این هنرپیشه سرشناس که در گذشته با نام «شهره لرستانی» شناخته می‌شد، ۲۲تیر۱۴۰۱ از تصمیم به انجام جراحی باز‌تایید جنسیت خود خبر داده بود. او گفت که نام مازیار را برای خود انتخاب کرده است.

لرستانی حالا با حضور در برنامه «طناز» در مورد مسیر سختی که برای انجام این جراحی طی کرده است می‌گوید. او که به درخواست خود برای حضور جلوی دوربین «طناز» با سبیل گریم شده است، درباره چهره جدید خود می‌گوید که این اولین‌بار است که بعد از ۳۹ سال، با شکل واقعی خود پشت آینه گریم نشسته‌ است.

او در بخش‌هایی از صحبت‌هایش به اجبار در انتخاب پوشش و رعایت حجاب در مراجعه به مراجع قانونی اشاره کرده و می‌گوید: «من تقریبا در حال طی کردن مسیر بودم و حتی هورمن‌تراپی‌ام شروع شده بود و ریش‌هایم هم مقداری درآمده بود، اما دادگاه که می‌رفتم می‌گفتند باید با حجاب بیایی و من روسری می‌پوشیدم و همین‌طور که با ریش‌هایم بازی می‌کردم فکر می‌کردم خدایا این چه پارادوکس عجیبی است؟ وقتی شما به عنوان یک ترنس به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنید، باید جایتان با یک مشت جانی و دزد و کسانی که پایشان بسته است و از زندان آمده‌اند فرق کند؛ ولی همه درهم بودند.»

«ترنس» یا «ترنس‌جندر» یک واژه چتری است، و در واقع به شخصی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را مغایر با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌کند.

به زبانه ساده‌تر، «زن ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود، در صورتی‌که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند.

«مرد ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به‌دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود، در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خویش را یک مرد می‌داند.

البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و با وجودی که جنسیت نسبت داده شده به خود را نمی‌پذیرند، اما خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.

در گذشته، «ترنس‌بودگی»، به‌عنوان یک اختلال جنسیتی یا اختلال هویتی شناخته می‌شد، اما طبق آخرین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت (ICD-11)، ترنس‌بودگی از لیست بیماری‌ها خارج شده و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد و‌ جنسیتی که از بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او‌ نسبت داده شده است، تعریف می‌شود.

مازیار لرستانی که در حال حاضر ۵۶ سال سن دارد، در این برنامه توضیح می‌دهد که به‌عنوان یک بازیگر همیشه اول باید نقش زن را بازی می‌کرده و بعد نقشی را که به عهده‌اش گذاشته بودند. ‌او می‌گوید تنها در حریم و خلوت شخصی می‌توانسته خود واقعی‌اش باشد. ‌

او در پاسخ به سوال کمال تبریزی که چرا زودتر اقدام به آشکارسازی یا انجام ترنزیشن نکرده است، می‌گوید: «احساس می‌کردم جامعه پذیرای این تغییر نیست و نمی‌خواستم آن احترام و جایگاهی که به‌سختی به دست آورده‌ام را از دست بدهم.»

با وجودی که ترنس‌ها در ایران می‌توانند از نظر قانونی جراحی با‌زتایید جنسیت را انجام دهند، اما این امر به معنای بهتر شدن شرایط برای این افراد نیست. عدم آموزش و اطلاع‌رسانی و بستر‌سازی مناسب برای حضور و زیست این افراد در خانواده و جامعه، مساله‌ای است که حکومت و سیستم آموزشی با وجود وجهه شرعی و قانونی دادن به افراد ترنس، به آن بی‌تفاوت است. هرچند بررسی این وجهه شرعی و قانونی خود بحثی مفصل است.

صحبت‌های مازیار لرستانی به‌عنوان یک هنرمند سرشناس، درباره هویت جنسیتی‌اش و مسیر دشواری که برای رسیدن به خود حقیقی‌اش پیموده است، برای جامعه‌ای مانند ایران بسیار لازم، ضروری و مثمر ثمر است. جامعه‌ای که از ابتدایی‌ترین آموزش‌ها و اطلاعات در حوزه جنس، جنسیت و گرایش‌های جنسی محروم است و همین امر، زمینه خشونت و تبعیض را علیه اعضای جامعه رنگین‌کمانی فراهم می‌کند.