ایران وایر - احسان مهرابی
«علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، درباره مسایل مختلفی سخن گفت. با این حال، واژه‌ای درباره فاجعه فرو ریختن برج «متروپل» آبادان که مردم این شهر را عزادار و خشمگین کرده است، بر زبان نبرد.
مردم آبادان در دو روز گذشته بارها درباره کمبود امکانات آوار برداری و امداد و نجات صحبت کرده‌اند و چند ساعت پس از سخنان خامنه‌ای، بار دیگر به خیابان آمدند.
او درباره اعتراضات به گرانی به دلیل حذف یارانه‌ها که در هفته گذشته در شهرهای مختلف ایران رخ داد هم حرفی نزد و در مورد احیای «برجام» هم سخنی نگفت. در عوض، در این سخنرانی به طور تلویحی از «محمدباقر قالیباف» که همان روز دوباره به ریاست مجلس انتخاب شد، حمایت کرد.
سکوت خامنه‌ای درباره فاجعه متروپل چه معنایی دارد؟ او چه مواقعی در برابر فاجعه‌های انسانی سکوت کرده است؟
***
در سخنرانی‌های علی خامنه‌ای گاهی مواقع سخنانش خبرساز می‌شوند و گاهی سکوتش. این بار نیز سکوت او درباره ریزش برج ۱۰ طبقه «متروپل» آبادان و اعتراضات به حذف یارانه‌ها توجه‌ها را به خود جلب کرده است؛ به‌ویژه که او درباره حادثه «پلاسکو» پیام تسلیت فرستاده بود.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
نمونه توجه به این سکوت درباره سقوط هواپیمای ارمنستان پس از اعتراضات سال ۱۳۸۸ و هم‌چنین شلیک به هواپیمای اوکراینی سابقه داشته است. تنها ماحصل سخنرانی روز چهارشنبه رهبر جمهوری اسلامی اما حمایت ضمنی از قالیباف و انقلابی خواندن مجلس تحت مدیریت او بود.
سکوت درباره آبادان و پیام برای پلاسکو
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی خود حتی اشاره‌ای کوتاه به ریزش برج ۱۰ طبقه متروپل آبادان نکرد، در حالی که درباره پلاسکو در همان روز فرو ریختن ساختمان پیام تسلیت داده بود و ۱۰ روز بعد نیز در تجلیل از آتش‌نشانان پیام داد.
او در حالی از کنار حادثه ریزش برج در آبادان عبور کرد که به صورت مفصل درباره آزادسازی خرمشهر سخن گفت و به رفع حصر آبادان نیز اشاره کرد.
هر چند پیام‌های خامنه‌ای درباره پلاسکو به نوعی به روابط دفتر او و قالیباف ارتباط داشتند و اقدامی بودند در جهت بی‌اثر کردن حمله اصلاح طلبان به شهردار تهران، به‌ویژه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶. اما مقایسه این دو در نگاه مخاطبان ممکن است یادآور موضوع مرکزگرایی و بی‌توجهی به اتفاقات شهرهای دیگر باشد. اگرچه که رهبر جمهوری اسلامی درباره اتفاقات رخ داده در شهرهای دیگر واکنش داشته و به مناطق زلزله زده در مناسبت‌های مختلف سفر کرده است.
موضوع فرو ریختن پلاسکو در آن زمان سمبلی از فرو ریختن احتمالی نظام جمهوری اسلامی تعبیر شد و این موضوع درباره برج متروپل آبادان نیز تکرار شده است. فرو ریختن این برج را در مقایسه سازی‌های تاریخی، با آتش‌سوزی سینما «رکس» آبادان نیزتشبیه کرده‌اند؛ اتفاقی که یکی از جرقه‌های انقلاب ۱۳۵۷ بود.
شامگاه چهارشنبه چهارم خرداد ۱۴۰۱ نیز گروهی از مردم آبادان دست به راهپیمایی گسترده زدند و نسبت به عدم رسیدگی به افراد زیر آوار مانده در برج فرو ریخته متروپل اعتراض کردند.
سکوت‌های سابق خامنه‌ای؛ از پرواز تهران- ایروان تا هواپیمای اوکراینی
۲۴ تیر ۱۳۸۸، یک هواپیمای «توپولوف» خطوط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران متعلق به «شرکت هواپیمایی کاسپین» بین روستاهای «فارسیان» و «جنت‌آباد»، در بخش مرکزی قزوین دچار نقص فنی شد و سقوط کرد.
