیخ‌الاسلامی دریافت کرده، بخشی از پورسانت نامبرده بابت کارچاق‌کنی قرارداد پتروشیمی است.»

از دفاعیه در چهارچوب نظام تا طعنه به سران نظام

این موارد درحالی با سند و مدرک در پرونده فساد شش میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون یورویی بازرگانی پتروشیمی وجود دارد که مرجان آل‌آقا در هنگام برگزاری این دادگاه با انتشار بیانیه‌ای گفته بود: «با استناد به دفاعیات آقای حمزه‌لو در دادگاه که در خبرگزاری‌ها منتشر شده، اتهام اخلال در نظام اقتصادی را با حتم و یقین رد می‌کنم و در مورد حدود ۷ میلیون یورو یا ۳۱ میلیارد تومان موضوع اتهام منفعت از محل تفاوت نرخ ارز نیز چنین اتهامی را نمی‌پذیرم و مؤکداً درخواست کارشناسی تخصصی اسناد مالی را دارم؛ هیچ منفعتی در این بین از اختلاف نرخ ارز یا تاخیر در پرداخت وجود نداشته است.»

استناد مرجان آل‌آقا به دفاعیات شریکش حمزه‌لو در دادگاه، از این بابت جالب است که حمزه‌لو هم در جریان دادگاه ضمن دفاع از خود به دفاع از مرجان آل‌آقا نیز پرداخته و گفته بود:

«شیخ‌الاسلامی چهره شناخته شده‌ای بود و حتی از فیلتر شورای نگهبان رد شده بود و به‌عنوان کارشناس در مجلس و کمیسیون فرهنگی شرکت می‌کرد. وی از شخصیتی معتقد به نظام و محجبه برخوردار بود و ما هم در مدت همکاری با ایشان چیزی جز این ندیدیم.» متهم ردیف اول این پرونده بعد از این دفاع اولیه از آل‌آقا، درباره سهم و برداشتهای مرجان آل‌آقا از پول‌های انباشته شده در حساب دنیز در ترکیه نیز به کل منکر ماجرا شده و گفته بود: «شیخ‌الاسلامی از فعالیت‌های مربوط به شرکت بازرگانی پتروشیمی هیچ منفعتی نداشت و تنها حدود ۲ هزار دلار حقوق خود را از شرکت دنیز می‌گرفت! بحث پتروشیمی یکی از کارهای شرکت دنیز بود، ایشان در صنعت چاپ هم فعالیت می‌کردند.»

البته سخنان متهم ردیف اول و محکوم اصلی پرونده در دفاع از شخصیت آل‌آقا در همان زمانی بود که آل‌آقا از کانادا بیانیه داده بود و ضمن رد اتهامات مطرح شده در دادگاه، تاکید کرده بود: «از زمانی که در خارج از کشور با خانواده‌ام مستقر هستم، هرگز نه فعالیت سیاسی داشته‌ام، نه یک خط یادداشت نوشته‌ام و نه مصاحبه‌ای کرده‌ام؛ بنابراین به رسانه‌های محترمی که بر طبق مرام و جریان سیاسی خود سعی بر این دارند که مرا به گروه و جناحی وابسته بدانند، اعلام می‌کنم به هیچ دسته و گروهی اعم از اپوزیسیون، اصولگرا، اصلاح‌طلب، سلطنت‌طلب، برانداز یا غیره تعلق ندارم.»

او پس از صدور حکم ۲۰ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق خودش توییت کرد: «راستی وقتش نیست که دیگه سلطان کرونا رو محاکمه کنند؟ یعنی بعد محاکمه‌اش به کی قراره ۲۰ سال حکم و ۷۴ ضربه شلاق بدن؟ چون اون که خودش قطعا اول ۲۰ ماه حکم میگیره و بعد ۶ ماه تبرئه میشه!»