 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
ما در دنياي پس از دكارت و مدرنيته زندگي ميكنيم؛ پس نگاه ما بهكلي با دنياي سعدي متفاوت است
تهران- خبرگزاري كار ايران
دكتر ضياء موحد معتقد است؛ بسياري از شاعران ما در زمان سعدي, چون مولوي و حافظ اشعري بودند و اخلاقياتشان را بايد در قالب آن مكتب بررسي كنيم.
دكترضياء موحد, عضو هيات علمي موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران, در گفتوگو با خبرنگار سرويس فرهنگ و انديشه ايلنا, درباره وضعيت اخلاقيات در جامعهاي كه سعدي زندگي ميكرد, گفت: قسمت عمده وضيعت اخلاقيات در زمان سعدي, مقارن با حمله هلاكوخان به بغداد و حمله مغول است. در اين دوره, اخلاقيات سقوط ميكند و بازار تملق از حكمرانان تازه به حكومت رسيده و نزديك به دربار مغول اهميت پيدا ميكند و بسياري از تملقهاي بيسابقه در آن دوران به اوج خود ميرسد.
دكتر موحد با اشاره به اين نكته كه دوران سعدي, دوران سقوط اخلاقيات است، تصريح كرد: دوران سعدي متفاوت با دوران اوايل حمله اعراب به ايران است و او يكي از آخرين بازماندگان دوران نهضت ترجمه است مه زبان سفاح و شجاع سعدي اين را نشان ميدهد.
به گفته موحد شاعر سنتي از زبان همه افراد صحبت ميكند، بنابراين اگر گاهي اوقات در نوشتههاي سعدي تناقض هايي ديده ميشود، در اين تناقضها بايد متن را نيز در نظر گرفت.
وي گفت: سعدي گاهي از نظر ديگران حرفش را ميزند؛ براي مثال وقتي سعدي ميگويد"دروغ مصلحت آميز بهتر از راست فتنه انگيز است"، اين حرف او براي نجات دادن جان بيگناهان است, در حالي كه او در جايي ديگري با صراحت ميگويد،"اگر دروغ تو را از بند رهايي دهد؛ بهتر است كه نگويي و نجات پيدا نكني."
به گفته اين استاد دانشگاه بايد ببينيم كه در هر مورد سعدي از زبان چه كسي حرف ميزند.
وي با بيان اين نكته كه آثار سعدي ادامه سنت اندرزنامهها است و او خود را اندرزگو و آدم اخلاقي ميداند، خاطر نشان كرد: ادبيات ذاتاً اخلاقي است و بعضي مطالب مثل هزليات و بعضي شعرهايي كه نميدانيم آيا منسوب به سعدي است يا خود او گفته است نكات ظريفي دارد.
موحد در ادامه سخنان خود به اين نكته كه سعدي در تمام زمينهها طبع آزمايي كرده اشاره كرد و افزود: او هم غزل و هم هزل گفته است كه اين پورنوگرافي(هرزهنگاري) نيست و شعري نيست كه براي تحريك شهوات مردم گفته شده باشد, بلكه نوعي شيطنت و بازي با كلمات است و به خاطر ترويج اخلاق بد گفته نشده است.
اين استاد فلسفه گفت: بعضي مطالب سعدي جنبه طنز دارد و در ضمن ما هر شاعري را بايد به خاطر نكات قوتي كه در زبان و ادبيات دارد نيز بررسي كنيم.
وي درباره منشا اخلاق گرايي سعدي اظهار داشت: سعدي مسلما متاثر از تعليمات اسلامي است چون او شاعر مسلماني است و متاثر از اخلاقيات اشاعره است.
اين عضو هيات علمي موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران با اشاره به اين نكته كه لقب شيخ براي سعدي تزئيني نيست و معناي
خاصي داشته است,تاكيد كرد: مساله مهم ديگر در اخلاق گرايي سعدي, عرفانيات اوست و او را جزء مشايخ صوفيه ميدانند و اسم او نيز در طبقات صوفيه آمده است؛ در حاليكه اسم حافظ نيامده است.
وي در مقايسه وضعيت اخلاقي جامعه امروز با جامعه زمان سعدي گفت: ما در دنياي بعد از دكارت و بعد از مدرنيته زندگي ميكنيم و نگاه ما به كلي با دنياي سعدي متفاوت است.
موحد افزود: در دنياي سعدي, زمين مركز عالم بود, انسان اشرف مخلوقات بود و مقصود از خلقت آدم مشخص بود اما در زمان ما هيچ كدام از اينها جواب مشخص ندارد مگر در قالب اديان.
اين مؤلف و پژوهشگر فلسفه و ادبيات با بيان اين نكته كه آنچه بر زمان ما مسلط است روحيه مدرن و نگاه مدرن به جهان, اخلاقيات و اديان است، خاطر نشان كرد: با ديد انتقادي نگاه كردن يعني به ميزان زيادي تعقل را جاي تعبد نشاندن كه در چنين دنيايي مقايسه و قضاوت كردن به راحتي امكانپذير نيست.
