در برابر گرمایش زمین چه باید کرد؟ کنفرانس کاپ ۲۸ به این پرسش باید پاسخ دهد. میزان انتشار جهانی گاز دیوکسید کربن در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۳۶,۸ میلیارد تن میرسد. این میزان نسبت به سالهای پیش افزایش داشته است. در دوران اپیدمی کرونا، تولید جهانی کاهش یافت ولی اقتصاد جهان هم اکنون با قدرت میچرخد. به عنوان نمونه در مورد ذغال سنگ، چین با ۵۲ درصد مصرف مهمترین مصرف کننده ذغال سنگ در جهان است و پس از چین، هند ردیف دوم و آمریکا ردیف سوم است. در مورد نفت، آمریکا و چین و هند ۴۰ درصد نفت تولید شده جهان را در اقتصاد خود مصرف میکنند. در مورد گاز، کشورهایی چون آمریکا، روسیه، چین، ایران، کانادا، عربستان، ژاپن، بیش از ۵۰ درصد گاز تولیدی در جهان را استفاده میکنند. مصرف همه این مواد فسیلی نسبت به سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۱ درصد افزایش داشته است و بنابراین گازهای گلخانهای مانند دی اکسید کربن در کل جهان افزایش داشته است.
گزارش برنامه زیست محیطی سازمان ملل که در ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳ منتشر شد اعلام میدارد که از لحظه کنونی تا سال ۲۰۳۰ گازهایهای گلخانهای ۴۲ درصد باید کاهش یابد تا گرمایش زمین از ۱,۵ درجه بالاتر نرود. این هدف در شرایط افزایش پرشتاب تولید متکی به مواد سوختی فسیلی ناممکن است. بعنوان نمونه یک سوم گازهای گلخانه در جهان توسط چین منتشر میشود و این کشور پیوسته در حال افزایش مصرف انرژی فسیلی است و قصدی برای کاهش آن ندارد. کمونیستهای چینی میگویند افزایش مصرف مواد فسیلی در اقتصاد ما تا ۲۰۳۰ میباشد و پس از آن، تا سال ۲۰۶۰ مرحله کاهش گازهای کربنی فرا میرسد. چنین گفتمانی بطرز آشکارا هر تلاشی برای کاهش را منتفی میداند. افزون بر آن چین میداند که همسایهاش، کشور هند خواهان رشد اقتصاد فسیلی خود است و برآنست هر گونه تغییر در ساختار سوختی، چه بسا «خللی» در میزان رشد اقتصاد کربنی بوجود آورد. پس، اقتصادهای کربنی همچنان در مصرف سوخت فسیلی مسابقه گذاشتهاند و سلامت زمین برایشان اهمیتی ندارد.
البته در همان زمان، کشورهایی خوشبختانه روند کاهش گازگلخانهای ناشی از مواد فسیلی را آغاز کردهاند. فراموش نکنیم تعداد ۲۶ کشور که ۲۸ درصد گاز دی اکسیدکربن جهان را تولید میکنند اینگونه گازها را طی سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ را کاهش دادهاند. در سال ۲۰۲۳ آمریکا ۴ درصد از گاز دی اکسید کربن خود را کاهش داده است. (لوموند ۶ دسامبر ۲۰۲۳). طبق بررسیها، کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ تولید گاز کربنیک خود را به میزان ۷,۴ درصد کاهش دادهاند. یکی از عوامل این کاهش، توسعه انرژی پاک بوده است. علیرغم این کاهشها، متاسفانه در کل جهان انتشار گازهای دیوکسیدکربن افزایش یافته است. تلاش هر کشور برای کاهش گازهای سمی خوب است ولی اراده همه کشورها لازم است. زمانی که چین و هند برای رشد اقتصاد، در ماشین تولید خود میزان عظیمی مواد فسیلی میریزند، اثر این کاهشهای کم دامنه را خنثی میسازد.
افزون برآن طبق نظر صندوق بین المللی پول انرژی فسیلی برای جامعه جهانی هرسال ۵۹۰۰ میلیارد یورو هزینه برمیدارد و این هزینه دربرگیرنده کمکهای دولتی برای مصرف، خسارت محیط زیستی و هزینه بیماریها و تخریب سلامت انسان است. این انرژیها که به زندگی و زیستبوم آسیب میرسانند مورد حمایت دولتها و لابیها قرار میگیرند، ولی انرژی بادی و خورشیدی از چنین پشتیبانی محروم است. تابلوی پائینی نشان میدهد که تمام انرژیهای فسیلی و اتمی از کمکهای دولتی برخوردار هستند.
تاثیر رشد سوخت کربنی بر سلامتی انسان چیست؟ در کنفرانس کاپ ۲۸ در این باره اعلام خطر کردند. یکی از نتایج خطرناک پخش گازهای سمی ناشی از انرژی فسیلی افزایش بیماری و مرگ شهروندان جهان است. آلودگی هر سال منجر به کشتار بیش از پنج میلیون نفر در جهان میشود. سازمان جهانی بهداشت برآنست که بحران اقلیمی در ضمن یک بحران بهداشتی است. دیگر جای هیچ تردیدی نیست که سلامتی انسان از این آلودگیها ضربه خورده و بصورت آرام و پنهانی افراد بسیاری جان میسپارند. پژوهشگران نشان دادهاند که در میان بیش از هشت میلیون مرگ ناشی از ذرات ریز، میزان ۶۱ درصد بخاطر ذرات فسیلی و آلودگی سوخت خودروها بوده است. پاتولوژی هایی مانند سکته، خون ریزی مغزی، برونشیت سینه، سرطان شش و سرطان دستگاه گوارش، اغلب از همین منبع آلودگی ناشی میگردند.
