 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
از: اميدرضا ميرصيافی
* به شهادت فيلم های ويديوئی گرفته شده و نوارهای ضبط شده و بازتاب آن در نشريه های مختلف، آقايان متعهد شدند که تا زمانی که ما از نظر کارشناسی مشکلی را برای آبگيری اعلام نکنيم دست به آبگيری سد نخواهند زد حال اگر بار ديگر زمزمه آبگيری سد سيوند مطرح شده است مسئله ای است که مثل همه مسائل ديگر حاکی از آن است که حاکميت با تمام نيرو و به شدت از ديد کارشناسی فاصله می گيرد و به هيچ نظر ، نقد ، توصيه و هيچ تکليف علمی تن در نمی دهد .
* مشکل ما در ايران عبارت از اين است که دستگاه های اطلاعاتی و امنيتی بعنوان يک نيروی بازدارنده از هر گونه گردهمايی و برقراری جلسات در زمينه های فرهنگی در خارج از چارچوب دستگاه های وابسته به حاکميت بشدت جلوگيری می کنند . بنابراين تنها چاره اين است که در خارج از ايران اين چهره های ايرانی صاحب قدرت از نقطه نظر مالی و موقعيت فرهنگی همتی کنند و غيرتی بخرج بدهند و بتوانند کانون های پاسداری از ميراث فرهنگی ايران و پژوهش در زمينه تاريخ و فرهنگ ايران را بوجود بياورند
**********
ميرصيافی: از آنجايی که شما اولين شخصيت سرشناس در داخل ايران بوديد که به طور علنی و رسمی به آبگيری سد سيوند اعتراض کرديد، ممکن است بفرماييد که چرا مسئولان و متوليان امر، عليرغم اشراف بر اين موضوع که در صورت آبگيری سد سيوند آثار باستانی دشت پاسارگاد آسيب خواهد ديد ، بر انجام آبگيری سد اصرار دارند؟
دکتر ورجاوند: من بارها در مصاحبه های مختلف با رسانه های درونی از جمله سايتهای خبری و همچنين رسانه ها و تقريبا عمده راديو های شناخته شده به زبان فارسی در خارج از کشور به اين مسئله پرداختم و به اين موضوع اشاره کرده ام که در ايران و در شرايطی که بعد از انقلاب بسر می بريم، ذهنيت پاسداری از ميراث فرهنگی به معنی واقعی کلمه که در خور ارزش اين پديده ای که در دنيا امروز ذهن همه کشور ها را به دو جهت به خودش معطوف ساخته است، يکی از جهت نشان دادن پيشينه هويتی ايشان و ديگری از نقطه نظر اهميتی که در کار صنعت توريسم بر عهده دارد، در ايران در هيچ يک از اين دو بعد اين مسئله به معنای واقعی کلمه مورد قبول و پذيرش صاحبان قدرت نيست و بنابراين با وجود تمام تلاشهايی که شده و چندين کنفرانس که من در محيط های دانشگاهی داده ام و مصاحبه هايی که با ميراث خبر ، ايسنا ( خبرگزاری دانشجويان ايران ) و ايلنا ( خبرگزاری کار ايران ) و ديگر سايتهای داخلی انجام داده ام و بخصوص بازتاب هايی که گفتگو های من با خارج از کشور داشته است شايد برای اولين بار بود که مقام های مسئول سازمان هايی که درگير اين پروژه هستند را مجبور کرد که در يک نشست گسترده در دانشگاه تهران حضور پيدا کنند و در کنار من بنشينند و توضيحاتی را که من می دهم و دلايل مخالفت خودم را که ابراز می کنم در واقع بتوانند پاسخ بدهند البته نه در جهت رد آن بلکه در جهت تصديق آن و بگويند که ما تا زمانی که شما معتقد هستيد که در اينجا کار بررسی و کاوش به سامان نرسيده است در هيچ شرايطی دست به آبگيری نمی زنيم و زمانی اين کار را انجام می دهيم که از نقطه نظر علمی، صاحب نظرانی که تابحال اين