خلاصه مقاله هفته نامه فرانسوی "پاری‌مچ"

خبرنامه گویا - پیش از آن‌که سپیده بدمد، سایه‌ها بی‌صدا وارد ساختمانی بی‌نشان در مرکز تهران می‌شوند. کفش‌ها در سکوت کنار گذاشته می‌شود، کیپاها مرتب می‌شوند و تفیلین‌ها به بازوی چپ بسته. دعای عبری بالا می‌رود و هم‌زمان، بیرون، مؤذن اذان می‌گوید. صحنه‌ای که در جمهوری اسلامیِ مخالف اسرائیل، غیرمنتظره به نظر می‌رسد؛ اما برای یهودیانی که مانده‌اند، بخشی از زندگی روزمره است. کنیسه آبرشامی یکی از یازده کنیسه فعال پایتخت است.

خاخام یونس حمامی لاله‌زار، عالی‌ترین مرجع یهودیان ایران، تناقضی در این هم‌زیستی نمی‌بیند. او تأکید می‌کند که در ایران میان دین و سیاست تمایز گذاشته می‌شود و هم‌زمان، انتقاد از سیاست‌های اسرائیل را حق خود می‌داند، بی‌آن‌که لزوماً موضع حکومت را تکرار کند. از نگاه او، امکان محکوم‌کردن جنگ و در عین حال آرزوی صلح وجود دارد؛ موضعی که گاه خوشایند هیچ‌یک از طرف‌ها نیست.

چند خیابان آن‌سوتر، در مدرسه‌ای یهودی، کودکان با کیپاهای رنگی الفبای عبری می‌آموزند و به فارسی شیطنت می‌کنند؛ زیر نگاه مدیر مسلمانی که با حجاب ایستاده است. برای برخی، این تصویر بیش از حد «نمادین» می‌نماید. اما کسبه‌ای چون میکائیل یومتوبیان می‌گویند روایتِ آزار سیستماتیک، اغراق‌آمیز است. او با نمایش آشکار کیپا در مغازه‌اش، می‌کوشد نشان دهد که امنیت مذهبی، دست‌کم در زندگی روزمره، برقرار است.

زندگی خانوادگی یهودیان تهران ترکیبی از سنت‌های ایرانی و آیین یهودی است؛ سفره‌ای که در آن غذاهای ایرانی در کنار نان بافته‌شده و شراب کوشر قرار می‌گیرد و سَبَت حتی در روزهای پرتنش برگزار می‌شود. با این حال، احتیاط قاعده نانوشته است. زنان در خیابان حجاب را رعایت می‌کنند و بحث‌های سیاسی به بیرون از خانه نمی رود. «نه پنهان می‌شویم و نه خودنمایی می‌کنیم»؛ جمله‌ای که فلسفه بقا را خلاصه می‌کند.