اما در تهران، رهبر جمهوری اسلامی نمایشی بزرگ فراهم دیده بود. گروهی را به حسینیه‌اش کشاند تا به دونالد ترامپ پیام بدهد که او بیدی نیست که با این بادها بلرزد و البته به هوادارانش هم جمله‌ای را بگوید که بسیار مشهور شد: «جنگ نمی‌شود، مذاکره هم نمی‌کنیم».

خامنه‌ای در آن سخنرانی از بیان جملات تحقیرآمیز علیه ترامپ دریغ نداشت. در جایی گفت که اساساً شیوه حرف زدن ترامپ «مزخرف» و «چرند» است و در جایی دیگر رئیس‌جمهوری وقت آمریکا را «این بابا» خطاب کرد و گفت ترامپ برای مذاکره با او دست‌وپا می‌زند:

«این بابا (دونالد ترامپ) پیشنهاد کرده که ما حاضریم با ایران مذاکره کنیم؛ یک عده هم اینجا - حالا یک عده که می‌گویم، واقعاً نمی‌دانم انسان چه تعبیر کند از اینها - [گفتند] عجب! آمریکایی‌ها پیشنهاد مذاکره کرده‌اند... این بار اولی نیست که اینها درخواست می‌کنند! بله، اینها همیشه درخواست داشته‌اند، ما رد می‌کردیم، ما قبول نمی‌کردیم. حالا «چرا قبول نمی‌کردیم» را عرض می‌کنم. ما هیچ‌وقت قبول نمی‌کردیم، الان هم قبول نمی‌کنیم.»

مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی

خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنانش گفت که «حتی اگر به فرض محال قرار بود با آمریکایی‌ها مذاکره‌ای کنیم قطعاً با دولت فعلی هرگز مذاکره نمی‌کردیم.»

اما رهبر جمهوری اسلامی، احتمالاً مطمئن از آنکه قرار نیست حلقه فشار بر او خیلی هم تنگ شود، وعده داد که نظامش را قوی می‌کند و بعد از موضع قدرت روبه‌روی آمریکا خواهد نشست. البته نه آمریکای ترامپ:

«ما فقط وقتی می‌توانیم وارد بازی خطرناک مذاکره با امریکا شویم که از لحاظ اقتصادی و سیاسی و فرهنگی به اقتدار مورد نظرمان برسیم و فشارها و هوچی‌گری‌های او نتواند در ما تأثیر بگذارد اما در حال حاضر مذاکره قطعاً به ضرر ما تمام می‌شود و ممنوع است.»

کمتر از ۱۰ ماه بعد، شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به تهران رفت تا او هم بخت خود را بیازماید و میانجی گفت‌وگو شود. او پیامی مهم از ترامپ خطاب به خامنه‌ای داشت. خامنه‌ای اما با گردنی برافراشته پاسخ آبه را چنین داد: «ما در حسن نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم اما در خصوص آنچه از رئیس‌جمهور امریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد.»

پنج ماه و سه هفته پس از این سخنان رهبر جمهوری اسلامی، قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و معمار استراتژی منطقه‌ای جمهوری اسلامی در نزدیکی فرودگاه بغداد به دستور دونالد ترامپ کشته شد.

شش سال بعد: بیایید مذاکره کنیم، ما صلح می‌خواهیم و آشتی

جهان در شش سالی که خامنه‌ای نمایش تحقیر ترامپ در حسینیه‌اش را ترتیب داد هزار چرخ خورده است. چرخش روزگار اما در هیچ زمینه‌ای به نفع جمهوری اسلامی نبوده است. ترامپ پس از یک دوره وقفه، مجدداً در ماه آینده میلادی به کاخ سفید بازمی‌گردد. او تیمی از وزرا و مقام‌های ارشد را به‌عنوان ترکیب کابینه دومش معرفی کرده است که وجه مشترکشان آن است که می‌گویند جمهوری اسلامی فقط زبان زور را می‌فهمد.