مسئله را پی جسته اند به اين نتيجه برسند که اين آبگيری نمی تواند لطمه های اساسی به آثار آن منطق وارد بکند . اين اولين بار بود که معاون وزارت نيرو ، مدير منطقه ای آب استان فارس ، معاونت سازمان ميراث فرهنگی ، رئيس پژوهشگاه باستان شناسی سازمان ميراث فرهنگی، همه به آنجا آمدند و من اين بحث گسترده را مطرح کردم و چهره شناخته شده ای چون دکتر دادخواه، وکيل سرشناس ايرانی از طرف کانون وکلای مدافع حقوق بشر نيز از بعد حقوقی به مسئله حفظ ميراث فرهنگی در چارچوب حقوق بشر پرداختند و در آن جلسه به شهادت فيلم های ويديوئی گرفته شده و نوارهای ضبط شده و بازتاب آن در نشريه های مختلف، آقايان متعهد شدند که تا زمانی که ما از نظر کارشناسی مشکلی را برای آبگيری اعلام نکنيم دست به آبگيری سد نخواهند زد حال اگر بار ديگر زمزمه آبگيری سد سيوند مطرح شده است مسئله ای است که مثل همه مسائل ديگر حاکی از آن است که حاکميت با تمام نيرو و به شدت از ديد کارشناسی فاصله می گيرد و به هيچ نظر ، نقد ، توصيه و هيچ تکليف علمی تن در نمی دهد .
ميرصيافی: از زمان آشکار شدن اين قضيه تا بحال اقدامات گسترده ای از سوی نهاد های غير دولتی و شخصيت های گوناگون برای جلوگيری از تخريب آثار باستانی دشت پاسارگاد صورت گرفته است و "کميته بين المللی نجات دشت پاسارگاد" پيشاهنگ اين جريان های اعتراضی بوده است . آيا شما اقدامات انجام گرفته در اين زمينه را قابل قبول می دانيد؟ چه راهکار هايی را بــرای تقويت ایــن جريان پيشنهاد می کنيد؟
دکتر ورجاوند: ببينيد، متاسفانه ما در ايران و در شرايط کنونی از در اختيار داشتن امکانات خيلی طبيعی و عادی برای برپايی نشستها و فراخوان دادن برای حضور علاقمندان در جهت بحث و تحليل اين مسائل در تگنای شديدی هستيم به همين دليل است که در مورد مسئله ساختمان جهان نما و لطمه بنيادينی که اين بنا بر ميدان نقش جهان وارد کرده، من اين مسئله را برای اولين بار در يک مصاحبه مفصل با بی بی سی اعلام کردم و در پی آن گفتگو سبب شد که در درون و بيرون از کشور يک مجموعه موضع گيری هايی صورت بگيرد . در خارج از ايران به دليل امکانات گسترده رسانه ای اين کار می توانست در يک اندازه گسترده مطرح بشود ولی جز در يک يا دو مورد و همين تشکلی که نام برديد بويژه آقای دکتر نوری علا و خانم شکوه ميرزادگی که قضيه را پی جستند با کمال تاسف بايد گفت اين رسانه های به شدت پر شمار فارسی زبانی که در آنجا فعال هستند و می توانستند مسئله را به رسانه های بين المللی هم بکشانند، چنين همتی از کسی ديده نشد . بنابراين بازتاب مسئله به گونه ای که در خور آن مسئله بود و بعد در پی آن همين مسئله سد سيوند از نظر بازتاب جهانی آنطور که می بايست از سوی جريانها و رسانه هايی که می توانستند به راحتی در اين زمينه در خارج اقدام بکنند صورت نگرفت حتی جالب است که بدانيد با آگاهی بر اينکه در درون ايران با وجود همه مشکلات من اين مسئله را تعقيب می کنم به غير از دو سه مورد راديو های مختلف، اين رسانه های ديداری که می توانستند از طريق توضيحاتی همراه با سند های تصويری موضوع را بازتاب دهند، هيچ گونه آمادگی از خودشان نشان ندادند . بنابراين ما در درون ايران همچنان در محدوديت