در حالی که رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی، جزییات بیشتری از آنچه متن توافق برای احیای برجام خوانده شده، منتشر کرده‌اند و شورای امنیت ملی آمریکا اعطای امتیازات ویژه به ایران را تکذیب کرده، تردیدهایی نیز در زمینه پاسخ مثبت واشنگتن به آخرین پیشنهادهای تهران پدید آمده است.
***
ایندیپندنت فارسی - المیادین در خبری فوری و از قول مقامات روسی روز جمعه مدعی شد که توافق بر سر بازگرداندن برجام «به معنای واقعی کلمه در چند روز آینده» محقق خواهد شد. این در حالی است که خبرگزاری فارس از قول میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نوشته است که هنوز مسائل پیچیده‌ای برای احیای برجام وجود دارد. از سوی دیگر هم علی واعظ، تحلیلگر امور ایران، می‌گوید که بعید است آمریکا در جواب ایران یک «بله قطعی» بدهد.
لورا روزن، روزنامه‌نگار آمریکایی، نیز در وبلاگ شخصی خود با انتشار گزارشی از آخرین اخبار توافق احیای برجام نوشته است. او از قول علی واعظ می‌نویسد: «من شک دارم که پاسخ آمریکا به خواسته‌های ایران بله باشد. احتمالا پاسخ آمریکا یک نه یا یک چیز میانی خواهد بود. اگر ایران همچنان درخواست‌های بیشتری داشته باشد، نمی دانم این روند چگونه می‌تواند ادامه یابد.»
در خبرهای دیگری که در این زمینه در رسانه‌ها منتشر شده، گفته شده آمریکا با ارائه برخی امتیازات به ایران موافقت کرده که از جمله آنها می‌توان به رفع تحریم ۱۷ بانک و معافیت شرکت‌های خارجی از تحریم‌ها در صورت خروج واشنگتن از توافق احتمالی اشاره کرد.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
بر اساس فهرستی که اصولگران آن را «سازش‌های» آمریکا خوانده‌اند، ایالات متحده توافق کرده که علاوه بر رفع فوری تحریم ۱۷ بانک، تحریم‌های۱۵۰ موسسه دیگر، از جمله ستاد اجرایی فرمان خمینی را لغو کند. ایالات متحده آمریکا همچنین توافق کرده سه فرمان اجرایی دونالد ترامپ را که پس از خروج آمریکا از برجام صادر شده بود، باطل کند.
با این حال، ساعاتی بعد از انتشار این گزارش‌ها در روز پنجشنبه، ۲۷ مرداد، شورای امنیت ملی آمریکا این خبر را تکذیب کرد. باراک راوید، روزنامه‌نگار اسرائیلی، با انتشار توییتی از قول آدریان واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، نوشت گزارش‌های منتشر شده مبنی بر اینکه ایالات متحده امتیازهای جدیدی به حکومت ایران داده، نادرست است.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت: «ما از همان ابتدا رویکردی سنجیده و اصولی برای این مذاکرات اتخاذ کرده‌ایم. اگر ایران آماده پایبندی به تعهداتش ذیل توافق ۲۰۱۵ است، ما نیز آماده انجام همین کار هستیم. ما نظرات ایران در مورد متن نهایی پیشنهادی اتحادیه اروپا را از طریق اتحادیه اروپا دریافت کرده‌ایم و در حال بررسی آنها هستیم. ارتباط ما با اتحادیه اروپا خصوصی است. ما در طول این فرآیند به طور منظم با آنها در تماس بودهایم.»
براساس آنچه در رسانه‌های نزدیک به علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی منتشر شده، او در مورد نحوه راستی‌آزمایی پس از توافق برجام گفته است: «زمان راستی‌آزمایی ابتدا ۲۴ ساعت بود. بعد شد ۳۰ ساعت و وقتی ما تحویل گرفتیم شده بود ۴۸ ساعت. ما با وزارت نفت و بانک مرکزی صحبت کردیم و گفتند واقعا شدنی نیست. طبق تدبیری که شد از روز جمع‌بندی که تحریم برخی نهادهای اقتصادی و ۱۷ بانک برداشته می‌شود ما می‌توانیم راستی‌آزمایی را تا ۴ماه بعد انجام دهیم. از طرفی از فردای روز تایید تا روز باز اجرا هم فرصت اصلی راستی‌آزمایی است.»
باقری کنی در مورد اینکه در صورت وجود مشکل در فرایند راستی‌آزمایی چه مکانیزمی مورد توافق طرفین قرار گرفته، گفته است: «اگر ما راضی نبودیم، هفت روز قبل از باز اجرا نامه می‌زنیم و مثلا می‌گوییم فلان موضوع حل نشده و توسط هماهنگ کننده می‌رود در جلسه کمیسیون مشترک (کمیسیونی که هنوز آمریکا عضو آن نیست) و تصمیم‌گیری می‌شود. نکته این است که در کمیسیون همه چیز اجماعی است و اگر ما موافقت نکنیم عملا تصمیم اتخاذ نمی‌شود. ۱۶ محدودیت وجود دارد که همه اجماعی است به جز یک مورد آن هم موردی است که آژانس اعلام می‌کند دسترسی داشته باشد و ما نمی‌دهیم و اینجا اجماعی نخواهد بود. لذا برگشت پذیری از روز باز اجراست.»
به گزارش اصلاحات پرس باقری کنی در مورد سرنوشت مکانیسم ماشه در احیای برجام گفته است: «در مورد اسنپ بک(مکانیسم ماشه) هم چون در برجام آمده است و هم در قطعنامه ۲۲۳۱ نمی‌شود که کلا حذف کنیم. فقط بنا شد کمی این ابزار رو معقول‌تر کنیم. قید و شرط آوردیم که این اتفاق زمانی ممکن است که مبتنی به گزارش آژانس باشد. اگر کشوری هم به طور نامعقول اسنپ‌بک کرد بقیه کشورها باید اقدام او را جبران کنند.»
مکانیسم ماشه یکی از فرایندهای حل اختلاف طرفین برجام است که به روند برگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اشاره دارد. باقری مدعی شده است که بر اساس این قرارداد آمریکا تا پنج سال و نیم آینده امکان خروج از برجام را نخواهد داشت. او در این مورد می‌گوید: «نکته مهم این است که طرف مقابل تا پایان دوره اول بایدن قطعا از برجام خارج نخواهد شد. از طرفی اگر فردای انتخابات آینده رئیس جمهور آینده بخواهد از برجام خارج بشود طبق توافق باید ۳ سال بگذرد و این با ۲ و نیم سال آینده دوره بایدن می شود، پنج سال و نیم.»
باقری کنی به تبادل زندانی بین ایران و آمریکا نیز اشاره کرده است که در زمان مذاکرات عراقچی با طرف‌های غربی نهایی شده بود. باقری کنی مدعی است علاوه بر آن یک سند دیگر هم در زمان مذاکراتش نهایی شده است که با وجود آمادگی جمهوری اسلامی، آمریکایی‌ها برای انجام آن تعلل کرده‌اند.
