ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه ۱۱ اردیبهشت در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به پرسشی درباره امکان فعال کردن مکانیسم ماشه از سوی غرب علیه ایران، گفت: «چنان که طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدامات غیرمنطقی در مورد برجام و روند مذاکرات انجام دهند آنها براساس پیامی که قبلا از ایران دریافت کرده‌اند به صورت واضح می‌دانند که واکنش ایران به این موضوع چه خواهد بود و این پیام به نظرم به اندازه کافی گویا است.»
او البته تاکید کرد که "عدم برگزاری نشست‌های مذاکراتی در موضوع برجام به معنای رکود کامل در این زمینه و متوقف بودن تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام نیست".
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی تصریح کرد که "مسیر دیپلماسی همچنان باز است" و "مسیرهای مختلفی برای تبادل پیام ها وجود دارد" اما به گفته او "مسیر مذاکره برای همیشه باز نخواهد بود".
👈مطالب بیشتر در سایت دویچه وله
اخیرا گزارشاتی در برخی رسانه‌های غربی در این باره منتشر شده که طرف‌های اروپایی و آمریکا به دنبال آن هستند که در صورت ادامه روند غنی‌سازی اورانیوم با درصد بالا از سوی ایران، مکانیسم ماشه را فعال کنند.
علی واعظ مدیر میز ایران در گروه بین‌المللی بحران روز شنبه ۹ اردیبهشت (۲۹ آوریل) در توییتی از این مساله خبر داد. او نوشت: «هفته گذشته سه کشور اروپایی با دعوت از ۱۰ عضو منتخب شورای امنیت سازمان ملل آنها را در جریان رایزنی‌ها در مورد استفاده از مکانیسم ماشه قطعنامه ۲۲۳۱ برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل در صورت عبور ایران از خطوط قرمز هسته‌ای قرار دادند.»
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان ملل نیز با بازنشر توییت عباس اصلانی، خبرنگار ایرنا در وین که اظهارات کنعانی درباره مکانیسم ماشه را به زبان انگلیسی توییت کرده بود، نوشت: «بدون شک این هشدار در صورت استفاده نادرست از مکانیسم ماشه (snapback) محقق خواهد شد. همه چیز قابل پیش‌بینی است چرا که فعالیت ایران در یک مسیر شفاف قرار دارد. مشکل این است که کشورهای غربی از تجربیات منفی گذشته درس نگرفته‌اند.»
اولیانوف روز شنبه نیز در این باره نوشته بود: «به نظر می‌رسد آمریکا و تروئیکای اروپا تصمیم گرفته‌اند که برجام را که همچنان دستاورد بزرگی در زمینه عدم اشاعه هسته‌ای بوده، از بین ببرند... هر روز تاخیر در از سرگیری گفتگو‌های وین، ما را به نقطه بدون بازگشت نزدیک‌تر می‌کند.»
طبق بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام در صورت شکایت یکی از طرف‌ها به کمیسیون مشترک حل اختلاف و حل نشدن این شکایت ظرف ۳۵ روز، شاکی می‌تواند موضوع را به عنوان تخطی از توافق به شورای امنیت ارجاع کند و این شورا باید ظرف ۳۰ روز درمورد قطعنامه‌ای برای لغو تعلیق تحریم‌ها علیه ایران رای بدهد.
همچنین بر اساس پیوست یکم برجام، مکانیسمی به منظور دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مشکوک ظرف ۲۴ روز از طریق کمیسیون مشترک تعیین شده که طبق آن، نتیجه همکاری نکردن ایران، به کار افتادن یک مکانیسم حل اختلاف و بازگشت بالقوه تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.
این دو شرط مطرح شده در برجام، مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) یا بازگشت خود‌به‌خودی تحریم‌ها (Snapback) خوانده می‌شوند.
"همکاری گام به گام" با آژانس
ناصر کنعانی در پاسخ به پرسش دیگری درباره گزارش برخی رسانه‌های غربی در این باره که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته ایران در زمینه نصب دوربین‌های این نهاد همکاری لازم را انجام نداده است، به آخرین سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران و انجام توافق در این زمینه و صدور بیانیه مشترک ایران و آژانس اشاره و تاکید کرد که "همکاری‌ها در این زمینه گام به گام صورت می‌گیرد".
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: «به مقامات آژانس توصیه می‌کنیم که با توجه به توافقات صورت گرفته و استقبال ایران از هیات‌های آژانس از طرح مسائل فنی در حوزه رسانه اجتناب کنند و اجازه دهند مسائل در سیر طبیعی و فنی خودش به پیش رود.»
در خلال ماه‌های گذشته مناسبات ایران با آژانس به دلیل همکاری‌های ناکافی از سوی ایران در شفاف‌سازی ابهامات درباره سه مکان اعلام نشده‌ای که در آنها ذرات اورانیوم غنی‌شده یافت شده است یا نوع فعالیت‌ها در فردو و احتمال غنی‌سازی ۸۴ درصدی در این تاسیسات دچار اختلال شده بود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران در پی سفر دو روزه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران در اسفندماه، درباره توافق‌هایی درباره حل و فصل مسائل پادمانی صحبت کردند. در چارچوب این توافق قرار شده است که ایران داوطلبانه به ناظران آژانس اجازه دهد تا فعالیت‌های نظارتی خود برای فرایندهای راستی‌آزمایی را افزایش دهند. قرار است در جلسات فنی دوجانبه نحوه اجرای این توافق مشخص شود.
