عماد افروغ درباره ریشه اعتراضات اخیر در کشور اظهار کرد: هم واقعیات جامعه ایران و هم تاریخچه رخداد‌های مشابه کشور و هم برخی رویکرد‌های انتقادی در جامعه شناسی به ما می‌فهماند که این اتفاقات تکرار خواهد شد. درگذشت مرحوم مهسا امینی جرقه‌ای بود که موجب شکل گیری اعتراضات اخیر با یک عقبه ساخناری شد. البته اگر موضوع مشابه درگذشت مرحوم امینی در هر کشوری رخ می‌داد، خشمی را به همراه خود در برداشت. شما می‌توانید به کتاب «خشم شهری، شورش طردشدگان» رجوع کنید که حوادث مشابه در آمریکا، انگلستان، فرانسه، سوئد، یونان و ترکیه را به تصویر کشیده است. البته در این کشور‌ها نیز بروز اعتراضات دارای عقبه بوده است که آن عقبه به نظام سرمایه داری و نابرابرای اجتماعی و طردشدگی‌های این نظام بر می‌گردد.

راه برای حضور اکثریت جامعه بسته است

افروغ با اشاره به اینکه طردشدگی سیاسی به موضوع مشارکت بازمی گردد، خاطرنشان کرد: فرایند گزینش سیاسی در انتخابات یا سطوح پایین‌تر مشارکتی به شکلی است که راه را برای حضور اکثریت جامعه بسته است. جالب اینجاست که هرگاه نامزد‌های انتخابات، متکثر بودند شاهد حضور اکثریت بوده ایم، چون جامعه طیفی و متکثر می‌خواهد نمود فرهنگی، سیاسی و اقتصادی داشته باشد، اما با مقاومت قدرت رسمی روبرو شده است. از سوی دیگر اقتصاد رانتی و تمرکزگرایی در اداره کشور نیز مانع دیگری برای تکثرگرایی است.

این جامعه شناس معتقد است:، چون اصلاح ساختاری رخ نمی‌دهد باید منتظر تکرار این اعتراضات باشیم. اینکه بگویند مناظره و گفتگو کنیم، گام اول است و باید ببینیم که آیا این گام اول اقدامات عملی جهت مقابله با طردشدگی و انجام اصلاحات ساختاری دربردارد یا خیر؟

اعتراضات می‌تواند بستری برای فراهم شدن جنبش دانشجویی شود

افروغ با استقبال از کشیده شدن اتفاقات اخیر به صحن دانشگاه‌های کشور، بیان کرد: اگر دانشگاه بداند چه رسالتی بر دوش دارد، شاهد تغییر رویه‌های جاری کشور خواهیم بود و به جای آنکه سیاست و اقتصاد به علم خط بدهد، این علم و فرهنگ است که به سیاست و اقتصاد خط خواهد داد. این اعتراضات می‌تواند بستری برای فراهم شدن جنبش دانشجویی نوظهور و مستقل شود. البته در گذشته هم تا حدودی این جنبش را داشته ایم، اما به گروه‌های سیاسی وابسته شد و مستقل نماند و به جای اینکه نقش روشنفکری و سوژه نقد را ایفا کند، به ابژه نقد و ابزار استیلای صاحبان قدرت تبدیل شدند و همین مبنای سقوطشان شد. اما اگر دانشجویان متوجه شوند چه رسالتی به عنوان جنبش اجتماعی و دانشجویی بر دوش دارند، می‌توانند خلأ روشنفکری ما را از طریق گفتگو پر کنند. اهل علم که نباید فحاشی و ناسزاگویی کنند بلکه باید وارد گفتگو شوند. گفتگو هم برای خود ابزار و آدابی دارد.

طردشدگی، آمادگی اولیه را برای اعتراض خیابانی فراهم کرده است

وی تاکید کرد: جنبش دانشجویی باید احیا شود تا بتواند مطالبات بر حق توده‌ها را دنبال کند. اکنون توده نمی‌داند در خیابان چه می‌خواهد. یک جرقه موجب شده است که به خیابان بیابد و خواسته‌های متراکم خود را نمی‌شناسد، اما جنبش دانشجویی مستقل می‌تواند خواسته‌های متراکم اقتصادی، فرهنگی و سیاسی توده رامطالبه کند. فوت مهسا امنینی جرقه اعتراضات اخیر بود، اما اعتراضات عقبه دارد و طردشدگی، آمادگی اولیه را برای اعتراض خیابانی فراهم کرده است. راه برون رفت از این شرایط هم این است که اصلاحات ساختاری انجام شود و طردشدگی پایان یابد.

اعتراضات اخیر خشم شهری و وشورش طردشدگان است

افروغ در پایان گفت: اعتراضات اخیر جنبش اجتماعی نیست بلکه خشم شهری و شورش طردشدگان است. این اعتراضات اگر می‌خواهد به حنبش تبدیل شود باید دارای رهبری، سازماندهی، انسجام ایدئولوژیک شود، عقبه داشته و درون زا باشد. این اتفاقات تا به درون گره نخورند، به جنبش عظیم اجتماعی تبدیل نمی‌شوند.