در تهران بر سر نحوه رویارویی با ترامپ اتفاق نظر وجود ندارد. چهره‌های تندروتر نظام می‌گویند که با «قاتل سردار سلیمانی» مذاکره نمی‌کنیم و سزای او را هم می‌دهیم. چهره‌های کمتر تندرو می‌گویند باید «عقب‌نشینی تاکتیکی» کرد تا شر ترامپ از سر نظام کنده شود.

خامنه‌ای اما به نظر می‌رسد دیگر اعتماد به نفس مرداد ۱۳۹۷ را ندارد. فعلاً حلقه‌های جانبی رهبر جمهوری اسلامی از در آشتی وارد شده‌اند و می‌خواهند ببینند که آیا می‌شود ترامپ را با وعده مذاکره نرم کرد یا نه.

روز دوشنبه ۱۱ آذر، محمدجواد ظریف، معاون دولت پزشکیان و معمار ایرانی برجام، در فارن افرز مقاله‌ای نوشت و گفت که حتی فراتر از هسته‌ای هم آماده مذاکره‌ایم. او نوشت که با ترامپ هم می‌توانند معامله کنند به شرطی که منفعت ایران هم لحاظ شود:

«به جای افزایش فشار بر ایران، غرب باید به دنبال راه‌حل‌های برد-برد باشد. توافق هسته‌ای نمونه‌ای منحصر به فرد ارائه می‌دهد و غرب باید به دنبال احیای آن باشد. اما برای این کار، باید اقدامات عملی و ملموسی از جمله اقدامات سیاسی، قانون‌گذاری و سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که ایران می‌تواند از نظر اقتصادی از این توافق بهره‌مند شود، همان‌طور که وعده داده شده بود. اگر ترامپ تصمیم بگیرد چنین اقداماتی انجام دهد، ایران آماده است گفت‌وگویی را آغاز کند که به نفع تهران و واشنگتن باشد.»

پیش از آنکه ظریف چنین مقاله ای در فارن افرز بنویسد، علی لاریجانی، مشاور خامنه‌ای هم ۳۰ آبان ماه در مصاحبه با وبسایت رهبر جمهوری اسلامی چشمکی آشکارتر به ترامپ زد و چنین گفت:

«شنیدم دولت جدید ایالات متحده گفته ما آن برجام را اصلاً قبول نداریم چون ایرانی‌ها سر ما را کلاه گذاشتند. آن (برجام) وحی منزل نیست، خب بیایید سر موضوع جدید...شما می‌گویید «ایران هسته‌ای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود. عیب ندارد. ما غنی‌سازی در این حد داریم، خب بیایید توافق کنید -که ایران یک شروطی دارد برای این امر با توجه به تجربه‌ی گذشته- ما به سمت بمب نمی‌رویم، شما هم شروط ما را بپذیرید. توافق بعدی بکنید.»

به نظر می‌رسد سیگنال‌هایی که ظریف و لاریجانی به ترامپ فرستاده‌اند برای آن است که راهی برای خامنه‌ای بیابند تا شاید بتواند مخمصه کنونی را به سلامت بگذراند.

هنوز رهبر جمهوری اسلامی نمایش حسینیه‌ای‌اش را برای مقابله با نسخه دوم ترامپ برپا نکرده و منتظر بازخورد سیگنال‌های نرمشش است. او روز ۱۹ بهمن ۱۳۹۹، شادمان از پایان ریاست‌جمهوری ترامپ گفته بود که «ترامپ با لگد و با افتضاح از کاخ سفید اخراج شد و به زباله‌دان تاریخ رفت». در ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ اما ترامپ بار دیگر در اتاق بیضی کاخ سفید خواهد بود و روی اولین پرونده‌ای که در برابرش قرار دارد، نوشته شده است: «جمهوری اسلامی ایران».