انتخاب ميان ولايتى و لاريجانى، محمد قوچانى، شرق

كميته ۵ نفره انتخاب نامزد رياست جمهورى محافظه كاران امروز تصميم مى گيرد

كميته انتخاب «شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب اسلامى» كه وظيفه گزينش نامزد رياست جمهورى محافظه كاران را برعهده دارد، امروز تشكيل جلسه مى دهد و نتيجه كار خود را به كنگره هزار نفره اين جناح سياسى كه روز جمعه برگزار خواهد شد، اعلام خواهد كرد. اين كميته ۵ نفره مركب از على اكبر ناطق نورى (رئيس شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب اسلامى)، محمدرضا باهنر (نايب رئيس مجلس شوراى اسلامى و دبيركل جامعه اسلامى مهندسين) حبيب الله عسگراولادى (دبيركل سابق حزب موتلفه اسلامى)، سيدرضا تقوى (عضو جامعه روحانيت مبارز تهران) و حسين فدايى (دبيركل جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامى) است. بدين ترتيب اين كميته بيانگر ديدگاه هاى مهمترين گروه هاى سياسى محافظه كار در ايران خواهد بود كه در يك سوى آن حزب موتلفه اسلامى به عنوان نماينده اصيل ترين و ديرپاترين جريان سياسى جبهه راست قرار دارد و در ديگر سو جمعيت ايثارگران به عنوان نماينده جدى ترين و جوان ترين گروه سياسى اين جبهه ايستاده است. در عين حال گروه هاى پرنفوذى مانند جامعه روحانيت مبارز و گروه هاى عملگرايى مانند جامعه اسلامى مهندسين نيز در كميته انتخاب نقش كليدى دارند. آخرين خبرها حاكى از آن است كه كميته انتخاب در تحليل نهايى درباره دو نامزد اصلى يعنى على لاريجانى وعلى اكبر ولايتى تصميم خواهد گرفت. منابع آگاه گفته اند در حالى كه عسگراولادى و سيدرضا تقوى از نامزدى ولايتى حمايت مى كنند، فدايى و باهنر به نامزدى لاريجانى تمايل دارند بدين معنا نقش ناطق نورى در اين باره بسيار مهم و سرنوشت ساز خواهد بود. برخى منابع آگاه معتقدند على اكبر ناطق نورى به دليل ارتباطات فكرى و نيز جغرافيايى بيشتر با على لاريجانى (هر دوى آنان مازندرانى هستند) و نيز نقش ويژه محمدجواد لاريجانى در رابطه اين دو سياستمدار در نهايت از على لاريجانى حمايت خواهد كرد. على اكبر ولايتى و على لاريجانى هر دو از چهره هاى مطرح جناح محافظه كار براى نامزدى رياست جمهورى هستند كه در ماه هاى اخير رقابتى زيرپوستى و درون جناحى را براى ورود به عرصه انتخابات پشت سر گذاشته اند. ولايتى ديپلماتى كهنه كار است كه به مدت ۱۶ سال مسئوليت وزارت امورخارجه ايران را برعهده داشت و لاريجانى نيز به مدت ۱۰ سال رياست سازمان صدا و سيما را به عنوان مهمترين رسانه ايران در اختيار داشت. تاكنون نقطه تمايز برجسته اى كه حاكى از اختلاف نظر اين دو سياستمدار باشد به دست نيامده است به گونه اى كه اصلاح طلبان براى انتخاب رقيب و محافظه كاران در انتخاب يكى از اين دو به عنوان نامزد دچار مشكل شده اند. در عين حال على لاريجانى در ماه اخير سعى كرده است با اتخاذ مواضعى صريح تر از ولايتى در برابر مسائل هسته اى، نقش رئيس جمهور و نيز جايگاه نيروهاى جوان ترِ شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب اسلامى خود را به گروه هايى مانند جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامى نزديكتر سازد.


