در جلسهي امروز تنها قتلعام دجيل بررسي شد
جلسهي بعدي دادگاه 7 آذر
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: بينالملل - منطقهيي
صدام تقريبا دو سال پس از دستگيري، سرانجام به خاطر برخي جناياتش محاكمه شد. جريان دادگاه صدام با ٢٠ دقيقه تاخير اجباري براي رسانهها، پخش شد. مقامهاي آمريكايي مدت كوتاهي پس از آغاز محاكمهي صدام قاضي دادگاه را"رزگار محمد امين"، از كردهاي عراق معرفي كردند. در پايان جلسهي امروز به دليل اعتراض وكيل صدام و درخواست ديگر وكلا براي احضار و معرفي شهود، قاضي موافقت كرد جلسهي بعدي دادگاه در تاريخ ٢٨ نوامبر (٧ آذر) برگزار شود.
در همين حال در زماني كه دادگاه صدام در حال برگزاري بود، ساكنان دجيل با برپايي تظاهراتي اعدام صدام را خواستار شدند.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به نقل از خبرگزاري رويتر، امين كه در دهههاي آخر ٤٠ سالگي به سر ميبرد، ساكن شهر سليمانيه ميباشد و پيش از اين به خبرنگاران دربارهي حضورش در دادگاه خبر داده بود.
در اين دادگاه كه چهرهي قاضي رزگار امين، بارها نشان داده شد، طه ياسين رمضان، معاون سابق رييس جمهور عراق، عواد حمد بندر، قاضي دادگاهي كه براي برخي قربانيان در حكومت حزب بعث حكم مرگ داده بود، برزان ابراهيم التكريتي، برادر ناتني صدام و چهار متهم ديگر به نامهاي عبدالله الرويد، مزهر عبدالله، علي دايح و محمد عزاوي كه در كشتار مردم الدجيل با رژيم صدام همكاري كردند، يك به يك وارد صحن دادگاهي شدند كه قفسهايي را در آن ساخته بودند و صدام (تنها فرد ملبس به كتوشلوار) پس از آنها به همراه دو محافظ وارد "قفس جناياتش" شد.
در ابتداي اين جلسه قاضي دادگاه از صدام خواست تا خود را معرفي كند اما صدام از پاسخ به خواست قاضي خودداري كرده و گفت: حسبنا الله و نعمالوكيل.
با اصرار قاضي دادگاه، صدام عنوان داشت كه حاضر نيست دادگاه را به رسميت بشناسد و"به عنوان رييس دولت عراق از حق قانوني خود استفاده كرده" و به سوالات پاسخ نميدهد.
در ادامهي دادگاه كه با سكوتهاي ممتد از طرف صدام و ديگر متهمان همراه بود، متهمان بجز صدام و طه ياسين رمضان، شروع به معرفي خود كردند و صدام گفت به وكيلش خليل الدليمي، اختيار تام داده است و خود حرفي براي گفتن ندارد.
در جريان دادگاه قاضي امين از لفظ رييس جمهور سابق عراق براي صدام استفاده كرد كه اين امر با اعتراض صدام مواجه شد كه خود را هنوز رييس جمهور عراق ميداند!
قاضي دادگاه پس از معرفي متهمان، حقوقي را كه متهمان از آن برخوردارند و ميتوانند از آن براي دفاع از خود استفاده كنند، برشمرد.
سپس خليل الدليمي، وكيل مدافع صدام سعي كرد تا از موضع ابتدايي صدام دفاع كند كه اين امر با مخالفت رييس دادگاه روبه رو شد.
قاضي امين سپس موارد اتهامي متهمان را براي آنها خواند اما صدام به ميان حرف قاضي پريد و گفت هيچ كدام را قبول ندارد. علاوه بر صدام ديگر متهمان نيز حاضر نشدند اتهامات خود را درخصوص قتلعام دجيل بپذيرند.
سپس به طور رسمي دادستان دادگاه موارد اتهامي را برشمرد كه در اين ميان الدليمي به اين بهانه كه دادگاه تنها براي رسيدگي به قتلعام دجيل است، با طرح تمام موارد اتهامي مخالفت كرد.