هستيم يعنی در درون ايران متاسفانه به دليل اينکه در ارگان های دانشگاهی حتی در ارگانهای دانشگاهی که در آنها رشته هايی مانند باستان شناسی ، معماری و هنر وجود دارد از نقطه نظر کسانی که گرداننده و مديران اين ارگانها هستند؛ نه تنها شناختی از اين مسئله ندارند بلکه به هيچ عنوان آنرا به عنوان مسئله پر اهميت مورد توجه قرار نمی دهند و به دانشجويان امکان داده نمی شود تا کنفرانس هايی با شرکت صاحب نظران تشکيل دهند . هم اکنون برای کتيبه های گل نوشته تخت جمشيد که در اين چند ماه اخير مطالبی در مورد آنها مطرح شده ، دو تا سه تشکل غير دولتی دانشجويی در تلاش هستند تا در يکی از تالارهای دانشگاهی و فرهنگسراها که همگی خالی هستند جلسه ای تشکيل دهند تا در آنجا من بتوانم اهميت اين کتيبه ها و ارزش معنوی آنها را از نقطه نظر پيشينه بسيار بسيار افتخار آفرينی که در جامعه ايران در زمينه نحوه برخورد با جامعه کارگری ، متخصصان و هنر آفرين ها داشته، مورد بحث قرار بدهم ولی هنوز اين جوانها با تمام علاقه ای که به خرج می دهند و تلاشی که می کنند موفق نشده اند که يک تالاری را برای دو تا سه ساعت در اختيار بگيرند . يعنی دانشگاه ها ، شهرداری و تمام دستگاههايی که امکاناتی در اختيار دارند برای آنکه بشود از آن امکانات در زمينه آکاهی دادن به مردم ، نشان دادن فيلم ، اسلايد ، تصوير و نمايشگاه و سخنرانی در جهت تشويق جامعه به حفظ و نگهداری از ميراث فرهنگی و در جهت بازداشتن مسئولين از اقداماتی که می تواند لطمه به اين آثار بزند، هيچ يک آمادگی در اختيار گذاردن آن امکانات را ندارند . بنابراين من نه تنها آنچه را که تا کنون صورت گرفته است کافی نمی دانم بلکه به شدت ضعيف می بينم و معتقد هستم تا يک حرکت به شدت گسترده در درون و بيرون از ايران صورت نگيرد ما همه روزه شاهد اين خواهيم بود که به يک اثر لطمه بخورد . من جرات اين را دارم که بگويم تقريبا روزی در اين سرزمين نيست که يک اثر ارزشمند فرهنگی قبل از اسلام و بعد از اسلام ايران مورد تجاوز قرار نگيرد ، در يک بافت قديمی آثاری را از هم ندرند، به يک مجموعه بنا لطمه وارد نکنند و يا بناهای بسيار شکوهمندی مانند مجموعه کم نظير کوه خواجه در نزديکی زابل را به امان خدا رها نکنند که بر اثر تابش آفتاب در تابستان ها و يا بارش های سيل آسای فصلی ، امروز بيم آن می رود که اين بنا به نابودی کشانده شود . بنابراين برای نجات ميراث فرهنگی ايران نياز به يک همت بالايی است که ما در درون ايران افرادی که علاقه داشته باشند و همت اين کار را داشته باشند فراوان داريم ولی موانع بازدارنده از سوی حاکميت آنقدر گسترده است که امکان يک حرکت اثر بخش را در جامعه نمی دهد و آن انبوه هموطنانی که در فراسوی مرزها هستند و از امکانات گسترده مادی و آزادی کامل برای برپايی مراسم و طرح مسئله مهم حفظ ميراث فرهنگی در اختيار دارند و می توانند گام های بلندی را بردارند جز چند تنی بقيه را می توان گفت که در يک خواب بلند مدت به سر می برند و به تنها چيزی که توجه و عنايت ندارند اين است که در قبال حفظ ميراث فرهنگی مملکت بايد اقدامی کرد و ذهن جوامع مختلف در دنيا را به نحوه برخورد نامعقول حاکميت با اين آثار معطوف سازند .
