چرایی هژمونی امام

محمدعلی ابطحی - جماران

🔸شاید جدی ترین نکته تاریخی در مورد امام این باشد که چگونه وی توانست هژمونی اجتماعی بی نظیری را سامان دهد و طیف های مختلف را به هم نزدیک کند.

🔸چگونه شد که حداقل تا پیروزی انقلاب اسلامی نویسندگان بزرگ، نیروهای سکولار، شعرا، داستان نویسان، ادبا، دینداران، غیر دین داران، روحانیون، دانشگاهیان و اقشار مردم، خود را پشت سر خمینی دیدند و به فکر مقابله و مخالفت نیفتادند.

🔸این ها نمی تواند بی دلیل باشد.

✔️ دلایل این اتفاق تاریخی و این هژمونی بزرگ و بی تکرار را البته باید در ظرف زمانی آن روزها بررسی شود و می تواند در زمانهای دیگر جمع بندی ها شکل دیگری باشد. اما در آن سال این اتفاق افتاد.

☑️ ۱- امام با بدنه جامعه پیوند ایجاد کرد. بلندترین مصرع شعار همه گروههای مبارز در آن روزها ارتباط با مردم، خلق، توده و عناوین مشابه بود. ناگهان همه این گروهها دیدند امام فارغ از همه این شعارها قویترین پیوند را با جامعه برقرار کرده است و عملا برای حمایت از خلق و توده مجبور بودند پشت سر او قرار گیرند.

☑️ ۲- حقیقت این است که انقلاب اسلامی تا پیروزی آن، با استراتژی امام خشونت پرهیز بود. این دکترین جدیدی بود. تا آن روزها همه گروهها دنبال مسلح شدن بودند. تغییر در حکومت ها و انقلاب ها عمدتا با کودتای نظامی شکل می گرفت. ارتش ها عوامل انقلاب ها بودند. اما در دکترین امام گل در برابر گلوله شعار عمومی شد. انقلاب خشونت پرهیز حامیان طبیعی پیدا می کند.

☑️ ۳- خصلت سیاسی امام این بود که می گفت همه با هم. این شعار خیلی کارساز بود. معنای این شعار این است که از توانایی های هر کسی باید برای اداره کشور استفاده شود. به این دلیل هیچکس خود را در برابر امام نمی دید. هر کس علیه شاه بود با خمینی تلقی می شد. هدف مشخص بود و راه معین. حتی کسانی که این شعار را قبول نداشتند، به حمایت از این شعار تن دادند. این را نمی شود انکار کرد. حتی اگر بعدها آن را انکار کردند.

☑️ ۴- رنگ و بوی عقیدتیِ رهبری مجتهد، دین داری را تقویت کرد. در این حوزه مهمترین اتفاق این بود که ناخود آگاه یک حزب با تشکیلات تمام عیار برای اهداف امام در سراسرکشور آماده در اختیار نهضت و امام قرار گرفت. آن تشکیلات آماده، مساجد بودند که همه جا بودند. بخشی از از امامان جماعت در نقاط مخلف کشور سیاسی نبودند. و شاید علاقه مند هم به ورود به سیاست نبودند، اما مرجعیت دینی و طوفانی که از دریچه مساجد انقلاب و شعارهای امام را به همه جا می برد آنها را هم همراه کرد و ابعاد این هژمونی اجتماعی کامل شد.

☑️ ۵- تحقیر ملی، بیگانه پرستی و مبارزه با حضور مستشاران آمریکایی و بی اراده بودن رهبری کشور در مقابل خارجی ها، هم دلیل همدلی بزرگی برای مردم بود

👈 اگر اتفاقات بعدی در طول این چهل ساله جور دیگری رقم خورد نباید در تحلیل هامان واقعیت آن دوران شروع مبارزات امام را نادیده گرفت.