رادیو زمانه - مذاکرات وین برای بازگشت به تعهدات برجام عصر یک‌شنبه ۷ اوت/ ۱۶ مرداد ادامه یافت. هیئت های مذاکره کننده فرانسه، آلمان و بریتانیا به محل مذاکرات نرفته‌اند؛ موضوعی که از نگاه نماینده روسیه «مفید نیست».
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه که یک روز قبل‌تر اطمینان داده بود چین و روسیه مخالفتی با پیش‌نویس تحویل شده از سوی اتحادیه اروپا ندارند، گفت: «پنج ثانیه تا خط پایان فاصله داریم.»
اولیانوف با بیان اینکه در بسته شدن پرونده‌های پادمانی «از موضع ایران حمایت می‌کند»، رویکرد ایران و ایالات متحده آمریکا را در مذاکرات این دور «جدی‌تر» توصیف کرد. او گفت:
«۴ موضوع باقیمانده که برخی از آن‌ها شامل مسائل زیرمجموعه ای است.»
اولیانوف توضیح بیشتری در باره مسائل حل نشده نداد اما گفت «گفت‌وگوها در مسیر درستی حرکت می‌کند».
از سوی دیگر وال استریت ژورنال به نقل از انریکه مورا، هماهنگ کننده مذاکرات نوشت که احتمال دارد تا ساعات آینده متن توافق آماده شود. ایران باید تصمیم بگیرد که آیا خواسته بستن پرونده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان پیش شرط پذیرش توافق کنار می‌گذارد، یا بر آن پافشاری می‌کند.
منابع ایرانی یک‌شنبه به صورت هماهنگ بسته شدن پرونده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تضمین انتقاع اقتصادی را از اصلی‌ترین شروط جمهوری اسلامی برای پذیرش توافق بازگشت به تعهدات برجامی عنوان کردند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی هم در تماس تلفنی با آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل گفت ایران معتقد است «آژانس باید با فاصله گرفتن از موضوعات انحرافی و غیرسازنده سیاسی و از مسیر فنی موضوعات باقیمانده پادمانی را به طور کامل حل و فصل کند.»
اختلاف ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پرسش‌های این نهاد در باره سه مرکزی که در آن نشانه‌هایی از فعالیت هسته‌ای یافت شده است، باز می‌گردد. ایران می‌گوید پیشتر در این باره به آژانس توضیح داده است و طرف اروپایی و آمریکا از این گزارش آژانس به عنوان اهرم فشار برای ایران استفاده می‌کنند.
اما آنطور که یک منبع دیپلماتیک اروپایی به وال استریت ژورنال گفت در متن توافقی که روی آن کار می‌شود، هیچ اشاره‌ای به درخواست‌های ایران برای بستن تحقیقات آژانس وجود نخواهد داشت.
ایران در واکنش به گزارش آژانس دسترسی این نهاد به دوربین‌های فراپادمانی را قطع کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طرف‌های اروپایی برجام پیشتر از ایران خواسته بودند به سوال‌های آژانس در باره فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده پاسخ بدهد و دسترسی بازرسان آژانس به دوربین‌های نظارتی را امکان‌پذیر کند.
نور نیوز، رسانه منتسب به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران، ۱۶ مرداد به صراحت گفته بود ایران دلیلی برای تن دادن به توافق احتمالی در مذاکرات وین «اگر منجر به دو اتفاق یعنی؛ «حذف هرگونه اهرم فشار علیه ایران در آینده» و «رفع پایدار و با ثبات تحریم‌ها برای اطمینان‌بخشی به شرکای تجاری» نشود»، ندارد.
دور تازه مذاکرات احیای برجام پس از یک توافق ۵ ماهه از ۱۳ مرداد/ ۴ اوت در وین آغاز شده است. ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم گفت‌وگو می‌کنند. آخرین مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا نزدیک به یک ماه قبل در دوحه قطر بدون نتیجه به پایان رسید.
به دنبال این وضعیت ایران بر سرعت برنامه هسته‌ای خود افزود و رئیس سازمان انرژی اتمی و دبیر شورای عالی روابط خارجی از توان ایران برای ساخت سلاح اتمی سخن گفتند اما مدعی شدند که ایران برنامه‌ای برای این کار ندارد.