اين گروه، بخشى از جوانان و ميانسالان راديكال تر جناح راست را تشكيل مى دهد كه در جناح چپ شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب اسلامى قرار گرفته اند و در نهادهايى مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامى و بسيج اميدوار هستند محبوبيت و پايگاه اجتماعى كسب كنند. جمعيت ايثارگران از هسته هاى اصلى ايجاد ائتلاف آبادگران است كه در دو انتخابات گذشته اكثريت شوراى شهر تهران و مجلس هفتم شوراى اسلامى را به دست آورد و توانست محمود احمدى نژاد را به شهردارى تهران برساند و احمد توكلى را نيز به يكى از سران اكثريت پارلمان و رئيس مركز پژوهش هاى مجلس شوراى اسلامى تبديل كند. اين دو چهره در واقع نامزدهاى اصلى جمعيت ايثارگران براى رياست جمهورى محسوب مى شوند كه در همايش هزار نفره روز جمعه هم سخنرانى خواهند كرد اما كميته انتخاب ترجيح داده است بحث هاى خود را محدود به دو گزينه ولايتى و لاريجانى كند. از ميان اين دو گزينه لاريجانى انتخاب جمعيت ايثارگران و ولايتى انتخاب حزب موتلفه اسلامى و جامعه روحانيت مبارز است. بر خلاف على لاريجانى كه تاكنون آمادگى خود را رسماً اعلام نكرده است، ولايتى هرچه مى گذرد در اعلام نامزدى صريح تر مى شود يك بار در جمع اعضاى مركزيت حزب موتلفه اسلامى حضور يافت تا پيوند خود را با اين حزب باسابقه كه ميانسالان و ريش سفيدان جناح راست را تشكيل مى دهند اعلام كند. ولايتى همچنين به دليل حضور بسيارى از همكاران خود در گروه مذاكرات پاريس برخلاف لاريجانى از توافقنامه هسته اى اخير ايران انتقاد نكرد. ولايتى در جمع اعضاى حزب موتلفه اسلامى از واژه ارزش گرا براى جناح خود در درون ائتلاف راست استفاده كرد در حالى كه جمعيت ايثارگران خود را اصول گرا مى خواند. پيش از اين به هنگام پيروزى جناح راست در انتخابات مجلس هفتم تحليلگران سياسى كوشش كرده بودند اين جناح را به دو شاخه سنت گرا و بنيادگرا تقسيم كنند كه اينك با اندكى تغيير دو جريان ارزش گرا و اصول گرا از درون ادبيات سران اين جناح برخاسته است. ارزش گرايان دربرگيرنده حزب موتلفه اسلامى و جامعه روحانيت مبارز هستند كه روزنامه رسالت سخنگوى آنان به شمار مى رود اما اصول گرايان شامل جمعيت ايثارگران و اكثريت ائتلاف آبادگران هستند كه روزنامه سياست روز ديدگاه هاى ايشان را منتشر مى كند. در اين ميان نقش محمدرضا باهنر به عنوان عضو ارشد جبهه راست اندكى پيچيده و مبهم شده است. باهنر كه در مجلس همكارى شكننده اى با احمد توكلى را پشت سر مى گذارد اكنون بايد در برابر انتخابى سخت ميان لاريجانى و ولايتى قرار گيرد. جامعه اسلامى مهندسين گرچه دربرگيرنده محافظه كاران ميانه رويى مانند مرتضى نبوى و نيز مردانى راديكال همچون محمود احمدى نژاد به صورت همزمان است اما در باهنر به نوعى تعادل مى رسد. همچنان كه در مجلس حدادعادل چنين نقشى را ميان باهنر و توكلى ايفا مى كند. طبيعت تكنوكرات و عملگراى جامعه اسلامى مهندسين مانع از حمايت ايشان از چهره راديكال جناح راست خواهد شد. مهمترين نقش در كميته انتخاب البته برعهده على اكبر ناطق نورى است. سياستمدارى حرفه اى كه در ۲۵ سال گذشته ۴ سال وزير كشور و ۸ سال رئيس مجلس بوده است و در دوره طولانى رياست فراكسيون محافظه كاران در پارلمان را برعهده داشته است. همين تجربه ها به ناطق نورى اين امكان را داده است كه اگرچه در انتخابات رياست جمهورى سال ۱۳۷۶ در اوج ناباورى رياست دولت را به نامزد حريف واگذار كرد اما از دو سال پيش رهبرى جبهه راست را برعهده گيرد و طراح اصلى همه توفيق هاى محافظه كاران در شوراهاى شهر و روستا و نيز مجلس هفتم باشد. ناطق نورى مبتكر تئورى صالح مقبول است. براساس اين تئورى محافظه كاران بايد به جاى «اصلح نامقبول» چهره هايى را به عنوان «صالح مقبول» به جامعه معرفى كنند تا از تكرار شكست جلوگيرى كنند. بدين معنا مقبوليت (شانس راى) نامزدها مهمتر از سابقه سياسى آنهاست. ناطق نورى با اين استدلال نه تنها خود نامزد پارلمان نشد بلكه عملاً به افرادى چون عسگراولادى و بادامچيان توصيه كرده جاى خود را به جوانترهايى بدهند كه هم اكنون در مجلس جاى دارند و عضو جمعيت ايثارگران محسوب مى شوند. اگر چنين تئورى اى همچنان ادامه داشته باشد حتى در انتخابات آينده نيز شانس افرادى