احسان مهرابی - ایران وایر
شایعه اعدام «فرزاد اسماعیلی سالومه محله»، فرمانده سابق قرارگاه پدافند «خاتم‌الانبیا»، نهادهای رسمی در جمهوری اسلامی را وادار کرد که فیلمی از او پخش کنند. پس از برکناری نیز شایعه جاسوسی او مطرح شده بود اما خودش و رسانه‌های نزدیک به حکومت این شایعات را تکذیب کردند.
گفته می‌شد حضور جنگنده‌های «اف-۳۵» اسرائیلی در آسمان ایران و عدم رهگیری آن‌ها از سوی قرارگاه پدافند هوایی، عمل نکردن پدافند در محدوده دفتر رهبر جمهوری اسلامی یا به تعبیری، «بیت رهبری» و درگیری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله دلایل برکناری اسماعیلی بوده است . با این حال، پس از برکناری او، شایعه اتهام «جاسوسی» نیز مطرح شد.
پس از برکناری، خبرهایی درباره اتهام «فساد جنسی» او هم مطرح می‌شد اما افرادی معتقد بودند که این خبرها با هدف پوشش دادن شایعه جاسوسی مطرح شده‌اند تا موضوع از یک بحران امنیتی به یک فساد شخصی تقلیل داده شود.
درباره فرزاد اسماعیلی چه می‌دانیم؟ چرا دوباره نام او بر سر زبان‌ها افتاده است؟ رسانه‌های حامی حکومت چه می‌گویند؟
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
فرزاد اسماعیلی کیست؟
فرزاد اسماعیلی به مدت هشت سال بیشترین زمان فرماندهی در قرارگاه پدافند خاتم‌الانبیا را داشته و از جمله فرماندهان ارتش به شمار می‌رود که در جوانی پیشرفت سریع داشته و درجه سرتیپ تمامی نیز گرفته است. این جایگاه می‌توانست باعث ارتقای او در سمت‌های بالاتر شود اما دوره‌اش عملا به پایان رسید.
گفته شده که او خواهرزاده «عطاالله صالحی»، فرمانده سابق ارتش جمهوری اسلامی است.
اسماعیلی از جمله معدود فرماندهان ارتش است که اظهار نظرهای سیاسی متعددی داشته است. او از جمله از سیاست‌های دولت «حسن روحانی» و موضع‌گیری‌های «اکبر هاشمی رفسنجانی» انتقاد کرده و گفته بود: «برخی سیاسیون معتقدند برای رضایت دشمنان، باید به آن‌ها لبخند بزنیم.»
اسماعیلی هم‌چنین درباره حفاظت از تاسیسات اتمی پس از «برجام» گفته بود: «ما به این لبخندهای سیاسی اصلاً کاری نداریم.»
او به ماجراهای حقوق مدیران دولت روحانی مشهور به «حقوق‌های نجومی» نیز انتقاد داشت: «اگر احدی از مدیران بخواهد با حقوق‌های آن‌چنانی به خون شهیدان خیانت کند، قطعاً نفرین برای خود خریده است.»
در تاریخ هشتم خرداد ۱۳۹۷، «علی‌رضا صباحی فرد» در فرماندهی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا جانشین او شد.
چرا فرزاد اسماعیلی از سمت خود برکنار شد؟
پس از برکناری اسماعیلی، شایعاتی درباره او در فضای مجازی مطرح شد. اسماعیلی نیز ضمن تکذیب شایعه‌ها گفته بود: «از جمله شایع شده که بین فلانی و یک سازمانی صحبت‌هایی شده بوده است.»
این پاسخ به شایعه‌ای بود که رهبر جمهوری اسلامی از پدافند و از جمله کار نکردن پدافند در محدوده دفترش ناراضی است و اعتراض کرده و اسماعیلی از توجهات ویژه آیت‌الله «علی خامنه‌ای» به سپاه پاسداران گلایه کرده بود.
صبح روز سوم دی ۱۳۹۵، صدای شلیک پدافند هوایی در محدوده «میدان انقلاب» شنیده شد و پس از آن تعدادی از سایت‌ها، از جمله «عصر ایران» اعلام کردند بر اثر این شلیک‌ها، یک «هلی‌شات» یا پهپاد در اطراف دفتر رهبر جمهوری اسلامی مشهور به بیت رهبری ساقط شده است.
سال ۱۳۹۷ نیز شایع شد دو فروند جنگنده «اف-۳۵» اسرائیلی توانسته‌اند با پرواز بر فراز آسمان ایران، اقدام به عملیات شناسایی کرده و بدون این که سامانه‌های پدافندی مطلع شوند، آسمان ایران را ترک کنند.
او البته همه این صحبت‌ها را تکذیب کرده و گفته بود: «یک موعد سه الی چهار ساله برای کسانی که مسوولیتی به آن‌ها واگذار می‌شود، تعیین می‌شود؛ مانند نمایندگان مجلس که با رای مردم انتخاب می‌شوند و ما که توسط حضرت آقا منصوب می‌شویم. برای من دو مرتبه تمدید حکم از سوی حضرت آقا صورت گرفت و من هشت سال فرمانده این قرارگاه بودم.»
