عزتالله ضرغامی نوشت: «اینروزها با بعضیها که دوزار مسئولیت دارن، تماس میگیریم، میگن دیگه موبایل همراه ندارن یا محل استقرارشان معلوم نیست»
امیرحسین میراسماعیلی - ایندیپندنت فارسی
با وجود ادعاهای پیشین مسعود پزشکیان، عباس عراقچی و شماری دیگر از چهرههای ارشد نظامی و سیاسی در حکومت ایران مبنی بر «بیاثر بودن مکانیسم ماشه» یا «رفع خطر جنگ»، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی با صدور دستورالعملی، از تمامی رسانهها و خبرنگاران خواست تا «مانع از ایجاد امید واهی در جامعه شوند».
یکی از خبرنگاران ساکن ایران در گفتگو ایندیپندنت فارسی، به تشریح جزئیات این دستورالعمل پرداخت و توضیح داد که شورای عالی امنیت ملی در این نامه که شامگاه دوشنبه ۲۱ مهر صادر شد، خطاب به تمام رسانهها اعلام کرده که «مناسب است تا اصحاب جراید دائما در گزارشهای مختلف خود بدعهدیها، سوابق اقدامهای تخریبی و آسیبهای وارده به اقتصاد ایران بر اثر سیاستهای آمریکا را یادآور شوند تا از شکلگیری امید واهی در جامعه جلوگیری شود».
این نهاد امنیتی در ادامه تاکید میکند: «هرگونه تفسیر خوشبینانه یا ذوقزدگی درباره احتمال تغییر رویکرد آمریکاییها میتواند موجب برداشتهای نادرست در افکار عمومی، ارسال سیگنالهای غلط به خارج و تاثیرهای مخرب بر اقتصاد و انسجام ملی شود.»
در بخش دیگری از این نامه آمده است: «با توجه به سابقه تصمیمها و مواضع ترامپ مانند حمایت از اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه، صرفا به نشر، بازنشر و برجستهسازی گزارههای گفتاری او بسنده نکنید و موضوع را با استناد به رفتار و ویژگیهای شخصیتی او، موردتوجه و نقد منفی قرار دهید و از شکلگیری فضای هیجانی و دوقطبیسازی جلوگیری کنید.»
با وجود تلاش برخی مقامهای جمهوری اسلامی در هفتههای اخیر برای القای این ادعا که خطر ازسرگیری جنگ میان جمهوری اسلامی با اسرائیل و آمریکا برطرف شده، واقعیتهای میدانی و دیپلماتیک خلاف آن را نشان میدهد. بنبست در پرونده هستهای، اظهارات برخی نمایندگان مجلس و مقامهای سیاسی درباره احتمال حرکت تهران به سوی ساخت بمب اتم، بلاتکلیفی سرنوشت ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد غنیشده و همچنین ادامه پاسخهای منفی رهبر جمهوری اسلامی به درخواستهای مکرر دونالد ترامپ برای ازسرگیری مذاکرات از جمله نشانههاییاند که بسیاری از تحلیلگران بر اساس آنها، احتمال تشدید تنشهای نظامی و حملات اسرائیل و آمریکا به منافع و پایگاههای جمهوری اسلامی در خاک ایران را همچنان بالا میدانند.
از سوی دیگر، هرچند مقامهای تهران تلاش میکنند بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد را «بیاهمیت» یا «ناچیز» جلوه دهند، جهش شدید قیمتها در بازارهای داخلی و سقوط مداوم ارزش پول ملی ایران عملا نشان میدهد که این ادعاها فاقد پشتوانه واقعیاند.
در همین حال، عزتالله ضرغامی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در شبکه اجتماعی ایکس فاش کرده است که شمار قابلتوجهی از مقامها و مدیران جمهوری اسلامی از ترس حملات یا ترورهای احتمالی اسرائیل، همچنان در مکانهای مخفی و بدون استفاده از تلفن همراه شخصی زندگی میکنند.
او که پیش از این به مدت ۱۰ سال رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی بود و در دولت ابراهیم رئیسی، وزیر میراث و گردشگری شد، نوشت: «اینروزها با بعضیا که دوزار مسئولیت دارند، تماس میگیریم، میگن دیگه موبایل همراه ندارن، یا محل استقرارشان معلوم نیست! اوضاع را برای مسئولین اجرایی و سیاسی عادی اعلام کنید. حفاظت شخصیتها هم جز برای معدود افراد خاص باید یکسره جمع شود. امنیت، فقط رضایتمندی مردم!»
انتشار عمومی چنین اظهاراتی از سوی یکی از چهرههای قدیمی و بانفوذ جمهوری اسلامی نشاندهنده شدت نگرانی در بالاترین سطوح حاکمیت است. در حالی که مقامهای رسمی میکوشند تصویری آرام و باثبات از وضعیت در داخل ایران ارائه دهند، پیامهای هشدارآمیز افرادی چون ضرغامی در کنار صدور دستورالعملهای شبانه به رسانهها برای کنترل و جهتدهی نحوه انتشار اخبار، از واقعیت موجود و حس امنیت شکننده در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی پرده برمیدارد.
همین تضاد آشکار میان روایت رسمی و واقعیت میدانی، میتواند فضای بیاعتمادی عمومی را عمیقتر و حتی شکافهای درون حاکمیتی را نمایانتر کند.
از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی و روابط بینالملل تاکید میکنند که با فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل، جمهوری اسلامی در آستانه ورود به مرحلهای پرخطرتر قرار دارد؛ مرحلهای که میتواند همزمان با تشدید فشارهای اقتصادی، احتمال حملات نظامی هدفمند به زیرساختهای هستهای و نظامی جمهوری اسلامی را نیز افزایش دهد. در چنین شرایطی، رویکرد پنهانکارانه و امنیتی نمیتواند مانع از تاثیر مستقیم این بحران بر زندگی روزمره مردم شود و تهران دیر یا زود ناگزیر خواهد بود برای مسیر پرونده هستهای خود و روابطش با غرب، تصمیمی سرنوشتساز اتخاذ کند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز دوشنبه طی سخنرانی در پارلمان اسرائیل، بار دیگر از رهبران جمهوری اسلامی خواست تا به حمایت از «گروههای نیابتی و تروریسم» پایان دهند و «حق اسرائیل را برای وجود و بقا» به رسمیت بشناسند. او افزود: «ما به ایران میگوییم آمادهایم. وقتی شما هم آماده باشید، این اتفاق خواهد افتاد. ایرانیان مردم سختکوشیاند و نمیخواهند شاهد این وضعیت باشند.»