در این پرواز، تمام اعضای تیم ملی جودو نوجوانان که برای حضور در اردوی تدارکاتی پیش از حضور در مسابقات جهانی مجارستان (۱۵ مرداد) عازم ارمنستان بودند نیز جان خود را از دست دادند.
سقوط این هواپیما حدود یک ماه پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ رخ داد و عدم پیام تسلیت خامنه‌ای در آن فضا، خشم معترضان به تقلب در انتخابات را بیشتر کرد.
این روند دقیقا ۱۰ سال بعد تکرار شد و چند روز پس از سقوط هواپیمای اوکراینی، آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی مفصلی درباره حمله موشکی به تلافی کشته شدن «قاسم سلیمانی»، فرمانده وقت نیروی «قدس» سپاه توسط امریکا گفت اما اشاره‌ای به سقوط هواپیما نکرد.
آیت‌الله خامنه‌ای ساعاتی بعد در پیامی کوتاه، به این سانحه در کنار قربانیان مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی اشاره کرد و نوشت: «حادثه تلخ و غم‌بار جان باختن جمعی از هم‌میهنان عزیز در هنگام بدرقه شهید عالی‌قدر و نیز حادثه مصیبت‌بار سقوط هواپیمای مسافربری و جان باختن مسافران ایرانی و غیر ایرانی، دو نقطه غم‌انگیز این دو روز است.»
سکوت درباره اعتراضات به حذف یارانه‌ها
رهبر جمهوری اسلامی در سخنان خود درباره اعتراضات به حذف یارانه‌ها نیز سکوت کرد. او اشاره‌ای نیز به اصل موضوع حذف یارانه‌ها نکرد. این روند اما متفاوت با اظهار نظر او درباره بنزین بود.
علی خامنه‌ای در آبان ۱۳۹۸ از سه برابر شدن قیمت بنزین حمایت کرده و گفته بود از از تصمیم سران قوا حمایت می‌کند.
او هم‌چنین از مسوولان حفظ امنیت خواسته بود به وظایف خود عمل کنند و معترضان را طبق معمول به دو گروه «مردم معمولی» و «اشرار» تقسیم کرد.
خامنه‌ای پس از آن نیز چندین بار درباره اعتراضات آبان سخن گفت و به معترضان حمله کرد. این بار اما او تصمیم گرفته است از کنار کل ماجرای حذف یارانه‌ها و اعتراضات عبور کند. از جهتی، به دلیل تبعات حذف بنزین، تصمیم ندارد این بار مسوولیت حذف یارانه‌ها را برعهده بگیرد و از سوی دیگر، هر سخن او در این باره برای دولت «ابراهیم رئیسی» تبعات خواهد داشت و ممکن است مورد استفاده مخالفان قرار گیرد.
هم‌چنین او اعتراضات به حذف یارانه‌ها را مانند اعتراضات دیگر گسترده نمی‌داند که بخواهد به آن واکنش نشان دهد.
نام نبردن از روسیه
رهبر جمهوری اسلامی سیاست اشاره به جنگ در اوکراین بدون نام بردن از روسیه را در سخنرانی چهارشنبه خود نیز تکرار کرد. او ۱۰ اسفند ۱۴۰۰، در اولین اظهارنظر رسمی خود درباره تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، هیچ اشاره‌ای به روسیه نکرد و دلیل بحران اوکراین را سیاست امریکا و غرب دانست اما در عین حال گفت که طرف‌دار توقف جنگ است.
او در سخنرانی روز چهارشنبه خود نیز از حمله روسیه به اوکراین با عنوان «وجود تحرکات نظامی در یک نقطه حساس دنیا نام برد و گفت: «الان در این نقطه جنگ‌خیز یک جنگی اتفاق افتاده؛ خب این دنیا را حساس می‌کند. این خیلی نقطه مهمی است؛ تهدیدهای فزاینده نظامی.»
خامنه ای هم‌چنین بدون اشاره به تهدیدات اتمی روسیه گفت: «رقابت‌های خصمانه قدرت‌ها با هم؛ یعنی مثلاً قدرت‌های اتمی چشم در چشم هم می‌دوزند و یک‌دیگر را تهدید می‌کنند. این یک چیز مهمی است. این موقعیت بسیار حساسی به دنیا می‌دهد.»
