قوانین بازی آینده ایران در اوکراین و شبه‌جزیره کره نوشته می‌شود و با تماشای زبان تهدیدهای هسته‌ای روسیه و کره شمالی، انگار نیم‌نگاهی انداخته باشیم به آن‌چه ایران دوست دارد انجام دهد
مژگان غفاری شیروان - ایندیپندنت فارسی
در هفته‌های اخیر، روسیه و کره شمالی، هر دو، به احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای در درگیری‌های آینده اشاره کرده‌اند. روسیه چند بار در رابطه با بحران اوکراین بحث به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای را به‌میان آورده است و هر بار پس از طرح این موضوع، سعی کرده تا وانمود کند که رفتار مسئولانه‌ای در این زمینه دارد.
در غرب، صداهای طرفدار روسیه و توجیه‌کنندگان تهاجم آن کشور به اوکراین، اغلب این نگرانی را مطرح کرده‌اند که بحران اوکراین می‌تواند به «جنگ جهانی سوم» منتهی شود.
اورشلیم‌پست در گزارشی تحلیلی که روز یکشنبه، ۱۱ اردیبهشت، منتشر کرد، نوشت: «جمهوری اسلامی ایران که به‌دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است و به‌طور مداوم اسرائیل را به نابودی تهدید می‌کند، حالا نظاره‌گر این است که روسیه و کره شمالی چگونه می‌توانند کارت تهدید هسته‌ای را بازی کنند.»
کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، هفته گذشته ضمن برگزاری یک رژه نظامی بزرگ شبانه در پایتخت آن کشور، پیونگ‌یانگ، و نمایش زرادخانه‌اش، شامل موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، بار دیگر هشدار داد که درصورت هرگونه تهدید، کشورش می‌تواند در اقدامی پیشگیرانه، از تسلیحات هسته‌ای استفاده کند.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
به گزارش خبرگزاری دولتی کره‌شمالی (کی‌سی‌ان‌ای)، کیم اراده قاطع خود را برای تسریع «توسعه قابلیت‌های هسته‌ای» آن کشور اعلام کرد و گفت که نیروهای هسته‌ای آن کشور باید بتوانند «به‌طور پیشگیرانه و کامل همه تلاش‌های خطرناک و حرکت‌های تهدیدآمیز، ازجمله تهدیدهای هسته‌ای فزاینده نیروهای متخاصم، را درصورت لزوم مهار کنند و ناکام بگذارد».
هم‌زمان، خبرگزاری تاس روسیه به‌تازگی در تلاشی برای کم‌اهمیت جلوه‌دادن خطر جنگ هسته‌ای، به‌نقل از یک مقام وزارت خارجه آن کشور، نوشت: «روسیه معتقد است که خطر جنگ هسته‌ای باید به حداقل برسد و از هرگونه درگیری مسلحانه بین قدرت‌های هسته‌ای جلوگیری شود.»
ولادیمیر یرماکوف، مدیر بخش منع اشاعه و کنترل تسلیحات در وزارت امور خارجه روسیه، گفت که همه قدرت‌های هسته‌ای باید به منطقی که در اسناد رسمی با هدف جلوگیری از جنگ هسته‌ای آمده است، پایبند باشند.
ازسوی دیگر، در روزهای گذشته، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به غرب هشدار داد که خطر درگیری هسته‌ای بر سر اوکراین را دست‌کم نگیرد. روسیه از این‌که ایالات متحده و کشورهای غربی برای حمایت از اوکراین وارد عمل شده‌اند، خشمگین است.
پیش از این جنگ، روسیه معتقد بود که می‌تواند با ایجاد تفرقه میان غربی‌ها، اوکراین را به‌راحتی نابود کند. در آن زمان، این کشور نقش بزرگ‌تری در آسیا، خاورمیانه و آفریقا داشت. اکنون مسکو تحت تحریم قرار گرفته است و به نوشته اورشلیم‌پست، منابعی را خرج می‌کند که قصد مصرف آن‌ها را نداشت.
در این گزارش آمده است: «این بدان معناست که روسیه کارت تهدید هسته‌ای را روی میز می‌گذارد و درمورد این کارت زمزمه‌هایی به‌زبان می‌آورد، درحالی‌که وانمود می‌کند نمی‌خواهد از آن استفاده کند».
ست فرانتزمن، نویسنده گزارش تحلیلی اورشلیم‌پست، هشدار می‌دهد توجه به این نکته مهم است که این «کارت تهدید هسته‌ای» است، نه «تهدید استفاده واقعی از سلاح‌های هسته‌ای». به نوشته او، هدف روسیه به‌میان آوردن موضوع «هسته‌ای» یا استفاده از عبارت‌های کلیدی مانند «تهدید وجودی» است تا غرب را درگیر فکر کردن به این موضوع کند که در آن صورت چه اتفاقی ممکن است بیفتد.
