روزنامه لوموند ـ ترجمه ی علی شبان
اشاره
این مقاله، اکتبر ۲۰۲۰ در همین سایت منتشر شد که تمام صاحبان جراید فرانسه، روشنفکران و روزنامه نگاران فرانسوی در پشتیبانی و دفاع از هفته نامه شارلی اِبدو آن را امضاء کرده اند. امروزه بار دیگر رژیم اسلامی در ایران، روزنامه نگاران این هفته نامه ی فکاهی و طنز پرداز را تهدید به مرگ کرده و اطمینان داده است که سرنوشتی چون سلمان رشدی در انتظارشان است. نظر به نکاتی که در این دفاعیه ی از شارلی اِبدو آمده است و با توجه به اوضاع و احوال کنونی، به بازنشر آن همت گماردم.ع.ش
به ابتکارِ ریس Riss مدیر و سردبیرِ هفته نامه ی شارلی اِبدو، نمایندگانِ یکصد رسانه، شاملِ روزنامه ها، هفته نامه‌ها و کلیه ی عنوان های شناخته شده ی مطبوعات فرانسوی- از جمله لوموند - و نیز تمامِ شبکه‌های رادیو و تلویزیون در فرانسه، برای اولین بار گرد هم آمدند تا ضمن ِ نشان دادن ِ همبستگی شان به شارلی اِبدو، در مورد ِ تهدیدی که از سوی تاریک اندیشان و تروریست های اسلامی برای لطمه زدن به آزادی بیان صورت می گیرد، به بحث وُ گفتگو بپردازند. لوموند « نامه ی سر گشاده ای به هموطنان ما» را که به امضاء تمامی این رسانه ها رسیده است، در شماره ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۰، منتشر کرده است.نخست، بخش هائی از آنرا در اینجا می آوریم و سپس متن بیانیه ای را که در همین زمینه با امضاء جمعی از مدافعان آزادی و لائیسیته در فرانسه منتشر شده بود، می خوانیم.
در این نامه آورده شده : تاکنون سابقه نداشته است که رسانه‌ها با دیدگاه‌های سیاسی و خط و مشی های گوناگون که گاهی وجوهِ تفارقشان میتوانند بسیار ژرف باشند، این چنین خود را بهم نزدیک احساس کنند. و چنین شد، زیرا آنها خواستند افکارِ عمومی، به خطری که اساس و پایه ی دموکراسی و آزادی بیان در فرانسه را تهدید می کند، آگاهی پیدا کنند.
در این نامه آمده است : امروزه در ۲۰۲۰، در فضا های مجازی، یا شما را به مرگ تهدید میکنند چرا که عقاید ویژه ای ابراز کرده اید، یا رسانه ها، توسطِ تروریست های بین‌المللی نشانه گرفته می‌شوند و یا روزنامه نگاران ِ فرانسوی را که مقاله های انتقادی منتشر کرده اند، «مجرم »میدانند.
در پنج سال ِ گذشته، زنان وُ مردان در کشور ما، به خاطر عقاید و یا ملیت شان به دست این متعصبین، به قتل رسیده اند. روزنامه نگاران و کاریکاتوریست های کشور مان را کشتند تا آنها نتوانند برای همیشه، آزادانه به نوشتن و آفریدن کاریکاتورها ادامه دهند.
با این همه، بیش از دوسده است که در طی آن، بنای مستحکمِ حقوقی و قانونی در کشورماان، از آزادی بیان پشتیبانی میکند تا از گزندِ حمله محفوظ بماند. واین بار، حمله از سوی ایدئولوژی‌های توتالیترِ نوینی است که میگویند عملشان الهام گرفته شده از متونِ مذهبی است.
آیا از اعلامیه ی حقوقِ بشر و شهروندی که در رویاهای خود داشتیم، چه باقی خواهد ماند؟ آزادی هائی که آنچنان به نظرمان طبیعی میرسد که گاهی مزیت ِ آن و آسودگی خاطرمان را ، فراموش می کنیم. آری آزادی هائی که چون هوا می توان تنفس کرد، هوائی که کمبودش را احساس میکنیم. برای این که فرزندانِ شایسته ی اجداد خود باشیم، که با چنگ و دندان این آزادی‌ها را بدست آورده بودند و به ما منتقل کرده اند، ما نیز باید با اراده ای استوار، تسلیمِ این ایدئولوژی‌های مرگبار نشویم.