در آخرین اقدام همزمان با تحریم چند شرکت مرتبط با ایران از سوی آمریکا، ایران نیز تزریق گاز به سانتریفیوژهای نسل جدید را آغاز کرد تا به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی «اولین گام در رسیدن به ۱۹۰ سو» را بردارد.
امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی با گوترش گفت که فتوای رهبر جمهوری اسلامی «در باره حرمت سلاح هسته ای واضح و روشن است.». علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی پیشتر داشتن و استفاده از سلاح هسته‌ای را حرام دانسته بود اما برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفته‌اند که باید از او خواست در این باره تجدیدنظر کند.
بنا بر آنچه که رسانه‌ها گزارش کرده‌اند، هیئت ایرانی به دلیل همزمانی با دهمین روز محرم که یکی از بزرگترین سوگواری‌های مذهبی شیعیان برای سومین امام خود است، روز دوشنبه ۱۷ مرداد/ ۸ اوت مذاکره نمی‌کند.
بیشتر بخوانید:
«یزیدی» خواندن برجام توسط دولت رئیسی و خوش‌بینی اصلاح‌طلبان به توافق
ایران وایر - «رستم قاسمی»، وزیر راه و شهرسازی، نیز که این روزها در فضای مجازی فعال شده، نوشت: «انقلاب اسلامی ایران برگرفته از عاشوراست و شیعه حسینی نه دل به امان‌نامه یزید خوش می‌کند و نه با برجام یزیدیانِ زمان تکلیفش را از یاد می‌برد.»
این توییت در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشت و برخی آن را به حضور افراد نزدیک به «سعید جلیلی» در تیم روابط عمومی قاسمی نسبت دادند.
در روزهای گذشته نیز افراد نزدیک به سعید جلیلی اعلام کرده بودند که متن تهیه شده فعلی پیش‌نویس همان متن مذاکرات شش ماه گذشته است و خواستار رد آن شده بودند.
در مقابل اما سایت‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان متن فعلی را نسبت به متن قبلی بهتر ارزیابی کرده و نسبت به روند مذاکرات خوش‌بین هستند.
از این رو سایت جماران نوشت که پیش‌نویس کنونی مذاکرات نسبت به برجام و پیش‌نویس‌های قبلی در بخش‌های «پایداری رفع تحریم‌ها و اطمینان‌بخشی به فعالان اقتصادی» و چه از نظر «حفظ دستاوردها، دانش و زیرساخت هسته‌ای» ارتقای ملموسی پیدا کرده و دارای امتیازات قابل توجهی است.»
نگرانی دولت از ترس ریزش تندروهای حامی خود
با افزایش خوش‌بینی‌ها گروهی از اصلاح‌طلبان اعلام می‌کنند که نباید به تیم مذاکره اتمی دولت رئیسی کنایه زد که خودشان با برجام مخالفت کرده بودند و اکنون قصد توافق دارند.
در این میان اما برخی دیگر می‌گویند که مشکل دولت اساسا افکار عمومی یا چهره‌های اصلاح‌طلب نیستند و آنان نمی‌دانند چگونه به حامیان خودشان پاسخ دهند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
در همین حال «دیاکو حسینی»، از چهره‌های نزدیک به وزارت خارجه در دولت «حسن روحانی»، در توییتی نوشت: «دولت آقای رئیسی نباید از ترس ریزش تندروهای حامی خود، در احیای برجام تردید به دل راه دهد. این مخالفان، عموماً یا ناآگاه‌اند یا ذی‌نفع در ادامه تحریم که در هر حال، ریزش این اقلیت، نباید برای هیچ دولت میهن‌دوست و آینده‌نگری اهمیت داشته باشد.»
در این دور از مذاکرات عملا خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا حذف شده و خبری درباره آن مطرح نمی‌شود. در این میان «محمد مرندی»، مشاور تیم مذاکره اتمی، نیز گفت: «خروج سپاه از لیست تحریم پیش شرط ایران برای توافق نیست.»