دادستان دادگاه موارد كلي اتهامي صدام را اينگونه برشمرد: «آزار و شكنجهي زندانيان، مصادر اموال، تجاوز به نواميس مردم، جرايم انساني و غير اخلاقي، محروم كردن مردم از حقوق قانونيشان، دستگيري و ترور نخبگان علمي و ديني، جنايات مربوط به حلبچه و كشتار عشيره بارزاني، "جنگ ايران كه جز افزايش تعداد شهدا، مفقودين و اسرا چيزي را براي مردم عراق به همراه نداشت"، از بين بردن زير بناي اقتصادي عراق، ربودن ثروتهاي ملي، فساد اخلاقي، مالي و اداري.»
دادگاه در حالي برگزار شد كه رييس شوراي تحقيق دادگاه اعلام كرده بود پنج قاضي در دادگاه جنايي ويژه، صدام و همدستانش را محاكمه ميكنند.
به گزارش ايسنا به نقل از روزنامهي الشرق الاوسط -چاپ لندن- رائد جوحي، رييس شوراي تحقيق دادگاه صدام درخصوص درخواست هيات دفاع صدام مبني بر تاخير در زمان برگزاري محاكمه گفت: ما ميدانستيم كه وكيل صدام چنين درخواستي را مطرح ميكند و اين حق مسلم هر وكيل است.
از دادگاه امروز به عنوان دادگاه رسيدگي به قتلعام الدجيل ياد شد.
قتل عام دجيل در سال ١٩٨٢ روي داد و طي آن ١٥٠ نفر (در دادگاه ١٤٣ نفر عنوان شد) از اهالي اين شهر به دستور صدام كشته شدند.
رائد جوحي همچنين خاطرنشان كرد كه كيفرخواستي ٨٠٠ صفحهيي عليه صدام تهيه شده است.
از سوي ديگر روزنامهي الوطن -چاپ عربستان - نوشت، سازمان عفو بينالملل بار ديگر با صدور حكم اعدام براي صدام مخالفت كرد.
وكيل مدافع صدام پيش از اين خواستار تعويق سه ماههي روند محاكمهي موكلش شده بود.
جلسهي محاكمه تحت تدابير شديد امنيتي در منطقهي حفاظت شدهي خضرا در بغداد كه مقر دفاتر دولتي عراق، پارلمان و سفارت آمريكا و انگليس است، تشكيل شد.
صدام و ديگر اعضاي متهم حزب بعث در صورت اثبات جرايم به اعدام محكوم خواهند شد.
دادستانان عراقي همچنين قصد دارند تا به صدام و مقامات رژيم سابق بعث اتهامات ديگري نيز وارد كنند: عمليات انفال، سركوب نظامي كردها در اواخر دههي ٨٠ كه بر اثر آن هزاران تن كشته شدند، سركوب قيام شيعيان و كردها در سال ١٩٩١ و همچنين حملات شيميايي سال ١٩٨٨ به حلبچه از جمله اين اتهامات است.
اين در حالي است كه ظاهرا در ليست اتهامات اصلي صدام اشارهاي به جنگ ٨ ساله عليه ايران و جناياتي كه عليه كشورمان صورت گرفته نشده است.
محاكمهي صدام امروز درحالي آغاز شد كه وي در تاريخ ١١/ ٤/ ٨٣ در اولين جلسهي دادگاه قضايي عراق حاضر شد و تفهيم اتهام گرديد.
در آن تاريخ نيز صدام عنوان ساخت كه تحت هيچ شرايطي اين دادگاه را به رسميت نميشناسد و اعلام ميدارد كه اين دادگاه غيرقانوني است و نيز بدون حضور وكلاي مدافع خود سخن نخواهد گفت و از خود دفاع نخواهد كرد.
در آن دادگاه صدام در حالي كه اتهامات مربوط به جرايم جنگي و نسل كشي را رد ميكرد، خطاب به قاضي گفت: اينها همه تئاتر است و جنايتكار واقعي جورج بوش، رييس جمهور آمريكاست.
صدام آن موقع نيز مدعي بود كه هنوز رييس جمهور عراق است! و در ميان سخنان رييس دادگاه از وي ميخواست كه او را با نام و لقب كاملش به عنوان "رييس جمهور عراق" مورد خطاب قرار دهد.
