• به مناسبت روز بزرگداشت جهانی زبان مادری
تا بحال دیده یا شنیدهاید ما ایرانیان به لهجه فارسی صحبت کردن یک آمریکایی یا اروپایی اشاره کنیم و آن را بد بدانیم؟ نه تنها بد نمیدانیم، بلکه شنیدن آن برایمان بسیار هم لذتبخش است. گذشته از میهمان نوازی و غریبه دوستی اکثریت ما ایرانیان، خارجیها نیز فارسی را معمولا خوب ولی با لهجه زبان مادریشان فرا میگیرند.
از قضا و بر همین مبنا نمیدانم چرا بعضی هموطنان خارج نشین ما خوشحال هم هستند و بعضا باعث افتخار خودشان هم میدانند که فارسی را با لهجهی انگلیسی و... مانند خارجی هایی که زبان فارسی را یاد گرفتهاند صحبت کنند؛ و یا در هر جمله یک کلمه زبان بیگانه و بویژه انگلیسی را بطرف مخاطب پرتاب نمایند. چونکه این زبان و لهجه مردمان یک کشور پیشرفته و به اصطلاح متمدن است؟ تا بحال ندیده و نشنیدهایم که مثلا یک فرد انگلیسی یا ژاپنی بخاطر یاد گرفتن زبان فارسی، زبان مادری خودش را فراموش کرده باشد حتا کسانی که چندین دهه نیز ساکن کشور ما بودهاند. داشتن هر لهجه "واقعی" در یادگیری زبان دوم به نظر نگارنده نه تنها عیب نیست بلکه آهنگ آن برای شنونده شیرین هم هست. به باور من معیار واقعی در سخن گفتن با گویشهای بومی و یا در یادگیری زبان دوم، درست صحبت کردن و انتقال صحیح واژهها است. لیکن در اینجا باید اذعان کنم که ضعف در سخن گفتن و بویژه از یاد بردن زبان مادری را هم برای اقوام هموطنم با گویشهای مختلف و هم برای خارج نشینان از هر ملیتی درست نمیدانم.
به باور من اگر چیزی برای عرضه داشته باشی فرق نمیکند که از کدام خطهی ایران و یا از کدام گوشه این جهان پهناور برخاسته باشی؛ هر کس تو را ببیند و لهجهات را هم بشنود لذت برده و همچنین از آشناییات خرسند شده و تو را بزرگ میدارد.
پس اشکال از لهجه و محل به دنیا آمدن ما نیست، احتمالا احساس خود کم بینی در وجود ما و به خاطر نداشتن توانایی هایی است که فکر میکنیم دیگران دارند و ما نداریم.
توانا که باشیم اعتماد بنفس داریم و گویش ما، لهجهی ما، محل تولد ما، باعث افتخار ما میشوند؛ و هیچ دلیلی هم برای سرزنش یا کوچک شمردن دیگر مردمان و یا "تقلید گویش" دیگر اقوام یا دیگر ملل دنیا را نیز نخواهیم داشت. به باور من قابل قبول نیست که اگر ما در یادگیری زبان دوم "عمدا "واژهها و لهجه را در زبان مادریمان وارد کرده و با کوچک شمردن خود، زبان دیگران را مثلا بدلیل برتری اقتصادشان ارزش بیشتر دهیم.
ضعیف نشان دادن زبان مادری در گفتگو با دیگران، به بهانه فراموشی یا به هر دلیل دیگری، اگر واقعا "عمدی" باشد، نشان دهنده ضعف در شخصیت گوینده است و هم نشان دهنده پایین بودن استعداد وی در یادگیری زبان دوم که نتوانسته دو زبان را در مغز خود از یکدیگر جدا کند. بطوریکه اگر شخص قرار باشد به چند زبان مختلف سخن بگوید که امروزه بسیار هم متداول است، پس همه کلمات را در یکدیگر ادغام کرده و در نتیجه سخن وی نامربوط میشود. و عجیب اینکه هنگام سخن گفتن این هموطنان به زبان بیگانه، ابدا واژهای از زبان مادری به میان نیامده و به طرف مخاطب پرتاب نمیشود.