تا سلطۀ اسرائیل را بر منطقه نپذیریم راحت‌مان نمی‌گذارند

ناصر اعتمادی - رادیو بین المللی فرانسه

انتقاد علی مطهری از بیانیۀ جبهۀ اصلاحات، بحث‌های درونی حکومت ایران را پیرامون راه‌های برون‌رفت از بحران سیاسی و خطر جنگ تشدید کرده است. این بیانیه با پیشنهادهایی چون رفع حصر، آزادی زندانیان سیاسی و مذاکره مستقیم با آمریکا منتشر شد و با حمایت حسن روحانی و تأکید صریح مسعود پزشکیان بر ضرورت گفتگو همراه گشت. در این بین علی مطهری گفته است که تا جمهوری اسلامی هژمونی اسرائیل را بر خاورمیانه نپذیرد آمریکا و اسرائیل کوتاه نخواهند آمد. در این حال، سکوت خامنه‌ای در برابر این مواضع نیز پرسش‌برانگیز است.

علی مطهری، نمایندۀ پیشین مجلس شورای اسلامی ایران، در واکنش به بیانیۀ اخیر جبهۀ اصلاحات تأکید کرد: «حتی اگر نظارت‌های آژانس انرژی اتمی را هم بپذیریم، آنها درخواست‌های جدید موشکی و منطقه‌ای مطرح می‌کنند و تا حکومت اسرائیل بر منطقه را نپذیریم کوتاه نمی‌آیند.»

بیانیۀ جبهۀ اصلاحات که با هدف عبور کشور از بحران و خطر جنگ منتشر شده، پیشنهادهایی چون رفع حصر از میرحسین موسوی و زهرا رهنورد، آزادی زندانیان سیاسی، بازگشت نیروهای نظامی به پادگان‌ها، آغاز گفتگوی مستقیم با آمریکا و آمادگی برای تعلیق داوطلبانۀ غنی‌سازی اورانیوم در قبال رفع تحریم‌ها را در بر می‌گیرد.

این بیانیه واکنش‌های متعددی را در پی داشته یا با برخی اظهارنظرهای مشابه همراه بوده است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری پیشین، در همراهی با مضمون آن خواستار توقف دخالت نیروهای نظامی در اقتصاد و سیاست داخلی و خارجی شده و تأکید کرده که بدون اصلاحات ساختاری و بازگشت به مردم، بحران کنونی و خطر جنگ مهار نخواهد شد. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری فعلی نیز، با لحنی صریح در برابر مدافعان رویارویی با اسرائیل و آمریکا اعلام کرد: «مذاکره [با آمریکا] به معنای تسلیم شدن نیست. شما نمی‌خواهید مذاکره کنید؟ پس چه می‌خواهید؟ بجنگیم؟»

👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه

این مواضع در مجموع نگرانی گستردۀ رهبران جمهوری اسلامی را از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و تبعات اجتماعی و سیاسی آن در داخل آشکار می‌سازد. با این حال، سکوت علی خامنه‌ای در برابر چنین موضع‌گیری‌هایی پرسش‌برانگیز است و از دو احتمال حکایت دارد : الف) رضایت ضمنی و تاکتیکی: خامنه‌ای می‌داند که مذاکره برای بقا نظام اسلامی ضروری است، اما او ترجیح می‌دهد که دیگران هزینه سیاسی بیان آن را بپردازند. ب) انزوای سیاسی و ضعف اقتدار: خامنه‌ای در موقعیتی است که نه می‌تواند آشکارا عقب‌نشینی کند و نه توان پیشبرد تقابل را دارد. سکوت او در این صورت نشانه‌ای از تزلزل و انزوای روزافزون در رأس هرم قدرت خواهد بود. در هر دو حالت، پیام روشن است: جمهوری اسلامی در شرایطی قرار گرفته که بقای آن بیش از هر زمان به تصمیم‌های دشوار و پرهزینه گره خورده است.