قانونِ کشورمان به هر کسی در چار چوب قانونی اجازه میدهد که بتواند حرف بزند، بنویسد و طراحی کند. این امکان در بسیاری از کشور ها وجود ندارد.و شما میتوانید به گونه‌ای که میخواهید از آن بهره مند شوید. آری به شما این حق داده شده که عقاید خود را ابراز و از عقاید سیاسی، فلسفی و یا مذهبی دیگران با رعایت قانون انتقاد کنید.
در اینجا پشتیبانی ی بی قید و شرط ِ خود را از شارلی اِبدو که بهای سنگینِ آزادیش را با در خون غلتیدن ِهمکارانش پرداخته است، ابراز می کنیم، و این در حالی صورت گرفته که در فرانسه کفر گویی جرم نیست. ممکن است باشند کسانی در میان ما که مؤمن هستند و طبیعتاً از کفر گویی ضربه روحی خواهند خورد. ولی ما با در نظر داشتنِ این امر، و با دفاع ِ از آزادی ِ کفر گفتن ، میخواهیم؛ نه از کفر گویی، بلکه از آزادی دفاع کنیم.
ما به شما و بسیج تان نیازمندیم. به سنگر ِ وجدان های آگاهتان. دشمنان ِ آزادی باید بفهمند که ما رقیب ِ ثابت قدم ِ آنهائیم. با همه ی گوناگونی ی عقیده ها و اعتقادهایمان. شهروندان، نمایندگان محلی، مسئولان ِ سیاسی، روزنامه نگاران،مبارزانِ حزب ها، انجمن ها، همه ی ما باید بیش از پیش، تمام نیروی خود را برای شکستن ِ ترس و به پیروزی رساندن ِ عشق ِ زوال ناپذیر مان - آزادی - بکار گیریم.
***
در زیر بیانیه ی جمعی از مدافعان ِ آزادی بیان و لائیسیته را میخوانیم که نامِ خاخام ِ یهودیان ِ پاریس و مدیرِ هفته نامه ی مسیحی ی «Témoignage Chrétien » در میان آنها دیده می‌شوند. این بیانیه در لوموند ِ۱۸ ژانویه ۲۰۱۹ منتشر شده است :
در ژانویه ی ۲۰۱۵، پس از سوء قصد علیه ی روزنامه نگارانِ شارلی اِبدو، همه ی فرانسه و شمارِ کثیری از سرانِ دولت های سراسر جهان، در پاریس گرد هم آمدند تا هر گونه دخالتِ ادیان را در امرِ آزادی بیان و زندگی جمعی در این کشورها، رد کنند.و نیز دلبستگی خود را به این آزادی و ارزش هائی را که پایه ی لائیسیته است، ابراز دارند.
حدودِ هفتاد سالِ پیش، یعنی ۱۰ دسامبرِ ۱۹۴۸، مجمع عمومی سازمان ملل، الهام گرفته از اعلامیه ی حقوقِ بشر و شهروندی، که به همتِ قاضی فرانسوی رُونه کاسن (۱۸۸۷-۱۹۷۶) پیشنهاد شده بود، آزادی وجدان و مذهب را پیش‌بینی میکند.
ماده ۱۸ : «هر فردی حق ِ آزادی ی اندیشه، وجدان و مذهب را دارد؛ و این حقوق به او اجازه میدهد که مذهب و یا آنچه را که اعتقاد اوست تغییر دهد؛ و یا آنرا به عیان ، تنها و یا جمعی، به طورِ خصوصی و یا عمومی، ابراز کند. و افزون بر این، میتواند چه از طریقِ آموزشی و چه به صورتِ عبادت ، آئین وُ آداب آن را انجام دهد.»