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که در کشورهای غربی نوعی ترس از وقوع یک درگیری بزرگ‌تر وجود دارد و به عقیده فرانتزمن، روسیه می‌خواهد با این ترس از جنگ بازی کند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در ۱۴ مارس (۲۳ اسفند) گفت: «چشم‌انداز درگیری هسته‌ای که زمانی غیرقابل تصور بود، اکنون به محدوده امکان‌ها بازگشته است.»
شبکه خبری آمریکایی سی‌ان‌بی‌سی اوایل ماه آوریل (فروردین‌ماه) در گزارشی اعلام کرد نزدیک به ۷۰درصد از شرکت‌کنندگان در پژوهش انجمن روان‌شناسی آمریکا، گفته بودند که نگران‌اند حمله به اوکراین منجربه جنگ هسته‌ای شود و می‌ترسند که در مراحل ابتدایی جنگ جهانی سوم باشیم.
شبکه خبری سی‌بی‌اس آمریکا نیز هفته گذشته گزارش داد: «خطر یک جنگ هسته‌ای جهانی به‌اندازه چند هفته پیش دور به نظر نمی‌رسد.» براساس آن گزارش، نتیجه یک نظرسنجی اخیر این رسانه نشان می‌دهند که ۷۰ درصد از بزرگسالان نگران‌اند که حمله روسیه به اوکراین، جنگ با سلاح‌های هسته‌ای را درپی داشته باشد.
مقام‌های روسیه می‌توانند این گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی را بخواند، در کره شمالی و ایران هم همین‌طور.
به نوشته اورشلیم‌پست، هدف ایران این است که همیشه بتواند با به‌میان آوردن تهدید مناقشه هسته‌ای، امتیاز بگیرد. امروز ایران اورانیوم را غنی‌سازی می‌کند و به «گریز هسته‌ای» نزدیک شده است. «گریز هسته‌ای» در اصطلاح به نقطه‌ای گفته می‌شود که در آن، یک کشور به اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت بمب هسته‌ای دست پیدا کرده باشد، اما پس از آن، ممکن است روزی ایران واقعا به سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر شده باشد.
در ادامه این گزارش آمده است: «در سال ۲۰۱۲، برخی اتوجیه‌گران اعمال رژیم ایران و حامیان بعدی توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی استدلال کردند که ایران هسته‌ای ثبات را به ارمغان خواهد آورد. این‌ها از آن دسته صداهایی محسوب می‌شوند که در طول جنگ سرد، دوست داشتند با روسیه معامله کنند، زیرا روسیه مجهز به سلاح هسته‌ای با توجه به در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای، قابل مماشات بود و نیمی از جهان به حوزه نفوذ روسیه واگذار شد.
هدف مماشات‌کنندگان اغلب این است که حوزه نفوذی عظیم در اختیار قدرت صاحب سلاح هسته‌ای قرار دهند و با حمایت از کشورها یا افرادی که قدرت هسته‌ای تحت فشار قرارشان می‌دهد، آن را «تهدید» یا «تحریک» نکنند. به‌طور خلاصه، تسلیحات هسته‌ای نوعی امتیاز است که به کشورها اجازه می‌دهد دیگران را تهدید کنند و همسایگان خود را تحت فشار قرار دهند.
به نوشته اورشلیم‌پست، برخی می‌خواستند ایران از این امتیاز برخوردار شود تا نیمی از خاورمیانه در اختیار رژیم جمهوری اسلامی قرار گیرد و در آن صورت هرگونه تلاش برای دخالت در سنگربندی ایران، «تشدید تنش» و «تحریک» محسوب خواهد شد.
به‌‌عبارت دیگر، اگر ایران به سلاح هسته‌ای نزدیک شود، به عراق، لبنان، سوریه، یمن و شاید مناطق بیشتری برای کنترل به‌عنوان «خارج نزدیک» خود نیاز دارد، زیرا در جایگاه یک کشور هسته‌ای یا در آستانه هسته‌ای شدن، به‌منظور حفظ امنیت، به این محدوده بزرگ «نیاز دارد»؛ اگر آن را نداشته باشد، این نوعی تهدید «وجودی» خواهد بود که ایران را مجبور می‌کند از «حق» دفاع از خود و حمله به دیگران استفاده کند.
به‌عقیده فرانتزمن، قوانین بازی آینده ایران در اوکراین و همچنین در شبه‌جزیره کره نوشته می‌شود و با تماشای زبان تهدیدهای هسته‌ای روسیه و کره شمالی، انگار نیم‌نگاهی انداخته باشیم به آن‌چه ایران دوست دارد انجام دهد.
او در پایان این پرسش را مطرح می‌کند که آیا ایران به سلاح‌های هسته‌ای نزدیک‌تر و درنتیجه گروه هم‌سرایانی نیز که اعمال نفوذ به‌نفع جمهوری اسلامی ایران را دنبال می‌کنند، درگیر دور جدیدی از ادعاها خواهند شد؟ در این صورت مانند همان استدلال‌هایی که در سال ۲۰۱۵ مطرح شد، بار دیگر باید در انتظار ادعاهایی مثل این باشیم که «به توافق با ایران نیاز داریم، وگرنه ممکن است جنگ رخ دهد».
