احسان مهرابی - ایران وایر
نهادهای اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی نمایندگان ادوار مجلس (دوره‌های گذشته) را مجبور می‌کنند که برای انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی کمپین انتخاباتی راه بیندازند. به نظر می‌رسد سازمان‌های اطلاعاتی کار خود را برای رونق دادن به انتخاباتی که قرار است در اوج بحران مشروعیت جمهوری اسلامی برگزار شود، آغاز کرده‌اند.
***
با توییت «محمود صادقی»، نماینده تهران در مجلس دهم، نامزدی اجباری نیز به فهرست ابداعات جمهوری اسلامی در انتخابات اضافه شده است. پیش از این نیز می‌شد انتظار داشت که مقامات جمهوری اسلامی برای افزایش مشارکت در انتخابات برنامه‌هایی داشته باشند، اما مشکل اصلی این است که حکومت قصد تغییر اساسی در سیاست‌های تایید صلاحیت نامزدها ندارد و تنها قصد میدان دادن محدود به افراد و گروه‌های خاص را دارد.
در این میان هنوز در حالی که جریان اصلاح‌طلب وارد موضوع انتخابات نشده، اما گروهی از نزدیکان «حسن روحانی» و «علی لاریجانی« برنامه‌هایی را برای حضور خود چیده‌اند.
رهبر جمهوری اسلامی نیز انتخابات امسال را بسیار مهم توصیف کرده و گفته که «دشمن از همین حالا توپ‌خانه‌های خودش را به طرف این انتخابات روشن کرده، مشغول بمبارانِ انتخاباتی است که هنوز حدّاقل نُه ماه فاصله داریم.»
روش‌های غیرمتعارف جمهوری اسلامی در برگزاری انتخابات
محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس دهم در توییتی نوشته بود: «دوستانی که در ادوار گذشته انتخابات مجلس فعال بوده اند، آیا به‌خاطر دارند که ۹ ماه مانده به انتخابات از نهادهای ذی‌ربط با نامزدهای ادوار قبل تماس بگیرند و تاکید به ثبت‌نام و مشارکت در انتخابات کنند؟! این دوره به اینجا هم رسیده‌ایم!»
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
تماس با افراد و درخواست برای نامزد شدن آنان را می‌توان روشی جدید در ابداعات انتخاباتی جمهوری اسلامی خواند. چرا که پیش از این اتفاقا مرسوم بوده که از افراد خواسته می‌شد نامزد انتخابات نشوند. از جمله مشهورترین آن‌ها درخواست خامنه‌ای از «حسن خمینی» و «محمود احمدی‌نژاد» برای نامزد نشدن در انتخابات بوده است.
«علی خامنه‌ای» در سال ۱۳۸۸، به «محمدباقر قالیباف» و دیگر اصول‌گرایان اجازه نداد در مقابل احمدی‌نژاد نامزد شوند. در انتخابات مجلس هفتم نیز که اصول‌گرایان قصد داشتند چهره‌ای جدید از خود به نمایش بگذارند، رهبر جمهوری اسلامی به سران «حزب موتلفه اسلامی» اعلام کرد نامزد انتخابات نشوند. در روشی دیگر، شورای نگهبان در سال ۱۳۹۲ پیش از اعلام رسمی رد صلاحیت «اکبر هاشمی رفسنجانی»، از طریق حسن روحانی و علی لاریجانی از او خواسته بود که استعفا دهد.
اینک اما گویا وضعیت برعکس شده و نهادهای حکومتی به جای بازداشتن افراد از نامزد شدن، آنان را به حضور در انتخابات ترغیب می‌کنند.
نهادهای جمهوری اسلامی قاعدتا از تاثیر اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ بر کاهش مشارکت در انتخابات مجلس خبر دارند و تلاش می‌کنند که در وضعیت موجود تا حد ممکن تغییر ایجاد کنند. سرمایه‌گذاری آنان بر روی شهرستان‌ها بیشتر از شهرهای بزرگ است چرا که برخی نمایندگان ادوار در شهرستان‌ها کماکان اعتبار دارند و حضورشان در انتخابات می‌تواند وضعیت را تغییر دهد.
در برخی از حوزه‌های انتخابیه که از چند شهر متشکل شده و یا ترکیب‌های قومی مختلف دارند، ممکن است نهادهای امنیتی نامزدهای متعددی را به صحنه بیاورند تا فضای رقابت‌های انتخاباتی جنجال‌برانگیز شود.
