این نارضایتی در جریان کارزار ۱۲ روزه بمباران اسرائیل علیه برنامه تسلیحات هسته‌ای جمهوری اسلامی به اوج رسید؛ دوره‌ای که بیانیه‌های محکومیت روسیه در نظر تهران حمایتی ناچیز برای کشوری بود که از ابتدای تهاجم تمام‌عیار به اوکراین، به مسکو کمک کرده است.

جمهوری اسلامی «ایران شاید انتظار داشت روسیه اقدامات بیشتری انجام دهد یا بدون درخواست، گام‌های بیشتری بردارد.» این را علی‌اکبر دارینی تحلیلگر مرکز مطالعات استراتژیک (وابسته به دفتر ریاست‌جمهوری ایران) به سی‌ان‌ان گفت و افزود: «آنها[روس‌ها] شاید مداخله نظامی نکنند، اما می‌توانند حمایت عملیاتی را تقویت کنند، مثلاً در زمینه ارسال تسلیحات، پشتیبانی فناوری، تبادل اطلاعات یا موارد مشابه.»

اما مقام اطلاعاتی غربی گفت رویکرد سرد روسیه غافلگیرکننده نبود و نشان‌دهنده «ماهیت صرفاً معاملاتی و سودجویانه» همکاری روسیه با ایران است. او افزود: «این بی‌تفاوتی آشکار نشان می‌دهد که روسیه هرگز فراتر از منافع فوری خود وارد عمل نمی‌شود، حتی وقتی شریکش که در اینجا تأمین‌کننده حیاتی پهپاد است، مورد حمله قرار گیرد.»

پس از آغاز تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، مسکو واردات پهپاد‌های شاهد ایرانی را آغاز کرد. تا اوایل ۲۰۲۳، مسکو و تهران قراردادی به ارزش ۱.۷۵ میلیارد دلار امضا کردند تا روسیه این پهپاد‌ها را در داخل کشور تولید کند.

بر اساس قرارداد اولیه، ۶ هزار فروند پهپاد تا سپتامبر ۲۰۲۵ باید ساخته می‌شد، اما این هدف حدود یک سال زودتر تحقق یافت و به گفته اطلاعات دفاعی اوکراین، آلابوگا اکنون بیش از ۵۵۰۰ واحد در ماه تولید می‌کند آنهم بطور کارآمدتر و با هزینه کمتر.

یک منبع اطلاعات دفاعی اوکراین گفت: «در سال ۲۰۲۲، روسیه برای هر پهپاد بطور میانگین ۲۰۰ هزار دلار می‌پرداخت. در سال ۲۰۲۵، این رقم به حدود ۷۰ هزار دلار رسیده است.»

اوکراین همچنین می‌گوید روسیه این پهپاد را بهبود داده، با سامانه‌های ارتباطی ارتقایافته، باتری‌های بادوام‌تر و کلاهک‌های بسیار بزرگتر که آن را مرگبارتر و سخت‌تر برای سرنگونی کرده‌اند.

مقام اطلاعاتی غرب گفت که جمهوری اسلامی ایران در ابتدا به نظر می‌رسید از تلاش روسیه برای بومی‌سازی حدود ۹۰ درصد تولید شاهد-۱۳۶ در آلابوگا استقبال می‌کند، اما پیشرفت‌های مسکو آن را غافلگیر کرده است. او افزود: «این تحول نشانه از دست رفتن تدریجی کنترل ایران بر محصول نهایی است، که اکنون عمدتاً بطور محلی و مستقل تولید می‌شود.» هدف نهایی مسکو، به گفته او، «تسلط کامل بر چرخه تولید و رهایی از مذاکرات آتی با تهران» است.

دارینی رفتار بهره‌کشانه روسیه را غیرمنتظره نمی‌داند و رابطه دو کشور را «همکاری و رقابت همزمان» توصیف می‌کند: «واضح است که روس‌ها می‌خواهند بیشتر بگیرند و کمتر بدهند و این درباره ایران هم صدق می‌کند. ایران به روسیه پهپاد، فناوری و کارخانه داده و این رایگان نبوده است.»

اما در روند گسترش، مقام غربی می‌گوید آلابوگا نتوانسته تعهدات خود به شرکای ایرانی را انجام دهد. به گفته او، علاوه بر از دست رفتن کنترل ایران بر محصول نهایی، مقام‌های ایرانی و شرکت‌هایی از جمله «صحرا تاندِر» شکایت کرده‌اند که برخی پرداخت‌ها انجام نشده است، بخشی به دلیل تحریم‌های خفه‌کننده بین‌المللی که اقتصاد روسیه بیش از سه سال است با آن روبروست.

سی‌ان‌ان نتوانسته این موضوع را بطور مستقل تأیید کند. این شبکه از مدیریت آلابوگا درخواست اظهار نظر کرده ولی پاسخی دریافت نکرده است. مقام اطلاعاتی افزود: «این موانع، به ناخرسندی تهران از انسداد‌هایی که مانع انتقال فناوری‌های هوانوردی روسی به ایران شده که مسکو در ازای حمایت تهران وعده داده بود، افزوده است.»