سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تازه ترین گزارش هفتگی خود از افزایش ۲۰۳ درصدی آبله میمون در کشورهای غیربومی این بیماری خبر داده است. موارد تایید شده آبله میمون در جهان به بیش از ۷۸۰ تن رسیده است و سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است از ۱۳ می۲۰۲۲ تا ۲ ژوئن ۲۰۲۲، ۷۸۰ مورد تائید شده آزمایشگاهی آبله میمون از ۲۷ کشور عضو چهار منطقه WHO که ویروس آبله میمون در آنها بومی نیست، گزارش یا شناسایی شده است. اکثر موارد شناسایی شده، سابقه سفر به کشورهایی در اروپا و آمریکای شمالی و نه به غرب و مرکز آفریقا را داشته اند و تایید آبله میمون در افرادی که به یک منطقه آندمیک سفر نکرده اند، غیرمعمول است و حتی یک مورد آبله میمون در کشوری که این ویروس در آن بومی نیست، به عنوان یک طغیان در نظر گرفته میشود و این دلیل موجهی است کهWHO، خطر آبله میمون در سطح جهانی را متوسط ارزیابی کند و هشدار دهد که در صورت عادی انگاری کشورها و عدم الزام به دستورالعملهای بهداشتی، عواقب هولناک و غیرمنتظرهای در انتظار ملتهای دنیا خواهد بود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا، اعلام کرده که از بیش از ۷۸۰ مورد ابتلا به بیماری آبله میمون که در سطح جهان شناسایی شده، تعداد ۲۱ مورد ابتلا در ایالات متحده گزارش شده است و طبق گزارش جدید این مرکز، میانگین سنی مبتلایان در آمریکا ۴۰ سال اعلام شده است. بر اساس این گزارش، از این تعداد، چهارده نفر به ۱۱ کشور مختلف در سطح بین المللی سفر کرده بودند. بیشترین مبتلایان آبله میمونی در جهان متعلق به کشورهای اروپایی مانند: بریتانیا، اسپانیا، پرتغال و آلمان و در مرتبه بعدی متوجه کانادا است. رئیسWHO میگوید: «از آنجایی که موارد ابتلا به آبله میمون در خارج از آفریقا افزایش یافته است، ممکن است این ویروس از طریق زباله های پزشکی انسانی به حیوانات منتقل شده باشد». تدروس ادهانوم همچنین تایید میکند که بیماری توانسته است از طریق رفتارهای پرخطر جنسی نیز منتقل گردد. با وجود گسترش بیماری در کشورهای مختلف جهان، مطرح شده است که خطر ابتلا به آبله میمون برای عموم کم است. مقامات بهداشتی آمریکا در پس شناسایی ویروس در جهان، مؤکداً به پزشکان توصیه میکنند که از بیماران مشکوک به آبله میمون، آزمایش گرفته شود و در عین حال گفتهاند که گرچه ممکن است این بیماری در سطح جامعه گسترش یابد اما به طور کلی خطر زیادی برای سلامت عموم محسوب نمیشود. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، تاکنون مبتلایان به این بیماری دست کم در ۱۱ ایالت گزارش شده که مبتلایان به منظور پیشگیری از انتشار این ویروس قرنطینه شده اند. همچنین ۷۰۰ مورد آبله میمون در سراسر جهان خارج از بخش هایی از آفریقا که این بیماری در آنجا بومی است، بدون هیچ مورد فوتی گزارش شده است. مقامات سلامت ایالات متحده بیان داشتهاند که این آژانس در حال تشریک مساعی با کارشناسان جهانی است تا در مورد چگونگی آغاز شیوع این بیماری و چگونگی گسترش آن در آمریکا و سایر نقاط جهان، اطلاعات بیشتری کسب کند. بر همین اساس، هشدار WHO درباره تکرار طغیان بیماری هایی مانند آبله میمون در کشورهای دنیا صادر شده است تا ملل جهان نسبت به تداوم و تکرار طغیان بیماری های بومی مانند آبله میمون آگاه شوند. مدیر امور فوریت های WHO میگوید: «از آنجایی که تغییرات اقلیمی به تغییرات سریع شرایط آب و هوایی مانند خشکسالی منجر میشود، حیوانات و انسانها در حال تغییر رفتار جستجوی غذای خود هستند. در نتیجه، بیماری هایی که به طور معمول در حیوانات منتشر میشوند، به طور فزاینده ای به انسان ها نیز سرایت میکنند.» مایک رایان میافزاید: «متاسفانه توانایی تقویت بیماری ها و حرکت بیماریها در درون جوامع بشری در حال افزایش است، بنابراین هم عوامل ظهور بیماری ها و هم عوامل تقویت بیماریها افزایش یافته است.» سازمان جهانی بهداشت همچنین احتمال افزایش موارد ابتلا به آبله میمونی در تابستان را دور از انتظار ندانسته و معتقد است منطقه اروپایی تاکنون کانون بزرگ ترین و گسترده ترین مورد شیوع آبله میمونی بوده که به لحاظ جغرافیایی در خارج از مناطق بومی غرب و مرکز آفریقا گزارش شده است. دفتر اروپایی WHO همزمان با کشف ۷۷ مورد جدید ابتلا به آبله میمون در بریتانیا و افزایش شمار مبتلایان به این بیماری به بالای ۳۰۰ تن، نگران است که لغو اخیر محدودیت های همه گیری کووید۱۹ در سفرها و رویدادهای بین المللی میتواند به عنوان یک کاتالیزور برای انتقال سریع این بیماری عمل کند. طی ماه های آینده، برگزاری بسیاری از جشنوارهها و تجمعات برنامه ریزی شده، زمینه های بیشتری را برای انتقال بیشتر این بیماری فراهم خواهد کرد و پتانسیل انتقال بیشتر بیماری در اروپا و مناطق دیگر در تابستان زیاد است.