ميرصيافی: ظواهر امر حکايت از آن دارد سازمان ميراث فرهنگی، متوليان پروژه های عمرانی را موظف کرده است که قبل از انجام هر پروژه ای از اين سازمان استعلام گرفته شود تا از وقوع مسائل شبيه به پروژه سد سيوند جلوگيری شود . پرسش من اين است که اين طرح سازمان ميراث فرهنگی تا چه ميزانی ضمانت اجرايی دارد؟ چرا مسئولان و متوليان چرا تا کنون به اين قضيه فکر نکرده بودند؟
دکتر ورجاوند: می دانيد که در بعد از انقلاب مسئوليت وزارت فرهنگ و هنر در دولت موقت بر عهده من قرار گرفت ولی به دليل اينکه جماعتی می دانستند من با تمام نيرو در مسير حفاظت از اين آثار تلاش خواهم کرد و نه تنها درباره اين آثار، بلکه ديگر آثار هنری، موزه ها و گسترش فعاليتهای و فضای باز فرهنگی گام بر خواهم داشت و خواهم کوشيد تا گشايش چشمگيری را برای فعاليتهای فرهنگی و هنری در ايران ساماندهی بکنم، با قدرتهايی که بصورت دولت سايه که می خواستند دولت موقت را در زير سلطه قرار بدهند در گير چالش شدند و سرانجام حتی قبل از اينکه عمر دولت موقت به پايان برسد ناگزير شدم برای توجه دادن به جامعه درباره تنگناهايی که می خواهند بر حرکتهای فرهنگی و هنری تحميل کنند از سمتی که داشتم استعفا بدهم و کنار بروم . مسئله اساسی اين بود که از اول، دستگاه حکومت پس از انقلاب تلاش فراوانی را انجام داد که عملا تلاش برای حفظ ميراث فرهنگی پديده مطبوعی نباشد يعنی به شمار زيادی از اين آقايان چه در کسوت روحانيت و چه غير روحانيت هر وقت سخن از آثار شکوهمندی مثل تخت جمشيد ، پاسارگاد و مانند آن در ايران صورت می گرفت با بکار بردن کلمات من درآوردی طاغوتی و ياقوتی با آن برخورد می کردند و معتقد بودند که اينها نشانه های ساختارهايی است که ملت ايران بايد آن ساختارها را نفی بکند . مقاومت ملت ايران سبب شد که حاکميت در اين نگرش خود تغييراتی بدهد ولی در عمل هيچگاه برای دستگاهی که بنام وزارت فرهنگ و هنر بود و می توانست بعنوان يک وزارت خانه نقش قدرتمندی را ايفا بکند و می توانست عملکرد آن در مجلس مورد نقد قرار بگيرد، اهميتی قائل نبودند و ساختار آنرا تغيير دادند و از نظر ساختار اداری آنرا بصورت يک زير مجموعه در آوردند که در عمل کوچکترين قدرتی در جهت اعمال حاکميت درباره حفظ ميراث فرهنگی نداشته باشد . اين مسئله تداوم پيدا کرد تا زمانی که آمدند اين مسئله را بعنوان يک مجموعه پيوند يافته با جهانگردی از يکسو و سپس از با صنايع دستی پيوند دادند و تشکيلاتی را بوجود آوردند که اگر درست طراحی شده بود و يه يک وزارت خانه تبديل می شد، و مديرانی با تجربه ، کارشناس و تحصيل کرده و با قدرت را در آن می گماردند قادر بر آن می گشت تا کارايی و توان مانور لازم را پيدا کنند ولی متاسفانه اين شرايط هيچ يک حاکم نشده است، بنابراين شهرداری ها ، اوقاف ، وزارت مسکن ، وزارت صنايع در قالب ساختن شهرک های صنعتی و وزارت کشاورزی در قالب پروژه های گسترده کشاورزی ، وزارت نيرو در قالب پروژه های سد سازی ، وزارت را در قالب پروژه های راه سازی ، يعنی عمده ارگانهای اين مملکت و وزارت خانه ها با اقتدار هر چه تمام تر بدون اينکه کوچکترين نظر خواهی را از کادر کارشناسی ميراث فرهنگی داشته باشند دست به اقدام می زنند و پس از اينکه وارد فعاليت می شوند و پروژه های خود را به مرحله اجرا می رسانند، در حين عمل که با برخی از آثار برخورد می شود و آنرا هم مردم اطلاع می دهند، آنها ناگزير می شوند در برخی موارد و نه هميشه بگونه ای اجازه دهند که سازمان ميراث فرهنگی در حوزه خود وارد عمل بشود . هم اکنون من دو جا را می توانم نام ببرم . يکی نيروگاه برق کازرون که در آنجا آقايان وقتی با بلدوزور کار می کردند، جوانان منطقه که من را می شناسند از طريق تماس تلفنی ، نامه و ارسال عکس خبر از تخريب آثار باستانی دادند . با ديدن عکسها متوجه شدم که اين آثار متعلق به ساسانيان است که در بين آنها يک کتيبه با بيش از يک متر طول وجود دارد . من به دليل اينکه هنوز شماری از شاگردان سابقم که کارشناسان بسيار صميمی هستند و در سازمان ميراث فرهنگی مشغول به کار می باشند ، با آنها تماس گرفتم و توانستند يک نفر را به آن منطقه بفرستند تا لا اقل آن کتيبه دوران ساسانی را به شيراز ببرند . هم اکنون در منطقه رامهرمز سدی است با نام "جرّه" که يک سد قوسی شکل متعلق به دوران ساسانی است که ارزش های بالايی را از لحاظ تکنيک سد سازی دوران باستانی ايران در بر دارد . در برابر آن سدی را دارند می سازند که اگر روزی اين سد را آبگيری کنند ، اين سد ۱۷۰۰ ساله متلق به ساسانيان که در طول زمان هيچ چيزی نتوانسته در آن رخنه ايجاد کند بطور کامل در درياچه پشت سد غرق آب می شود . بنابراين موازين قانونی حکم می کند هر پروژه عمرانی که از اولين گام مطالعاتی ، مسير يابی ومکان يابی همراه با کارشناسان باستان شناسی مورد بررسی قرار گيرد، ولی تا بحال يکبار هم نشده است که ارگانهای مختلف به اين مسئله تمکين کنند و بخواهند که چنين روندی انجام بگيرد و بنا براين هيچ قول و قراری پايدار نيست و به دليل اينکه از يک سو سازمان ميراث فرهنگی در عمل قدرت اعمال حاکميت در حوزه کاری خود را ندارد و از سوی ديگر با تغييراتی که در اين دولت بوجود آمده است و گروه پر شماری از کارشناسان با ارزش سازمان ميراث فرهنگی را برکنار ، بازنشسته و يا پراکنده کرده اند و افراد نا آگاه با گستره علم باستان شناسی و حفظ ميراث فرهنگی بيشتر پست های کليدی را در اختيار گرفته اند، انتظاری نمی رود که آنها حداکثر در حد يک اعتراض ساده، مانند ارسال يک نامه در قبال لطمه به ميراث فرهنگی موضع قاطع و بازدارنده ای را اتخاذ کنند .
