سرپوش مقدس
احسان نادرپور - ایندیپندنت فارسی
گرانی کالاهای اساسی، اعتراض‌های اردیبهشت، تجمع‌های معلمان و کارگران و بازنشستگان، افزایش نرخ دلار، تورم، فرو ریختن متروپل، سرکوب، بازداشت و تیراندازی مستقیم به معترضان. همه این‌ها یا حتی چند نمونه از آنها برای اینکه نشان دهد یک کشور وضعیت بی ثبات و نابسامانی را طی می‌کند کافی است. اما در این گیر و دار تنها کاری که حاکمیت برای حل این بحران‌ها انجام می‌دهد سرپوش است.
در هفته گذشته تقریبا اکثر گروه‌های سیاسی در ایران نسبت به فیلم عنکبوت مقدس موضع گیری کردند. این اتفاق پس از جایزه زر امیرابراهیمی در جشنواره کن، از توئیتر آغاز شد، جایی که بعضی از کاربران با دیدن یک فریم از پیش‌نمایش شروع به انتقاد از این فیلم کردند و معتقد بودند تصویری که از حرم امام رضا در مشهد در این فیلم نشان داده شده است شبیه به تار عنکبوت است.
همین پیش زمینه‌ای برای بیانیه سازمان سینمایی وزارت ارشاد شد. سازمان سینمایی اعلام کرد در پی «اقدام موهن و سیاسی جشنواره فیلم کن در توجه به فیلم ضعیف و موهوم عنکبوت مقدس و جریحه دار شدن باورها و اعتقادات شیعیان جهان» این اقدام را محکوم می‌کند.
پس از این اتفاق شخصیت‌های مختلف سیاسی و رسانه‌ای شروع به اظهارنظر در مورد فیلمی که ندیده‌اند کردند. علی مطهری در مورد فیلم عنکبوت مقدس گفت: «این فیلم، ایران را یک کشور مخروبه و با مردمی عقب مانده نشان داده است و مشخص نیست این اقدام چه سودی برای کارگردان و تهیه کننده این فیلم داشته، مگر اینکه بگوییم هدف این‌ها صرفاً گرفتن جایزه کن بوده است. اینکه کارگردان و تهیه کننده عنکبوت مقدس اتفاق ناگواری را که ۲۰ سال پیش در ایران رخ داده و یک آدم روانی چند زن را به قتل رسانده است، به صورت فیلم در بیاورند و به آن شاخ و برگ دهند و عین واقعیت هم نباشد به جشنواره ارائه کنند تا جایزه بگیرند، کار جوانمردانه‌ای نیست.»
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
یک فعال اصولگرا در توئیتر در مورد این فیلم نوشته است: «فیلم عنکبوت مقدس متاسفانه فیلمی کاملا ضد ایرانی و ضد اسلامی است و توجیه کننده احساسی برای تحریم‌های بیشتر ایران»
محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ کننده سپاه پاسداران در اشاره‌ای به این فیلم گفت: «عده‌ای فکر می‌کنند با یک‌سری حرف و مصاحبه و فیلم می‌توانند انقلاب اسلامی را در اذهان مردم دنیا بد جلوه دهند و آنها را از آن روی گردان کنند اما بدانند که آب دریا با پوزه سگ نجس نمی‌شود.»
در این میان معاون حقوقی وزارت ارشاد نیز تهدید کرد کسانی که از داخل کشور با «عنکبوت مقدس» همکاری کرده‌اند، دستگیر می‌شوند.
پس از دو سه موضع گیری اول نهایتا این موضع‌گیری‌ها به پروژه تازه حکومتی بدل شد و نهادهای حکومتی و مقامات مختلف از امامان جمعه گرفته تا مدیران استانی وزارت ارشاد به صورتی هماهنگ و با حمله به فیلم عنکبوت مقدس، از «توهین به مقدسات» سخن گفتند. بعضی فعالان اصلاح‌طلب، اصولگرا و عدالت‌خواه هم در توئیتر با اشاره به فیلمی که آن را هنوز ندیده‌اند، روایت فیلم را غیر واقعی دانستند و جایزه زر امیرابراهیمی را سیاسی کاری خواندند.
راه‌اندازی پروژه و کارزارهای حکومتی از این نوع، در جمهوری اسلامی سابقه دارد. زمانی که در گیر و دار اعتراض‌های مردم و بحران داخلی؛ مسائلی مانند آتش زدن پرچم، مسجد و یا حتی عکس رهبران جمهوری اسلامی تبدیل به بحران اصلی می‌شود و با بزرگنمایی آن اتفاق سعی بر به حاشیه کشاندن دیگر موضوعات می‌کنند.
پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ صدا و سیما با همراهی برخی مدیران وزارت اطلاعات و گروه انصار حزب الله، اقدام به پخش فیلمی در سطح گسترده کرد که به «کارناوال ظهر عاشورا» معروف شد. انتخابات آن سال در ماه محرم برگزار می‌شد و سید محمد خاتمی و ناطق نوری دو رقیب اصلی این انتخابات بودند. ناطق نوری در آن سال به عنوان نامزد نزدیک به جریان حاکم شناخته می‌شد. در فیلم کارناوال ظهر عاشورا اینجور نشان داده می‌شد که عده‌ای از جوانان در تبلیغات انتخاباتی خیابانی با در دست داشتن عکس خاتمی اقدام به شادی می‌کردند. بعدها مشخص شد که این پروژه و اظهارنظرهای بعدش در رستای به حاشیه کشاندن جریان انتخابات و پیروزی ناطق نوری بوده است.
در جریان جنبش سبز نیز بارها تلاش شد تا با پخش تصاویر مربوط به آتش زدن پایگاه بسیج، مسجد و عکس روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای این جنبش را جنبشی ضد دین معرفی کنند تا با بازی دادن احساسات مذهبی بخشی از مردم آنها را از همراهی با جنبش سبز وا دارند.
سرانجام پس از چند تلاش ناموفق در جریان تاسوعا و عاشورای ۸۸ صدا و سیمای جمهوری اسلامی اقدام به پخش مستندهایی کرد که در آن معتقد بود هواداران جنبش سبز در روز عاشورا اقدام به کف و سوت زدن در خیابان می‌کردند. پس از این اتفاق و موضع‌گیری هماهنگ امامان جمعه و مدیران مختلف دولتی نهایتا تعداد زیادی از اصلاح‌طلبان از جمله سید محمد خاتمی نیز با این موج همراه شدند. پس از این اتفاق عاشورای ۸۸ تبدیل به یک خط قرمز برای نظام شد.
۶ دی همان سال هواداران حکومت به بهانه هتک حرمت به امام حسین به خیابان ها آمدند. تا چند سال پس از این اتفاق تظاهرات ۶ دی با هزینه‌های بسیاری هر ساله برگزار می‌شد، تا اینکه به مرور هر ساله از شدت آن کاسته شد.
در موارد بسیاری توهین به مقدسات تبدیل به بهانه‌ای برای دوره‌ای جدید شده است. اکنون با توجه به گفته‌های مدیران سینمایی و تئاتر و همچنین عملکرد آنها به نظر می‌رسد سختگیری‌ها در حوزه فرخنگ و هنر بیش از قبل خواهد شد. از طرفی دیگر این فیلم تبدیل به وسیله‌ای شده است که مدیران جمهوری اسلامی از پاسخ به سوال‌های مردم در مورد اوضاع گرانی، قیمت ارز و همچنین شرایط متروپل فرار کنند.
