دیدار گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل از ایران برای تحقیق در باره خشونت علیه زنان از دید یک حقوقدان، راديو فردا

خانم ياکن ارتوک، گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل در امور جلوگيري از خشونت عليه زنان در پایان سفر خود به ايران در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت گزارش دقيقي براي اطلاعات مطبوعات درباره احکام سنگسار و زنان و دختران جوان ندارد، اما خواستار جايگزيني راه هاي ديگري به جز اعدام و سنگسار در ايران شد. گيتي پورفاضل، حقوقدان و وکيل دادگستري و مسئول کميته زنان و دختران کميسيون حقوق بشر کانون وکلاي ايران در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: قوانين ما که هميشه خانم ها را در يک نوع استرس خاصي نگاه مي دارد به دليل اين که مرد دستش کاملا باز است از نظر قانوني در حالي که زن هاي ما بسيار بسيار از نظر قانوني محدود هستند و نمي توانند حتي ابراز تمايلات خودشان را بکنند. وی می افزاید خشونت دو جور است. يکي از طريق قانون اعمال مي شود و يکي هم خشونت هاي فيزيکي که در خانواده ها وجود دارد.

فرين عاصمي (rm) صدا | (wma) صدا [ 5:29 mins ]

شيرين فاميلي (راديو فردا): گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل در امور جلوگيري از خشونت عليه زنان در سفر خود به ايران ضمن ديدار با چند تن از فعالان حقوق بشر، پذيرش کنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان از طرف جمهوري اسلامي را بسيار مثبت توصيف کرد و خواستار تسريع و کمک در زمينه تصويب آن شد.
خانم ياکن ارتوک در کنفرانس مطبوعاتي خود گفت: من به عنوان يک زن مسلمان قصد زير سئوال بردن اصول را ندارم، اما به عنوان گزارشگر سازمان ملل براي رفع خشونت عليه زنان فعاليت مي کنم. وي در پايان سفر يک هفته اي خود به ايران گفت: گزارش شفاهي خود را در سال 2005 ميلادي و گزارش نهايي و مکتوب خود را در شصت و دومين نشست شوراي امنيت سازمان ملل در سال 2006 ارائه خواهد کرد.

با اين حال خانم ارتوک در مصاحبه با روزنامه ها گفت: گزارش دقيقي براي اطلاعات مطبوعات درباره احکام سنگسار و زنان و دختران جوان ندارد، اما خواستار جايگزيني راه هاي ديگري به جز اعدام و سنگسار در ايران شد. گيتي پورفاضل، حقوقدان و وکيل دادگستري و مسئول کميته زنان و دختران کميسيون حقوق بشر کانون وکلاي ايران در مصاحبه با راديو فردا از ديدار خود با گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل متحد مي گويد:

گيتي پورفاضل (حقوقدان و فعال حقوق زن، تهران): من احساس کردم که خانم ارتوک بسيار با چهره مصصم آمدند به ايران، يعني واقعا مي خواهند ببينند زنان ايراني چه وضعي دارند از نظر اجتماعي و چه وضعي دارند از نظر حقوقي، اعم از حقوق مدني و حقوق کيفري. به هر حال آنچه که در قوانين ما هست راجع به خانم ها بازگو شد برايشان. البته ايشان قبلا هم يک زمينه اي داشتند، به دليل اين که خودشان از يک کشور مسلمان هستند، از ترکيه هستند و بيگانه نيستند با قوانين اسلامي.

فرين عاصمي (راديو فردا): مي شود نمونه هايي از خشونت را که در حضور خانم آرتوک به آن اشاره کرديد توضيح دهيد؟

گيتي پورفاضل: خشونت هايي که عليه زن مي شود در ايران، اعم از فيزيکي يا رواني فرقي نمي کند. وقتي زني مورد تهاجم قرار مي گيرد چه در خانواده، چه در جامعه و اجتماع به هر حال از نظر رواني اثر بسيار بسيار مخربي رويش خواهد داشت و به خصوص قوانين ما که هميشه خانم ها را در يک نوع استرس خاصي نگاه مي دارد به دليل اين که مرد دستش کاملا باز است از نظر قانوني در حالي که زن هاي ما بسيار بسيار از نظر قانوني محدود هستند و نمي توانند حتي ابراز تمايلات خودشان را بکنند.