ميرصيافی: همانطور که می دانيد ، پروژه احداث سد سيوند تنها طرح عمرانی نيست که در نهايت منجر به صدمه ديدن آثار باستانی خواهد شد . علاوه بر مواردی که شما نام برديد پروژه عبور مترو از منطقه چهار باغ اصفهان ، ساخت پل روگذر در عرصه و حريم درجه يک شکارگاه خسرو پرويز در کرمانشاه ، نمونه هايی ديگری از اين دست هستند . آيا وقوع چنين جرياناتی تصادفی و بدون نيت خاص و تنها به دليل عدم آگاهی است يا سوء نيتی در کار است؟
دکتر ورجاوند: من فکر ميکنم در پاسخ های گذشته به اين مسئله به گونه ای اشاره کردم . دستگاهی که مسئوليت پاسداری از ميراث فرهنگی ايران را بر عهده دارد، جز تعدادی از اعضای کادر اين سازمان که بايد به امور اداری و مالی بپردازند، تمامی افرادی که در اين سازمان کار می کنند بايد باستان شناسانی باشند که اگر می خواهند به عنوان مدير در آنجا کار کنند حداقل بايد دوره کارشناسی ارشد را گذرانده باشند و بهتر اينکه دوره دکتری خود را گذرانده باشند و افزون بر داشتن چنين مدرکی توانسته باشند در حدود سه تا پنج سال در کارهای اجرايی تجربه اندوخته باشند و يا مهندسان معماری که دارای مدرک تخصصی مرمت بافت و بناهای تاريخی باشند که ما برای اين کار در قبل از انقلاب آمديم دو دوره تکميلی برای باستان شناسان و مهندسان معمار تشکيل داديم که بانی آن من بودم و اين افراد يک دوره فشرده و سنگين يک ساله را گذراندند که می شود گفت معتبر ترين کارشناسان و معمارانی که طی ساليان دراز توانستند بار سازمان ميراث را به دوش بکشند و هنوز چند تنی از آنان به گونه ای در اين سازمان باقی مانده اند ، نشان دادند که به اعتبار توانمندی هايشان قادر هستند در حوزه مديريتی خودشان نسبت به اقدامات ديگر سازمانها پيشی بگيرند . سالها فرياد زديم که بايد برای تمام اين مناطق، که اکنون من و شما از آنها ياد ميکنيم، نقشه های باستان شناسی دورانهای مختلف بايد مشخص بشود تپه های پيش از تاريخ بايد روشن باشد، حريم آنها بايد معين باشد، موقعيت بافت هايی که بايد مورد محافظت قرار بگيرند در نقشه تثبيت شود و هيچ ارگان و قدرتی حق اين را نداشته باشد که در آنجا خشت روی خشت بگذارد مگر اينکه پروژه عمرانی در چارچوب يک کميته کارشناسی با نظر مثبت باستان شناسان و معماران متخصص مورد تائيد قرار بگيرد . بنابراين در شرايطی که سازمان ميراث فرهنگی از زمانی که شکل گرفته است بطور مداوم در شرايط افت و خير قرار گرفته است و هيچگاه تلاش نشده است که يک مديری در آنجا به کار گمارده شود که از يکشناخت و جامعيتی برخوردار باشد . در يک زمانی يک مديری را به سازمان ميراث فرهنگی آوزدند که دارای يک ذهنيت هنری بود که مهندس معمار هم بود و ابراز علاقه ای هم به مسائل باستان شناسی و مرمت آثار می کرد، ولی امکانات محدودی را در اختيارش گذاشتند بعد هم اين شخص را به همراه مجموعه ای از افراد خبره و سابقه دار سازمان ميراث فرهنگی در جريان تغييرات پوپولسيتی دولت اخير از کار برکنار کردند و مديرانی را از اينجا و آنجا به جای ايشان گماردند . بنابراين مسئله اين است که تا شما يک سازمان قدرتمند را برای اين مسئله بوجود نياوريد و اين سازمان نتواند دستگاه های مديريتی خودش را در استانهای مختلف به گونه مطلوب مستقر کند ، تا نقشه های معين تهيه نشود و تا زمانی که اين مسئله با توجه به اين تجاوز های پی در پی که صورت می گيرد در قالب يک قانون خيلی محکم، مجدد به تصويب مجلس نرسد و مجازات های سنگينی را برای کسانی که دست