از اين دست بيشتر خواهد بود اما به نظر مى رسد تداوم تئورى صالح مقبول توازن قوا در جبهه راست را به نفع جناح هاى جوان برهم زده و به همين دليل چهره هايى چون محمود احمدى نژاد به صورت جدى از نامزدى خود دفاع مى كنند. برخى خبرها حاكى از آن است كه به همين دليل چالش هاى جدى ميان رئيس شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب اسلامى (نام ائتلاف محافظه كاران) و اين افراد در گرفته است. ناطق نورى در تحولات اخير جبهه راست به چهرهاى پشت صحنه و بانفوذ تبديل شده است كه مى تواند بخشى از بلوك قدرت در ايران را اداره كند. وى در ۲۵ سال گذشته همواره سعى كرده يك محافظه كار كلاسيك به دور از هرگونه راديكاليسم باقى بماند و بر ميانه روى خود به عنوان يك راست سنتى اصرار كند. نقشى كه چندى در جبهه اصلاح طلبان برعهده موسوى خوئينى به عنوان رئيس شوراى هماهنگى نيروهاى اصلاح طلب قرار گرفت و پس از وى مدتى مهدى كروبى آن را عهده دار شد. منابع آگاه همچنين خبر مى دهند كه كميته انتخاب نامزد رياست جمهورى جناح راست تصميم گرفته است در صورت انتخاب هر يك از دو نامزد فينال خويش (ولايتى يا لاريجانى) ديگرى را به عنوان معاون اول وى معرفى كند و از آنان بخواهد به صورت مشترك وارد مبارزات انتخاباتى شوند. مدلى كه در ايالات متحده آمريكا مرسوم است. اگر اين امر محقق شود مى توان گفت براى اولين بار پس از ۱۶ سال ايجاد پست معاونت رئيس جمهور در ايران اين مقام جايگاهى كليدى و حتى برابر با رئيس جمهور پيدا مى كند. ناظران سياسى معتقدند معرفى نامزد رياست جمهورى جناح راست از سوى كميته انتخاب تلاشى براى جلوگيرى از دوپاره شدن اين جناح در انتخابات آينده است. در عين حال به نظر مى رسد هدف محافظه كاران نوعى تاثير گذارى درباره حضور احتمالى اكبر هاشمى رفسنجانى رئيس جمهور سابق ايران براى نامزدى مجدد است.لاريجانى و ولايتى قبلاً گفته اند كه در صورت حضور هاشمى رفسنجانى رئيس سابق خود در انتخابات آينده ممكن است درباره نامزدى تجديد نظر كنند، ولايتى وزير خارجه هاشمى و لاريجانى وزير فرهنگ او بوده است. اما نتيجه جلسه امروز و تثبيت آن در كنگره روز جمعه تاثير مستقيم در تصميم هاشمى رفسنجانى خواهد گذاشت. در صورت نامزدى رئيس جمهور سابق احتمالاً جناح راست نيز بايد در تصميم كميته انتخاب تجديد نظر كند چرا كه رقابت با هاشمى رفسنجانى نمى تواند براى اين جناح دلچسب باشد. تنها كسى كه تمايل جدى به رقابت با هاشمى دارد احمد توكلى است كه در منتهى اليه جبهه راست قرار دارد و گفته است براى مبارزه با نگاه اقتصادى هاشمى رفسنجانى در صورت حضور او حتماً وارد انتخابات خواهد شد. به نظر مى رسد در صورتى كه هاشمى قدم به صحنه انتخابات بگذارد تنها محافظه كار رقيب او احمد توكلى خواهد بود كه شايد تنها حمايت جمعيت ايثار گران را جلب كند و حزب موتلفه، جامعه روحانيت و جامعه اسلامى مهندسين عملاً و رسماً از هاشمى رفسنجانى حمايت خواهند كرد. يك نامزد ديگر نيز در صورت عدم حضور هاشمى رفسنجانى ممكن است وارد صحنه شود و آن شيخ حسن روحانى است كه به عنوان محافظه كارى عملگرا در مذاكرات پاريس اعتراض شديد اصول گرايان را برانگيخت.

احمد توكلى صريح ترين منتقد حسن روحانى در آن مقطع بود و در صورتى كه روحانى به عنوان آلترناتيو هاشمى رفسنجانى وارد انتخابات شود، توكلى نيز تاب از كف خواهد داد و وارد انتخابات مى شود. در اين صورت جناح راست در قالب دو نامزد وارد انتخابات مى شود و تلاش شوراى هماهنگى نيرو هاى انقلاب اسلامى سمت و سوى ديگرى خواهد يافت. محافظه كاران در ۲۵ سال گذشته هرگز نتوانسته اند كرسى رياست دولت را به دست آورند، به جز يك دوره كوتاه مدت دولت موقت محمدرضا مهدوى كنى كه همه روساى دولت از جناح هاى غير محافظه كار بوده اند. مهدى بازرگان،محمد على رجايى مير حسين موسوى، هاشمى رفسنجانى و محمد خاتمى هيچ كدام به محافظه كاران وفادار نبوده اند. اكنون اما محافظه كاران بيش از هر زمانى اميدوار به كسب كرسى رياست دولت هستند: ولايتى، لاريجانى يا... رئيس جمهور آينده كدام يك خواهند بود؟ پاسخ را بايد امروز از كميته انتخاب و در راس آنان على اكبر ناطق نورى پرسيد.
مردى كه در سال ۱۳۷۶ به عنوان رئيس جمهور انتخاب نشد در سال ۱۳۸۳ قصد دارد رئيس جمهور را انتخاب كند.