سکوت کامل درباره برجام و اشاره به کشته شدن سرهنگ سپاه پاسداران
رهبر جمهوری اسلامی در سخنان خود هیچ اشاره‌ای به برجام نکرد و درباره درگیری‌های اخیر بین ایران و اسرائیل تنها به کشته شدن «حسن صیاد خدایی»، سرهنگ سپاه پاسداران اشاره کرد.
او گفت: «روح مطهر این شهید اخیر پریروز را که اهل میانه بود، با پیغمبر محشور کن و درجات آن‌ها را روزبه‌روز عالی‌تر بفرما.»
رهبر جمهوری اسلامی در حالی درباره برجام سکوت کرد که مذاکرات از اسفند به دلیل اختلاف درباره خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی امریکا گره خورده است.
ساعاتی پس از سخنان خامنه‌ای، «رابرت مالی»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران اعلام کرد احتمال موفقیت مذاکرات وین برای احیای برجام کمتر از امکان شکست آن است.
پس از سخنان مالی نیز سایت «نور نیوز»، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نوشت: «دولت ضعیف بایدن توانایی برچیدن مین‌های کاشته شده از سوی ترامپ برای جلوگیری از بازگشت امریکا به برجام را ندارد و از این رو تلاش می‌کند تا توافقی یک‌طرفه را به ایران تحمیل کند.»
سکوت درباره سیسمونی‌گیت و حمایت تلویحی از قالیباف
ساعاتی پیش از دیدار نمایندگان با رهبر جمهوری اسلامی، «محمدباقر قالیباف» در حالی برای سومین سال پی‌در‌پی رییس باقی ماند که برخی معتقد بودند ماجرای «سیسمونی‌گیت» که در هفته‌های اخیر مطرح شده بود، این صندلی را از او می‌گیرد.
پیش از ماجرای سیسمونی‌گیت نیز ماجرای فایل صوتی فرماندهان سپاه به زیان قالیباف تمام شده بود. این فایل که اولین بار روز ۲۱ بهمن ۱۴۰۰ در «رادیو فردا» منتشر شد، مربوط به جلسه محرمانه و گفت‌وگوی «محمدعلی (عزیز) جعفری» فرمانده وقت کل سپاه پاسداران و «صادق (میرزا حسن) ذوالقدرنیا» معاون سابق اقتصادی و سازندگی سپاه پاسداران در سال ۱۳۹۷ درباره فساد نیروهای مرتبط با نیروی قدس سپاه، بنیاد تعاون سپاه و شهرداری تهران است. در این فایل صوتی، درباره فساد مالی قالیباف و قاسم سلیمانی به صراحت صحبت شده است.
خامنه‌ای روز ۲۸ بهمن ۱۴۰۰ در واکنش به این فایل صوتی، رسانه‌ها را به «لجن‌پراکنی» متهم و از قاسم سلیمانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برابر رسوایی‌های فساد مالی دفاع کرد. این سخنان به معنای دستور «کش ندهید» بود و به نفع قالیباف تمام شد.
انتظار نمی‌رفت که خامنه‌ای درباره ماجرای سیسمونی‌گیت سخنی بگوید اما او حتی به صورت تلویحی نیز به این موضوع اشاره نکرد و تنها چندین بار در سخنران خود از گزارش‌های قالیباف درباره عملکرد مجلس تعریف کرد و بار دیگر مجلس را انقلابی خواند.
او گفت برخی از افراد از سخنان سابقش مبنی بر انقلابی بودن مجلس یازدهم خوش‌شان نیامده است: «ولی ما حقیقت را گفتیم؛ حالا بعضی‌ها خوش‌شان می‌آید، بعضی‌ها خوش‌شان نمی‌آید، عیبی ندارد.»
رهبر جمهوری اسلامی یک‌دست شدن سه قوه را نیز مثبت دانست و گفت: «یکی از مشکلات کشور، ناهماهنگی بوده؛ ناهماهنگی مسوولان سه قوه و بدنه سه قوه. حالا گاهی مسوولان هم با هم رفیق هستند، می‌نشینند دور هم و توافق می‌کنند، بدنه توافق نمی‌کند. این اشکال ایجاد می‌کند در اداره کشور.»
سخنان علی خامنه‌ای در جمع نمایندگان مجلس عملا به نفع قالیباف تمام شد و تاکیدی بر این بود که آرایش سیاسی در کشور تا مدتی تغییر نخواهد کرد.