ماده ۱۹ : « هر فردی آزادانه و بدون ترس وُ مرزی میتواند عقاید و افکارش را بیان کند. و افزون بر این، حق دارد بدون هیچ حد و حصری به جُست وُ جو، پذیرش و یا اشاعه آن بپردازد. و یا اطلاعات و نظرهائی را به هر وسیله ممکن در این مورد کسب کند.»
پیش از این، سال ِ ۱۷۸۹ در فرانسه، با اعلامیه ی حقوق ِ بشر و شهروندی و مواد ِ ۱۰ و ۱۱ آن ، جرم شمردنِ کفر گویی منسوخ شد. جنایتی که به واسطه آن، شوالیه دو لا بار (۱۷۴۵-۱۷۶۶)، حدود ِ کمتر از بیست و پنج سال پیش از آن، زیر شکنجه جان سپرد. این مواد پایه و اساس ِ بی‌طرفی دولت در مورد ِ مسائل مذهبی است.
امروزه، علیرغم اصول ِ تائید شده در اعلامیه ی جهانی ی ۱۹۴۸، هفتاد و دو کشور که در میان آنها سیزده کشورِ اروپائی به چشم میخورند، در قوانین کیفری خود، کفر گویی را جرمی جنائی و یا بزهکاری به حساب می آورند.
نمونه آن،پرونده مربوط به آسیا بی بی Asia Bibi [ زن مسیحی در پاکستان متهم به توهین به اسلام در ۲۰۰۹] که در پاکستان به جرم ِ کفر گویی به مرگ محکوم شده بود و سپس بی‌گناه شناخته شد؛ ولی هنوز نه او ونه بستگانش زندگی آرامی ندارند. و نمونه دیگر را میتوان در رأی دو پهلوئی که به تازگی توسطِ دیوانِ حقوق ِ بشر اروپا در مورد قضاوتِ یک دادگاه اتریش صادر شده است، دید. و این نمونه ها نشان میدهند که هنوز تعداد ِ بی شماری از کشورها هستند که همه ی اصولِ پذیرفته شده در ۱۹۴۸ را کاملاً در حقوقِ جزائی خود نگنجانیده اند.
فرانسه به رسالت خود وفادار می‌ماند
در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۸ در کنفرانسِ صلح ِ پاریس، رئیس جمهور فرانسه، اعلامیه ای مبنی بر تعهد « در ترویج و ارتقاء آزادی عقیده و بیان» را با، ژوستن ترودو ( نخست وزبرِ کانادا )، کارلوس آلوارادو ( رئیسِ کاستاریکا )، سعد حریری ( نخست وزیر لبنان )، اِرنا سولبرگ ( نخست وزیرِ نُروژ )، ماکی سال ( رئیس جمهور سنگال )، و بِجی کائید اِسبی ( رئیس دولتِ تونس )، امضاء کرد.
به دنبال ِ این اعلامیه، خواستِ ما اینست که کشورِ فرانسه به شورای عمومی سازمان مللِ متحد، تصویبِ یک پُروتُکل(توافق نامه)، برای تکمیلِ عهدنامه بین‌المللی در ارتباطِ با حقوقِ مدنی و سیاسی را بر مبنای دو ماده ی ذکر شده در بالا ( مواد ۱۰ و ۱۱) پیشنهاد کند. تا بدینوسیله هر نوع جرم شناختن ِ کفر گویی - که خود خلافِ این اعلامیه ی جهانی است - چه در فوانین جزائی کشورهای عضو و چه در قوانین ِ بین المللی، منع گردد.
ما بر این باوریم که در اوضاع و احوالِ کنونی ی جهان، ادیان که می بایستی حامل پیامِ همبستگی و وحدت بوده باشند، در بسیاری موارد، به بهانه هائی دست به خشونت نسبت به افراد می‌زنند و حقوق بشر را نقض میکنند.فرانسه به رسالت خود چون میهنِ حقوق بشر همواره پایبند است و نبردِ تازه‌ای راعلیه ی لغوِ مجازاتِ کفر گوئی، در پیش خواهد گرفت.