رييس جمهور ديكتاتور عراق در آن دادگاه همچنين از حمله به كويت و اشغال آن به شدت دفاع نمود و گفت: به خاطر مردم عراق به كويت حمله كردم!
جلسهي دادگاه امروز تنها با حضور ٢٠ خبرنگار داخلي و خارجي برگزار شد و رسانهها نيز نه به طور مستقيم بلكه با ٢٠ دقيقه تاخير آن را پخش كردند.
نزديك به ٥٠٠ اتهام عليه صدام مطرح شده است اما مقامات دادگاه تصميم دارند تنها در ١٢ مورد صدام را محاكمه كنند كه در اين ميان اشاره به حمله به ايران نشده است.
از جملهي اصليترين اين اتهامات قتلعام در الدجيل در سال ١٩٨٢ است.
قتل عام ١٩٨٢ در دجيل كه طي آن ١٥٠ نفر از اهالي اين شهر به دستور صدام كشته شدند، كمتر بر سر زبانها بود و فقط پس از دستگيري صدام و بيان موارد اتهامي وي توسط دادگاه بود كه اين قتل عام براي جهانيان شناخته شد.
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، دجيل شهري است در ٥٠ مايلي شمال بغداد كه به عنوان يكي از مراكز فعاليت اپوزيسيون در زمان صدام مطرح بود. مصاحبه با شاهدان عيني قتلعام ١٥٠ نفر از ساكنان اين شهر از زمان سقوط صدام به اين سو از جمله مصاحبه مه ٢٠٠٣ بوسيله آسوشيتدپرس زواياي اين جنايت را بيشتر مشخص كرده است. در سال ١٩٨٢ اين شهر به عنوان يكي از مراكز مهم فعاليت حزب شيعي الدعوه بود كه با جنگ صدام عليه ايران مخالفت جدي ميكرد. زماني كه صدام و همراهان او در ٨ ژوييه ١٩٨٢ براي شركت در اجلاسي وارد دجيل شد، مردان مسلح حزب الدعوه به روي صدام و همراهان وي آتش گشودند به طوري كه درگيري بين آنها ساعتها طول كشيد.
در نهايت اين هليكوپترهاي نظامي و تانكهاي ارتش عراق بودند كه توانستند صدام و همراهان او را از خطر مرگ برهانند.
پس از اين واقعه پليس مخفي عراق خانوادههاي اين شهر را يكجا جمع كردند، درختان ميوه، باغات و خانهها را تخريب كردند و حدود ١٥٠ نفر از اهالي شهر از جمله نوجوانان را پس از يك محاكمه صوري اعدام كردند.
اصليترين جنايات صدام به قرار زير است:
* ١٦ ژوئيه ١٩٧٩، زمان كوتاهي پس از به قدرت رسيدن، ١٥ تن از سران حزب بعث به اتهام جاسوسي عليه وي توسط جوخهي مرگ اعدام شدند؛
* ٢٢ سپتامبر ١٩٨٠، تهاجم نيروهاي عراقي به ايران و آغاز جنگ هشت ساله عليه ايران كه بيش از يك ميليون كشته برجاي گذاشت. حملهي شيميايي به ايران و كشتن بيش از هزار تن در سال ١٩٨٣، اقدام عليه قبيلهي كرد بارزاني به بهانهي كمك به ايران و كشتن ٨٠٠٠ كرد و ايجاد گور دسته جمعي؛
* ٨٨-1986، حملهاي با عنوان انفال كه شامل حملات شيميايي عليه كردها و كشتن بيش از ١٨٠ هزار تن شد؛
* ٢٨ مارس ١٩٨٨، حملهي شيميايي به شهر كردنشين حلبچه و كشتن بيش از ٥٠٠٠ تن و ٢ اوت ١٩٩٠، دستور حمله به كويت، شليك موشكهاي اسكاد به عربستان سعودي، شكنجه و اعدام صدها كويتي و آتش زدن چاههاي نفت كويت؛
* ١٩٩١، كشته شدن بيش از ٦٠ هزار تن در سركوب شيعيان در جنوب عراق و كردها در شمال عراق در آستانهي جنگ خليج فارس؛
* ٢٠ فوريه ١٩٩٦، قتل دو دامادش پس از بازگشت از اردن.