عراقچی در رم و مسقط دقیقا مشغول چه کاری است!؟
علیرضا مکرمی
خبرنگار صداسیما از گوشه خیابانی شلوغ در نزدیکی استراحتگاه سفیر عمان در رم میگوید؛ "ویتکاف [فرستاده ویژه ترامپ و مسئول هیات آمریکایی] به دلیل برنامه پرواز محل مذاکرات دور پنجم را ترک کرده ولی مذاکرات [با بقیه افراد] در حال برگزاریست!"
عمق افتضاح آنوقت به درستی درک میشود که به این مهم توجه کنیم؛ ایران در سطح وزیر خارجه در مذاکرات حضور دارد و آمریکا در سطح فرستاده ویژه!
در دنیای امروز به سبب تاثیر تعیین کننده توسعه سیاسی داخلی در مناسبات بین المللی و ارتقای دانش سیاسی ملت ها، اعتماد بین المللی صرفا به افکار عمومی کشورها بایسته و جایز شمرده میشود، از این منظر؛ عدم اعتماد به رژیم های غیردموکراتیک مثل جمهوری اسلامی به دلیل واپس زدگی اراده مردم و اخراج افکار عمومی از مقام تصمیمگیری و اجرا و اقامه حاکمیت اقلیتی امری منطقی تلقی میشود.
طبق تجربه های گذشته؛ مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیمی که امروز بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده جریان دارد حتی اگر در متن قراردادی بدون امضا مثل برجام به حذف کامل حق غنی سازی هم منجر شود هیچگاه به تولید اعتماد جهانی و رفع جامع تحریم ها منتج نخواهد شد، همانگونه که آمد امروزه روز اعتماد به حکومت های غیردموکراتیک بلاهت محض محسوب میشود، خصوص آنکه در پرونده کشور مد نظر سابقه نقض صریح مفاد NPT و واردات مخفیانه سانتریفیوژ و ردپای اورانیوم با غنای 80 درصدی نیز بدرخشد.
مقامات جمهوری اسلامی اگر خواهان سربلندی ایران و ایرانی اند در موقعیت فعلی فقط یک راه در پیش رو دارند؛ صرفا میتوانند از قِبَل استعفای دسته جمعی و برگزاری انتخابات آزاد و برقراری دموکراسی، قدرت اجرایی کشور را به افکار عمومی سپرده و به بازتولید اعتماد جهانی دست یازند.
دو کشور هند و پاکستان حتی عضو NPT نیستند، اما فاکتور مهمی که باعث کاهش حساسیت جهانی به فعالیت های هسته ای این کشورها شده نه تسلیحات هسته ای که دموکراسی نیم بندی است که در ساخت سیاسی خود ملحوظ داشته اند، وگرنه تحت فشار جامعه جهانی هرآینه به روزگار ایران و کره شمالی مبتلا میشدند.
راه دور نرویم، جهان در واقعه 7 اکتبر شاهد شد که یک رژیم غیردموکراتیک و ذره بینی مثل حماس قادر گشت جنگ خانمانسوزی را آغاز کند که پایان آن جز با نابودی خود او محال است. درست به همان میزان که امکان لاپوشانی جنایات جنگی اسرائیل وجود ندارد انکار خطر رژیم های غیردموکراتیک مثل حماس نیز ممکن نیست.
سوگمندانه به نظر میرسد افکار عمومی جهان به حماس به مثابه ماکتی از جمهوری اسلامی می نگرد و به تناسب آن، به واگذاری حل معمای حماس به اسرائیل و ایران به آمریکا رضایت داده است.
اخیرا خبری به نقل از رسانه های امارات حاکیست؛ ترامپ از طریق نخست وزیر عراق پیامی به ایران ارسال کرده و از مقامات ایران خواسته که درب برخی از مراکز نظامی را برای بازرسی توسط کارشناسان آمریکایی در هفتههای آینده باز کند و تاکید کرده در صورت رد این درخواست، تنشها تشدید خواهد شد!
جالب آنکه؛ بازرسیهای پیشنهادی به مذاکرات هستهای جاری با میانجیگری عمان در رم بیارتباط توصیف شده و به عنوان یک شرط جداگانه ارائه شده است!
اگر صحت خبر اخیر تایید شود فقط خود عراقچی میتواند بگوید که این ایام در رم و مسقط دقیقا مشغول چه کاری بوده است!؟ از آنجا که بدون برخورداری از پشتوانه حکومتی حداکثری، دیپلمات ها نماینده اراده مردمشان محسوب نمیشوند، طبیعتا کار مذاکره به هر چیزی شبیه است الا دیپلماسی!