در این میان اما کار برای آنان در شهرهای بزرگ سخت‌تر است، چرا که معمولا انتخابات در این شهرها بر پایه حضور احزاب و جریان‌های سیاسی انجام می شود.
روحانی-لاریجانی؛ جایی که نظام جایی نمایش انتخاباتی دارد
حکومت ممکن است که برای حل مشکل مشارکت در شهرهای بزرگ روی به استفاده از چهره‌های شاخص بیاورد. در این میان هنوز تکلیف جریان اصلاح‌طلب مشخص نیست اما می‌تواند روی جریان روحانی و لاریجانی حساب باز کند.
برخی تحرکات مانند حضور محمد جواد ظریف در کلاب‌هاوس را نیز می‌توان در این راستا دانست. هر چند که ظریف اعلام کرده قصد نامزدی در انتخابات مجلس را ندارد، اما نفس حضور و سخنان او می‌تواند در انتخاباتی شدن فضا تاثیر داشته باشد.
در ماه‌های گذشته برخی از چهره‌های دولت روحانی که در چند سال گذشته بروزی نداشتند از جمله «علی جنتی» نیز در فضای عمومی ظاهر شده‌اند و اتفاقا درباره تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات نیز سخن گفته‌اند.
علی جنتی گفته که پرونده تشکیل شده برای تایید صلاحیت افراد دستپخت نهادهای دیگر است و شورای نگهبان بر اساس این پرونده‌ها تصمیم می گیرد.
او همچنین گفته است: «اگر تشخیص داده شود که فردی حتی با داشتن پرونده‌های فساد باید وارد مجلس شود، پرونده‌اش پاک شده و از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت می‌شود.»
سرتیپ «حسین دهقان»، وزیر سابق دفاع، نیز گفته است: «من یک خواهش دارم. شورای نگهبان اینقدر اذیت نکند. صدا و سیما اینطوری رفتار نکند و اجازه بدهند مردم به صحنه بیایند و نمایندگان خودشان را انتخاب کنند و راهی جز این نداریم.»
با این حال، خود چهره‌های سیاسی نیز می‌دانند که راضی کردن مردم برای مشارکت در انتخابات سخت است و چهره‌های اصلاح‌طلب به ندرت درباره انتخابات سخن می‌گویند.
«علی صوفی»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و وزیر تعاون دولت خاتمی، در مصاحبه با سایت «فردا» گفته است که «مردم مایوس شده‌اند و می‌توان گفت که تقریبا از صندوق‌های رای برگشته‌اند.»
او گفته که حضور ظریف به تنهایی کافی نیست و «یک فراکسیون قوی لازم است که بتواند تاثیرگذار باشد.»
در این میان سرتیپ پاسدار «احمد وحیدی»، وزیر کشور، نیز گفته «توصیه ما در وزارت کشور به احزاب و گروه‌های سیاسی که مجوز دارند این است که فعالانه در انتخابات شرکت کنند. البته آن‌ها فقط نباید در دوره انتخابات فعال باشند ولی الان توصیه ما این است که وارد صحنه شوند.»
تعیین‌کننده‌ترین موضوع برای انتخابات اما، تصمیم رهبری جمهوری اسلامی است. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی ۱۴ خرداد خود انتخابات مجلس را بسیار مهم خوانده و گفته «دشمن از همین حالا توپ‌خانه‌های خودش را به طرف این انتخابات روشن کرده، مشغول بمبارانِ انتخاباتی است که هنوز حدّاقل نُه ماه فاصله داریم تا آن انتخابات. باید ان‌شاءالله ملّت ایران، جوانان عزیز این بیداری را، این هشیاری را، این انگیزه را، این ایمان و امید را روزبه‌روز افزایش بدهند و دشمن را ناکام کنند.»
خامنه‌ای پس از مجلس ششم دیگر اجازه حضور اعضای جبهه مشارکت و چهره‌های مشابه در انتخابات را نداد و پس از آن دامنه تایید صلاحیت‌ها تنگ‌تر شد. اینک نیز هنوز نشانه‌ای برای تغییر اساسی در این سیاست وجود ندارد. در این میان تنها ممکن است که دامنه تایید صلاحیت‌ها نسبت به انتخابات گذشته کمی بازتر باشد.
