مصطفی تاجزاده
اعزام نیروهای نظامی به سوریه مقارن با بهار عربی، نه‌فقط مراودات منطقه‌ای که مناسبات سیاسی در داخل ایران را وارد فاز جدیدی کرد، بلکه نگاه رهبر را به حکومت تغییر داد. معیارها جابه‌جا شد و مدل حکومتی حزب بعث سوریه موفق ارزیابی گردید. "مشارکت حداقلی با نتایج تضمینی" جایگزین "مشارکت حداکثری با نتایج نامعلوم" شد و تحقق ایده حکومت یکدست متکی بر اقلیّت مومن، منسجم و مسلح در دستور قرار گرفت. "میدان" نه‌فقط بر "دیپلماسی" حاکمیت یافت، بلکه سپاه دست برتر در نظام حکمرانی پیدا کرد. به‌این‌ترتیب در دوره رهبری آقای خامنه‌ای، دو پدیده به‌هم مرتبط "تحریم‌ها" و "جنگ نیابتی" بیشترین تاثیر مخرب را در سرنوشت و وضعیت ایران و ایرانیان ایفا کرده‌اند. گفت‌وگو درباره جوانب و پیامدهای آن دو برای فهم مشکلات و راه‌های خروج از آن‌ها ضرورت تام دارد.
می‌دانیم که دلیل اعزام نیرو به سوریه حفظ بشار اسد در راس حکومت بود. به نظر رهبر اگر دمشق سقوط می‌کرد، نوبت تهران می‌شد. بنابراین تصمیم گرفت اسد را "به‌هرقیمت" نگه دارد تا آمریکا و متحدانش سراغ جمهوری اسلامی نیایند و نظام بماند. آقای مهدی طائب، رئیس قرارگاه فرهنگی عمار، حفظ بشار اسد را مهم‌تر از حفظ خوزستان خواند. برای توجیه تصمیم مزبور، اعتراضات مردم سوریه به حکومت سرکوبگر و فاسد بعث را توطئه آمریکا و اسرائیل برای تضعیف جبهه مقاومت خواندند و آن‌را متفاوت از تظاهرات مردمی در دیگر کشورهای عرب معرفی کردند.
به‌این‌ترتیب اعزام نیرو به سوریه ابتدا به‌عنوان اقدامی برای "تقویت جبهه مقاومت" تبلیغ شد. اما با پیدایش و قدرت گرفتن داعش، آن‌را "دفاع از حرم" نامیدند. سپس با کپی‌برداری از راهبرد "جنگ پیشگیرانه" بوش پسر گفتند: در حلب و دمشق می‌جنگیم تا در همدان و کرمانشاه نجنگیم. منطق نژادپرستانه، جنگ‌طلبانه و شکست‌خورده تز "جنگ پیشگیرانه" را قبلاً نقد کرده‌ام. اجمالاً آنکه نه به‌لحاظ اخلاقی و نه از نظر سیاسی پذیرفته نیست که برای جلوگیری از حملات تروریستی احتمالی در داخل کشور، می‌توان جنگ یا جنگ‌های خونین در مناطق دیگر جهان راه انداخت.
درهرحال جمهوری اسلامی و روسیه مشترکاً بشار اسد را نجات دادند، اما به بهای بیش از ۵۰۰هزار کشته، بیش از یک میلیون مجروح، میلیون‌ها آواره، نابودی بسیاری از زیرساخت‌های کشور و غارت منابع سوریه. افزون بر آن حکومت بعث درحدی تضعیف و تحقیر شده است که نه می‌تواند مانع حملات اسرائیل به مناطق و مراکز مختلف سوریه شود و نه توان و اعتمادبه‌نفس لازم را دارد که به اقدام‌های تلافی‌جویانه مبادرت ورزد. اسد و حکومتش عضو جبهه مقاومت معرفی می‌شوند و از کمک‌های سخاوتمندانه جمهوری اسلامی بهره می‌برند، اما ترور اسماعیل هنیه را در تهران محکوم نمی‌کنند.