ف.ع.: اگر مي شود منظورتان را واضح تر بيان کنيد از اين تمايلات.

گيتي پورفاضل: مثلا اگر فکر کنيد يک خانمي برود دادگاه بگويد من احساسي ندارم نسبت به شوهرم يا به دليل خشونت هايي که در خانواده اعمال مي کند من احساسي نسبت به او ندارم و مي خواهم جدا شوم، نمي پذيرند. حتما زن بايد ثابت کند به دادگاه و خب ثابت کردنش کاري واقعا مشکل است. در اينجا قانون به نظر من يک مقدار ظلم فاحشي به زن کرده. مرد طبق ماده 1133 هر زمان که اراده کند مي تواند زن را مطلقه کند. در حالي که زن چنين حقي از نظر قانوني ندارد. فقط در يک مورد آنجا گفته شده در مورد تعريف طلاق خلف که زن مي تواند با بذل مال معادل مهريه يا کمتر يا بيشتر بتواند طلاق بگيرد که آن هم باز شرايطي دارد و اين که اين مالي را که مي بخشد، مرد بپذيرد. آنچه که الان ما به آن تمسک مي کنيم در دادگاه ها براي طلاق زن، فقط يک سري شرايط ضمن عقدي است که در آن سند ازدواج درج مي شود و اگر مردي آنها را امضا نکند اعتبار قانوني نخواهد داشت. حتي به صورت قانوني درنيامد، در مجلس هم مطرح شد، ولي متاسفانه گفتند که اين بر خلاف است و تصويب نشد که به صورت قانوني دربيايد اين شرايط ضمن عقد. بهتر است که اين زمان و با اين قوانيني که ما روبرو هستيم و بين کشورها و ملت ها وجود دارد، بيايند اين قوانين را اصلاح کنند. ما نمي توانيم در اين شرايط زماني با قوانين 1400 سال پيش زندگي کنيم. اينها پاسخگوي جامعه ما نيست. زن امروز نمي تواند مانند 200 سال پيش، 300 سال پيش فکر کند، بنابراين نمي تواند چيزي را به عنوان هوو بپذيرد. مگر نه اين است که در همه دنيا مساله بردگي حل شده. تعدد زوجات يک نوع بردگي است به نظر من و اين هم بايد فکري به حالش شود.

ف.ع.: شما به نکاتي اشاره کرديد که بيشتر خشونت هاي خانگي است و پنهان. اما ما مي بينيم که احکام سنگاسر و اعدام هم در ايران براي زنان و دختران جوان صادر مي شود. آيا خانم آرتوک در جريان اين احکام قرار گرفتند با توجه به اين که سازمان عفو بين الملل هم چندي پيش يک بيانيه داده بود و محکوم کرده بود اين احکام اعدام و سنگسار را.

گيتي پورفاضل: بله ايشان کاملا در جريان قرار گرفتند. خشونت دو جور است. يکي از طريق قانون اعمال مي شود و يکي هم خشونت هاي فيزيکي که در خانواده ها وجود دارد. خشونتي که قانون دارد اعمال مي کند به زنان ما همين است. به هر حال ديه زن مطابق يک مرد نيست، يعني زن و مرد از نظر انساني و نفس وجودي با هم برابر نيستند، يعني دو زن برابر يک مرد است و همچنين در مورد بسياري از مسائل ديگر مانند شهادت که گاهي دو زن برابر يک مرد است، گاهي اصلا بدون شهادت مرد، شهادت زن ها پذيرفته نيست و در برخي از موارد اصلا به هيچ عنوان شهادت زن پذيرفته نيست که يکي از آنها مساله قتل است. اگر هزاران زن شاهد وقوع قتلي باشند نمي توانند در دادگاه شهادت دهند و پذيرفته نيست.