موضوع فرزاد اسماعیلی چه‌گونه دوباره مطرح شد؟
موضوع فرزاد اسماعیلی با توییتی مطرح شد که تلویحا از اتفاقات جدید در وضعیت یا اعدام او خبر می‌داد. «فریبرز کلانتری»، خبرنگار در توییتر نوشت: «اگر فردا خبر آمد که امیر فرزاد اسماعیلی سالومه محله، دومین فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا از کرونا فوت کرد، خیلی هم تعجب نکنید! نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست!هنوز خودمم باورم نشده. امیدوارم صحت نداشته باشد.»
پس از این توییت، برخی از خبرنگاران رسانه‌های اصول‌گرا شایعات درباره اسماعیلی را تکراری خواندند و آن را تکذیب کردند؛ از جمله «مهدی بختیاری»، خبرنگار دفاعی خبرگزاری «فارس» در توییتر نوشت: «شایعات تکراری اخیر درباره امیر فرزاد اسماعیلی از هر نوعش (اعدام یا زندان برای جاسوسی یا عدم رهگیری اف- ۳۵ اسرائیل و...) کذب هست و ایشان در مسئولیتی که دارد، مشغول به کار است.»
خبرگزاری فارس نیز نوشت: «طی روزهای گذشته شایعات مختلفی در خصوص زندانی جاسوسی و حتی اعدام امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده سابق قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا در فضای مجازی منتشر شده است. اما پی‌گیری‌های خبرنگار فارس حاکی از آن است که هیچ یک از این شایعات صحت ندارند و امیر اسماعیلی در سمت دستیار و مشاور فرمانده کل ارتش مشغول به فعالیت است.»
سایت «خبر فوری» نیز نوشت: «ظاهرا دشمن از چراغ خاموش بودن اقدامات امیر سرتیپ فرزاد اسماعیلی که در کسوت دستیاری فرمانده کل ارتش مشغول خدمت است، به عملیات آفند اطلاعاتی جهت جمع‌آوری اطلاعات روی آورده که برای تکذیب این ادعا، امیر اسماعیلی خود را نشان داده است و از فعالیت‌های خود بگوید.»
در نهایت تلویزیون ایران شامگاه پنجم بهمن فیلمی از حضور فرزاد اسماعیلی در خانه سرهنگ «ابوالفضل محقق‌نژاد» که از او به عنوان «نخستین شهید مدافع سلامت ستاد ارتش» نام برده می‌شود، پخش کرد.
چرا واکنش‌ها به این خبر گسترده بودند؟
یکی از دلایل واکنش گسترده به شایعه اعدام اسماعیلی می‌تواند بازتاب گسترده آن در تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی باشد. سایت خبر فوری نوشته بود که این شایعه با این عنوان که «چه کسی فکر می‌کرد سردار اسماعیلی، فرمانده پدافند ارتش نفوذی باشد و سرنوشت وی به اعدام ختم شود»، در حال دست‌به‌دست شدن است.
مطرح شدن بی سابقه جاسوسی مقامات ارشد نظامی در سال‌های اخیر نیز دلیل این واکنش گسترده است.
سال ۱۳۹۸ نیز پس از برکناری «علی نصیری»، فرمانده «حفاظت انصار»، شایعه‌هایی درباره او مطرح شد اما سپاه پاسداران این شایعه‌ها را تکذیب کرد و در نهایت نیز خبر قابل اعتنایی درباره وضعیت او منتشر نشد.
هم‌زمان اعلام شد که «محمد تولایی»، معاون امور راهبردی سپاه و «مصطفی ربیعی»، معاون سابق بازرسی سپاه نیز در ارتباط با خروج اسناد اتمی ایران توسط اسرائیل بازداشت شده‌اند. اما این خبرها نیز تکذیب شدند. دلیل دیگر این واکنش، شایعه‌های قبلی درباره دلایل جا به جایی اسماعیلی است.
وضعیت فعلی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا چه‌گونه است؟
قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا در آغاز دهه ۷۰ در راستای ایجاد هماهنگی بین سامانه‌های پدافندی در نیروی هوایی ارتش و سپاه تشکیل شده بود.
ارتش ایران تا پیش از سال ۱۳۸۷، دارای واحد پدافند هوایی بود که بخشی از نیروی هوایی ارتش محسوب می‌شد. اما در این سال با دستور رهبر جمهوری اسلامی، قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا به عنوان یکی از نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران، با منفک شدن از نیروی هوایی ارتش تشکیل شد.
پس از آن، قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا یگان مشترک ارتش و سپاه و در واقع، تنها قرارگاه پدافند هوایی در ایران شد.
در سال ۱۳۹۸ اما قرارگاه پدافند هوایی ارتش و سپاه پاسداران تفکیک شدند. طبق حکم جدید رهبر جمهوری اسلامی، نیروی پدافند هوایی یکی از نیروهای چهارگانه ارتش خواهد بود و سپاه نیز پدافند هوایی مستقل خود را خواهد داشت. البته این پدافند همچنان جزیی از نیروی هوافضای این نهاد باقی می‌ماند. در نهایت اما مدیریت و تصمیمگیری نهایی درباره پدافند یکپارچه کشور برعهده قرارگاه خاتم‌الانبیا خواهد بود که تحت نظر ارتش است.
خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران و وزارت دفاع تغییرات در فرماندهی پدافند هوایی و تفکیک پدافند هوایی ارتش و سپاه را «تحول ساختاری» در ساختار پدافند دفاعی ایران خوانده‌اند.
