صابر گلعنبری
در ادامه بالا گرفتن تلاشهای دیپلماتیک برای آتش بس در جنگ غزه در بحبوبه تنشهای منطقهای پس از ترورهای اخیر، سران سه کشور آمریکا، قطر و مصر امشب در اقدامی بیسابقه در طول جنگ غزه طی بیانیه مشترکی از حماس و اسرائیل برای از سرگیری مذاکرات غیر مستقیم در پانزدهم اوت در دوحه یا قاهره دعوت کردند.
روسای جمهور آمریکا و مصر و امیر قطر همچنین از آمادگی خود برای ارائه پیشنهاد نهایی در جهت برآوردن انتظارات همه طرفها برای حل و فصل مسائل باقیمانده خبر دادند.
هنوز روشن نیست که مذاکرات آتش بس در چارچوب تفاهمی شفاهی با ایران و حزب الله با هدف تاثیرگذاری بر پاسخ دو طرف به ترورهای اخیر از سر گرفته میشود یا خیر؛ اما چه تفاهمی در کار باشد چه نباشد، حمله احتمالی دو طرف به اسرائیل قبل از پانزدهم اوت دشوار به نظر میرسد.
اگر تفاهمی در کار باشد که با شمول این حمله است. در مورد حمله ایران، اتفاق محتمل محدود شدن زیاد شدت و دامنه آن است و شاید کلیت حمله به دلایلی منتفی نشود؛ اما در مورد حمله حزب الله بر خلاف ایران، احتمال انتفای پاسخ به ترور فواد شکر در چارچوب همان تفاهمات احتمالی برای توقف جنگ غزه وجود دارد.
از این رو، در فرضیه تفاهم پیشگفته چندان محتمل نیست که «حمله محدود» ایران قبل از از سرگیری مذاکرات آتش بس باشد، به این علت که بعید نیست نتانیاهو در مذاکرات بعد از آن حمله محدود، دوباره آن را به بن بست بکشاند و عملا آن تفاهم نیز کان لم یکن شود؛ مگر این که قطعی و با ضمانت اجرا باشد.
اما در صورتی که از سرگیری مذاکرات آتش بس معطوف به تفاهم یا توافقی ضمنی نباشد، باز حملات احتمالی قبل از ۱۵ اوت زیاد محتمل نیست؛ به این علت که اگر چنان که تهدید شده است، حملات شدید و گسترده باشد، ممکن است به تشدید قابل توجه تنشها در منطقه و باز کان لم یکن شدن مذاکرات آتش بس بینجامد و آمریکا و طرفهای دیگر، ایران و حزب الله را مسئول شکست آن معرفی کنند. کما این که اگر هم پاسخ محدود باشد، باز اهرم فشار حمله انتظاری بر روی مذاکرات پیشرو برداشته شده و بعید است این چیزی باشد که ایران یا حزب الله میخواهند.
به هر حال احتمالا حملات در انتظار سرنوشت مذاکرات به بعد از ۱۵ اوت و روشن شدن نتیجه آن موکول شود و بعد از این تاریخ نیز متغیر تاثیرگذار و تعیین کننده درباره چند و چون حملات با شرحی که رفت، نتیجه مذاکرات خواهد بود؛ این که به توافقی منجر شود یا خیر. البته چنان که بالا نیز گفته شد، در یک صورت احتمال وقوع حمله ایران قبل از این تاریخ و آن هم به شکل محدود میرود که معطوف به «توافقی قطعی» در مذاکرات با ضمانت آمریکا و دیگر طرفهای میانجی باشد.
حالا باید منتظر از سرگیری مذاکرات آتش بس و نتیجه آن ماند و این که چقدر طول میکشد. در این میان، خرید زمان هم بعید نیست.