سوداگران نفتی فقط به سودهای کلان فکر میکنند و ائتلافهای سیاسی را در خدمت استراتژی بازرگانی خود میخواهند. آنها کوچکترین اهمیتی به مرگ و میر انسانها نمیدهند. برای نمونه امارات متحده عرب، کشور برگزار کننده کاپ ۲۸ هفتمین تولیده کننده نفت در جهان است. این کشور قصد دارد با یک سرمایه گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۷ تولید نفت و گاز خود را بطرز بیسابقه افزایش دهد. دولت این کشور که با برگزاری کاپ ۲۸ میخواهد خود را قهرمان مبارزه علیه گرمایش زمین و نجات دهنده آینده بشر نشان دهد، فعالانه در آلودگی اقلیم جهانی و تخریب سلامتی انسانها میکوشد. طبق نظر سازمان بهداشت جهانی، شهروندان همین کشور در شرایط خطرناکی قرار دارند و هر سال ۱۸۰۰ نفر جان خود را بخاطر مواد فسیلی از دست میدهند. مسئولان حاکم امارات میگویند این میزان مرگ به علت غبارهایهای بیابانی است. حال آنکه نهادهای محیط زیست اعلام کردهاند که این گفته دروغ است و دولت امارات آمار واقعی را منتشر نمیکند. یادآوری کنیم سالانه حداقل تعداد ۴۵ هزار نفر در ایران به سبب آلودگیهای مواد فسیلی میمیرند. آیا شما هرگز دیدهاید که آمارهای دولتی شرایط زیستی و خطرات آنرا را روشن کنند؟ اسلامگرایان حاکم دشمنان زمین و طبیعت و انسان هستند. جنایت علیه بشریت و جنایت علیه طبیعت در سرشت آنهاست.
پرداختن به محیط زیست و سرنوشت انسان، اولویت زندگی است. نسلهای امروزی باید آگاه بشوند و باید تمام تلاشهای فراوانی انجام دهند تا گرمایش زمین افزایش نیابد. کتاب من «بحران بزرگ»، پایه اساسی برای تربیت نسل هاست. سیاسیون چپ و ملی گرا و مشروطه خواه و دمکرات و جمهوری خواه ایران فاقد فرهنگ زیست محیطی هستند و اغلب به نسلهای پیشین با درک سنتی تعلق دارند. آینده ایران و جهان به ایدئولوژی و دین نیاز ندارد. فرهنگ دمکراسی و دانش و تابوشکنی دینی و حس مسئولیت و فلسفه زیستبوم، پایههای فرهنگ شهروندانه است. جهان ما توسط توتالیتاریسم، اسلام، پوپولیسم، ماشین مانیپولاسیون جهانی، شرکتهای بزرگ نفتی، پوتینیسم، گرمایش ناشی از سوخت کربنی، مورد حمله مداوم قرار دارد. جهان پیچیده و خطرناک است. دانش و فرهنگ سازی و اومانیسم و مسئولیت زیست محیطی، به ما نیرو میبخشند و این نیرو، انرژی مثبت ما در این جهان است.
جلال ایجادی
جامعه شناس، دانشگاه فرانسه
-----------------------------------------------------
جلال ایجادی در کتابهای گوناگون در باره جنبشهای اجتماعی در جهان و انقلابهای ایران نوشته است. آخرین کتاب او «انقلاب برای گسست، جامعه شناسی انقلاب زن زندگی آزادی»، ۳۳۰صفحه انتشارات فروغ. این نویسنده تا کنون کتاب «نواندیشان دینی، روشنگری یا تاریک اندیشی»، ۳۱۰ صفحه، نشر مهری، کتاب «جامعه شناسی آسیبها و دگرگونیهای جامعه ایران»، ۴۰۰ صفحه، انتشارات نشرمهری، کتاب «بررسی تاریخی، هرمنوتیک و جامعه شناسی قرآن»، ۳۸۰ صفحه، و کتاب «اندیشه ورزیها در باره جامعه شناسی، فلسفه، زیستبومگرایی، اقتصاد، فرهنگ، دین، سیاست»، ۷۲۰ صفحه، چاپ نشر مهری، منتشر شده است. جلال ایجادی هر هفته پنج برنامه تلویزیونی در زمینه انقلاب، لائیسیته، دمکراسی، فلسفه، جامعه شناسی و نقد قرآن و اسلام، تهیه و پخش میکند. این برنامهها را در یوتوب میتوانید مشاهده کنید. ایجادی آخرین اثر خود را بنام «بحران بزرگ زیستبوم جهان و ایران» در ۴۸۰ برگ، انتشارات فروغ، منتشر نمود.
تابوی کمک خارجی را بشکنیم، اکبر معارفی
تازه به دوران رسیدههای مجازی، شکوه میرزادگی