در سال ۱۳۲۴ و پس از پایان جنگ جهانی دوم، نیروهای شوروی که علیرغم تعهدشان مبنی بر خروج از ایران، همچنان در بخش‌هایی از شمال باقی مانده بودند، از تشکیل یک حکومت خودمختار به نام «فرقه دموکرات آذربایجان» به رهبری سید جعفر پیشه‌وری حمایت کردند.

این اقدام به نوعی تهدیدی برای تجزیه آذربایجان از ایران بود.

پس از ماه‌ها مذاکرات دیپلماتیک توسط احمد قوام (نخست‌وزیر وقت) و با فشار بین‌المللی، نیروهای شوروی سرانجام موافقت کردند که ایران را ترک کنند.

در ۲۱ آذر ۱۳۲۵، ارتش ایران وارد تبریز و سایر مناطق آذربایجان شد. این نیروها با استقبال پرشور مردم محلی مواجه شدند که خود علیه حکومت خودمختار قیام کرده بودند.

این روز به عنوان نماد وحدت ملی و استقلال سرزمینی ایران جشن گرفته شد و محمدرضا شاه پهلوی پس از این واقعه به آذربایجان سفر کرد.