به اين ويران گری ها می زنند، در نظر نگيرند، باز هم شاهد افتضاحات ديگری نيز خواهيم بود، نظير کاری که شهرداری اصفهان در مورد حمام خسرو آقا انجام داد و اين حمام را از بن برانداخت يا با روابط خاصی مقامات استان اجازه دادند که برج جهان نما ساخته شود و الان هم با قلدری تمام در مقابل تمام افراد و سازمانها از جمله يونسکو ايستاده اند تا تخريب لازم را در بخش ارتفاعی ساختمان انجام ندهند . در مورد همين متروی اصفهان و در همان زمانی که مسئله جهان نما مطرح بود، به دليل اينکه شهردار و استاندار اصفهان يک ذهنيت مثبتی در مورد اين مسئله داشتند از من دعوت بعمل آوردند و من به آنجا به عنوان حکم رفتم و در آنجا در مورد کاستن از ارتفاع برج جهان نما با توضيحات مفصلی که برای مجريان دادم، نظر من پذيرفته شد و هم در مورد مسير مترو به جای آنکه از زير چهارباغ بگذرد قرار شد از خيابان شمس آبادی بگذرد بدون اينکه از نقطه نظر فنی و مالی تفاوتی را بوجود بياورد و توضيح دادم که چرا مترو نبايد از زير خيابان چهار باغ عبور بکند و ما بايد در آينده نزديک اين شانس را داشته باشيم که در ضلع غربی چهار باغ دست به کاوش هايی بزنيم که آثار باستانی مربوط به دوران صفوی را بيرون بياوريم، بنابراين وقتی شما متروی اصفهان را از زير چهارباغ عبور می دهيد ، تمام برنامه های جانبی قضيه را از بين می بريد و ديگر اينکه ما بايد در مسير چهار باغ در جهتی حرکت بکنيم که در آينده بتوانيم به احتمال چهار باغ را با تمهيداتی که در پيش خواهيم گرفت، از حالت سواره رو، دست کم بخش بين زاينده رود و دروازه دولت را خارج کرده و از ترافيک دور بکنيم و وسايل نقليه خاص مانند نوعی خاص از تراموا را در آنجا بکار بگيريم و آنجا را بعنوان يک منطقه توريستی که از نظر وسايل حمل و نقل دارای ويژگی های خاصی مانند کالسکه های قديمی و غيره باشد معرفی کنيم . درست در همين موقع می بينيم که آقايان مرکز غنی سازی اورانيوم را در کنار شهر اصفهان برپا می کنند که اگر يک زمانی با اين زمزمه هايی که وجود دارد قرار شود تهاجمی به اين مراکز اتمی ايران بشود آنوقت ما به دست خودمان شرايطی را بوجود می آوريم که شهری مانند اصفهان را که شما به زحمت می توانيد مشابه آنرا در دنيا بيابيد در معرض سهمگين ترين خطر ويرانگری قرار می دهيم . بنابراين مجموعه اين مسائل حکايت از اين دارد که در اين تصميم گيری ها نه خرد واقعی و نه شناخت علمی دخالت دارد و نه اصلا اعتقادی به حفظ ميراث فرهنگی در گروهی از صاحبان قدرت وجود دارد . بنابراين ميراث فرهنگی در ايران ستم رسيده ترين بخش از جامعه ايران است . اين همه در حالی است که حفظ ميراث های فرهنگی در بازتاب دادن ارزش هويت های ایــرانی در دوران های مختلف، می تواند نسل جوان ايران را به دستاوردهای ارزشمند نياکان خويش آگاهی بدهد و آنها را در جهت پاسداری از کل اين ميراث تشويق بکند و فضايی را بوجود بياورد که ملت ايران بتواند از اين آثار باقی مانده از ميراث های ارزشمند گذشته اش در بعد تعالی بخشيدن و پويا ساختن فرهنگ خود از يک سو و در بعد ايجاد همبستگی و وحدت ملی از سوی ديگر بهره های کلان ببرد . و بالاخره از ياد نبريم که اگر قرار شود روزی کار جهانگردی در ايران رونق بگيرد و به آسانی بتوانيم درآمد اين صنعت را جايگزين فروش نفت خام کنيم، بيش از هر چيز عامل جذب جهانگردان همين ميراث های فرهنگی و باقی مانده و باقی مانده بافت های قديمی شهر ها و روستاهای کهن اين سرزمين هستند .
