عبدالله شهبازی

دستگاه اطلاعاتی اسرائیل در چهار دهه گذشته با گروه‌های جدایی‌طلب ایران رابطه داشت، با هدف تضعیف جمهوری اسلامی در مواقع مورد نیاز، و به این دلیل در کردستان عراق و بلوچستان پاکستان از نفوذ قابل توجه برخوردار بوده است. فعالیت گسترده اطلاعاتی اسرائیل در کردستان عراق از دهه ۱۹۶۰، آن زمان برای مقابله با حکومت بعثی عراق، داستانی معروف و مستند است. بر این اساس، در پی جنگ دوازده روزه، در میان برخی تحلیل‌گران این تصور پدید آمد که هدف اسرائیل تجزیه و تقسیم ایران به دولت‌های کوچک است تا خود به قدرت بلامنازع منطقه تبدیل شود. طبعاً چنین طرحی باید با اقبال دولت‌های عربی جنوب خلیج فارس همراه باشد که حضور دائمی کشوری بزرگ و پرجمعیت چون ایران را در مجاورت خود، صرفنظر از نظام سیاسی آن- پادشاهی یا جمهوری اسلامی یا هر نظام سیاسی دیگر، نگران‌کننده می‌دانند.

جنگ دوازده روزه خلاف این تصور را نشان می‌دهد. این فرضیه پذیرفتنی است که اگر در جنگ با اسرائیل نظام سیاسی ایران فروپاشد گروه‌های مسلح تجزیه‌طلب بلامعارض شده و بخش‌های از مناطق مرزی ایران را اشغال خواهند کرد. ولی این امر متفاوت است با وجود چنین هدفی در طرح‌های اسرائیل، و آمریکا، علیه جمهوری اسلامی.

در جنگ دوازده روزه اگر هدف اسرائیل، با آمریکا یا بدون آمریکا، تجزیه ایران بود، گروه‌های جدایی‌طلب از لحظه اول به خاک ایران ورود می‌کردند و با حمایت هوایی جنگنده‌ها و پهپادهای اسرائیل پیش می‌رفتند. به این ترتیب، بدون مانع جدی بخش‌ مهمی از خاک ایران اشغال می‌شد. همزمان، مراکز حیاتی و مواصلاتی، پل‌ها و مراکز آب و برق و انرژی، زده می‌شد؛ آشوب شهرهای بزرگ را فرامی‌گرفت و حکومت کنترلش را بر مردم از دست می‌داد. این ساده‌ترین راه بود برای ساقط کردن جمهوری اسلامی. چنین طرحی اجرا نشد و در آینده نیز اجرا نخواهد شد.

طرح اسرائیل، و آمریکا، پیچیده و با نگاه به آینده منطقه است. ایران را یکپارچه و بدون تخریب زیرساخت‌ها و اهرم‌های اقتدارش می‌خواهند تا به نظام سیاسی جدیدی منتقل شود که به آن نیاز دارند. هم آمریکا هم اسرائیل در افق کلان ایران را متحد استراتژیک خود می‌بینند و در پی اعاده نظمی هستند مشابه با آنچه در دوران پهلوی وجود داشت. آنگونه که ظواهر نشان می‌دهد، روابط نزدیک نتانیاهو با رضا پهلوی، از سفر آوریل ۲۰۲۳ پهلوی به اسرائیل، ناظر به این طرح بوده است و اگر گزینه‌های پنهان در کار نباشد یا عوامل ناشناخته جدید وضعیت را دگرگون نکند،‌ در پی تحقق آن خواهند بود.