با وضعیت رهاشده دستورالعملهای بهداشتی و لغو یک باره پروتکلهای کووید، شیوع بیماریها در جهان بیشتر و بیشتر شده است و آبله میمون تنها نمونهای از دهها بیماری جهانی است که اکنون حالت طغیان پیدا کرده است. خاورمیانه نیز در امان از بیماری آبله میمون نیست و با شناسایی مواردی از ابتلا به آبله میمونی در امارات و اسرائیل و ترکیه، نگرانی هایی در منطقه پدید آمده است، و خاورمیانه برای مقابله با آبله میمونی در وضعیت آماده باش قرار گرفته است و میلیونها دوز واکسن آبله میمون از کشورهای آمریکا و روسیه خریداری و انبار شده است. در بحبوحه طغیان آبله میمون اما وضعیت ایران و نحوه مواجهه با بیماری متفاوت از دیگر کشورها است. براساس اطلاعیه سازمان جهانی بهداشت، تمامی کشورهای جهان باید به سرعت برای جلوگیری از شیوع آبله میمون اقدام کنند و اطلاعات مربوط به بیماری و ذخایر واکسن خود را با این سازمان به اشتراک بگذارند. با وجود آمادگی جهانی درخصوص بیماری و مذاکره کشورها برای خرید واکسن آبله میمون، مقامات سلامت ایران معتقد هستند هیچ ردی از بیماری در کشور مشاهده نشده است. هر چند تاکنون دهها مورد مشکوک آبله میمون در کشور مشاهده شده است، کمال حیدری، معاون بهداشتی وزارت بهداشت و درمان با بیان این که «هیچ مورد تاییدشده ای از ابتلا به بیماری آبله میمونی در کشور وجود ندارد»، گفته «۹ مورد مشکوک به آبله میمونی در کشور گزارش شده که پنج مورد آن منفی بوده و مابقی در مرحله آزمایش است.» با این حال، افزایش شناسایی بیماری با علائم آبله میمون در کشور جای نگرانی جدی است. روند بیماری به ویژه در اصفهان و تهران گزارش شده است. اینکه مقامات بهداشتی میگویند هیچ مورد تاییدشده از ابتلا به بیماری آبله میمونی در کشور وجود ندارد، بیم آن میرود که ماجرای کرونا در سال ۱۳۹۸ تکرار گردد و تایید دیرهنگام آبله میمون در دستور کار قرار گیرد. برخی منابع خبری اطلاع میدهند که شناسایی دست کم یک مورد مشکوک آبله میمون در ایران قطعی است و بیمارستانی در تهران بستریِ آبله میمون دارد. این فرد البته سابقه مسافرت نداشته و اخیرا در یک مهمانی سی نفره بدون ماسک شرکت داشته است. وزارت بهداشت بار دیگر در واکنش به این خبر اذعان داشته که تاکنون هیچ موردی از آبله میمون در ایران مشاهده نشده است. اما نکته عجیب این است که درست در زمانی که اقدامات لازم جهت ارسال نمونه های این بیمار به آزمایشگاه تخصصی پاستور انجام میگرفته، وزارت بهداشت و درمان بدون مشخص شدن نتیجه آزمایش این بیمار مشکوک، به صورت قطعی گفته هیچ موردی از آبله میمون در ایران شناسایی نشده است! درحالیکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا این لحظه اصرار دارد که هیچ موردی از آبله میمون در ایران را شناسایی نکرده است، خبر میرسد که بدنه کارشناسی مستقل حوزه وزارتی هشدار دادهاند که عادی انگاری دولت عواقب بدی دارد و نباید تجربه شکست خورده کووید را تکرار کرد. بر همین اساس شنیده شده است که رأس هرم مدیریتی در وزارتخانه بهداشت و درمان بنا دارد تا طی روزهای آینده، ورود ویروس آبله میمون به کشور را تایید و اعلام کند که «کم کم باید آبله میمونی را هم جدی بگیریم!».
محمدرضا محبوب فر