ميرصيافی: يکی از دلايلی که ما تا کنون نتوانسته ايم به نتيجه مطلوب برسيم اين بوده است که اعتراضات و اقدامات فراوان ما فاقد يک سازماندهی مطلوب بوده است . بعنوان آخرين پرسش می خواهم بدانم که به نظر شما سازمان های غير دولتی درگير اين جريان ، کارشناسان خبره و در کل مردم ايران به چه صورتی می توانند پيام روشن ، صريح و جامعی را برای مسئولان و دولتمردان ارسال کنند که ديگر نه از اين اتفاقات رخ بدهد و نه حتی فکر آن به سر کسی بزند ؟
دکتر ورجاوند: اين مطلب را بارها گفته ام . ما تا نتوانيم يک انجمن قدرتمند در کشور بوجود بياوريم که اين انجمن قدرتمند از موقعيت ها و امکانات مناسب برخوردار باشد کار به جايی نخواهد رسيد . عمده مسئله عبارت از اين است که ساليان دراز من در صدد ايجاد انجمن گسترده ای با نام انجمن پژوهش و پاسداری از ميراث فرهنگی ايران و کوشش برای بازشناسی ارزشهای تمدن و فرهنگ و تاريخ ايران بوده ام ولی با ضوابطی که در دستگاه های اطلاعاتی و امنيتی اين مملکت وجود دارد امکان ايجاد چنين مجموعه ای که بتواند مکان داشته باشد ، سالن داشته باشد و دارای نشريه باشد و بتواند با برگزاری کنفرانس های تخصصی ، نيمه تخصصی و عمومی بتواند نظر مردم را جلب کند و بتواند روی اين مسائل به گونه ای معقول مانور بکند و اهميت اين مسئله را برای جامعه بازتاب بدهد، را از ما گرفته اند و نتوانسته ايم راه به جايی ببريم . حتی در وضع موجود که چند سازمان غير دولتی فرهنگی در تهران و ديگر شهرستانها وجود دارد آنقدر اينها در زير تنگنا قرار دارند که حتی از سخنرانی کردن افرادی مانند من که به هر حال مورد توجه نسل جوان هستيم و شناخت و آگاهی ما را نسبت به اين مسائل می دانند به شدت ممانعت می شود . بنابراين من در وضع موجود شرايط مناسبی را برای ايجاد يک کانون قدرتمندی که بتواند با نيرومندی به ميدان بيايد نمی بينم . همين سه ماه پيش قرار بر اين بود که در اصفهان برای مسئله مترو و عمارت جهان نما، يک نشست چند صد نفره در يک تالاری سامان داده بشود و از من هم دعوت شده بود که برای ايراد سخنرانی در آنجا حضور پيدا کنم ولی تنها دو روز مانده به اجرای اين برنامه، همه چيز را بر هم زدند . حتی در حال حاضر در يکی از شهرهای اقماری کوچک اصفهان بنام گز، يکی از شخصيت های شناخته شده فرهنگی ايران به نام آقای اديب برومند می خواستند بزرگداشت دو شاعر قرن هفتم و هشتم را برپا کنند که اجازه اين کار را به ايشان ندادند . بنابراين مشکل ما در ايران عبارت از اين است که دستگاه های اطلاعاتی و امنيتی بعنوان يک نيروی بازدارنده از هر گونه گردهمايی و برقراری جلسات در زمينه های فرهنگی در خارج از چارچوب دستگاه های وابسته به حاکميت بشدت جلوگيری می کنند . بنابراين تنها چاره اين است که در خارج از ايران اين چهره های ايرانی صاحب قدرت از نقطه نظر مالی و موقعيت فرهنگی همتی کنند و غيرتی بخرج بدهند و بتوانند کانون های پاسداری از ميراث فرهنگی ايران و پژوهش در زمينه تاريخ و فرهنگ ايران را بوجود بياورند و به اين ترتيب با توجه به رسانه هايی که امروزه ديگر دسترسی به آنها در سراسر ايران به نسبت کار آسانی است، بتوانند برنامه های سنگينی را ساماندهی بکنند و آنرا منعکس بکنند و بگونه ای مستمر در طول هفته هر ويرانی را که در هر بخشی از ميراث فرهنگی ايران صورت ميگيرد بتوانند سريع بازتاب بدهند و بدين ترتيب بپذيرند که در کنار برخی اقدامات سياسی، يک ملتی با ويژگی های ملت ايران اگر نتواند در بعد مسائل فرهنگی و تاريخی به يک خودشناسی آگاهانه دسترسی پيدا کند و هويت درخشان گذشته اش را چنان که بايد نشناسد و از نمود های اين هويت نتواند پاسداری کند بدون تــردیــد در زمينه ايجاد تحولات سياسی در جامعه ایــران توفيق چندانی نصيب کسی نخواهد شد .
ميرصيافی: سپاسگزارم
