- از تشكيل جبهه فراگير دموكراسيخواهي در ايران دفاع ميكنم
- بدون روشنفكران دموكرات، دموكراسيخواهي با مشكل مواجه مي شود
تهران- خبرگزاري كار ايران
هاشم آقاجري، استاد دانشگاه تربيت مدرس و تنها عضو سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي كه چندين بار در جلسات جبهه دموكراسيخواهي و حقوق بشر شركت كرده است، در گفتوگو با خبرنگار "ايلنا"، ديدگاههاي خود را در خصوص ضرورت تشكيل جبهه دموكراسيخواهي و حقوق بشر، وضعيت فعلي، وظايف و نسبت اين جبهه با دين و عدالت را مطرح كرده است.
ضرورت تشكيل جبهه دموكراسيخواهي
هاشم آقاجري گفت: جبهه دموكراسيخواهي، بستري براي تمرين و پرورش روحيه دموكراتيك در يك عرصه محدود درون نخبگي است و ما تا روشنفكران دموكرات نداشته باشيم، پروژه دموكراسيخواهي با مشكل مواجه خواهد شد.
وي با بيان اينكه ايده دموكراسيخواهي ضرورت شرايط امروز جامعه ماست و براي تشكيل اين جبهه و فعاليت عملي آن نبايد عجله كرد، گفت: ما احتياج به يك سلسله بحثهاي مستمر و مداوم داريم تا بسياري از يخهاي منجمد در روابط ميان نيروهاي مختلف به تدريج ذوب و ذهنها اصلاح شود.
وي تصريح كرد: من اصل ايده تشكيل جبهه دموكراسيخواهي و حقوق بشر را تاييد و فكر ميكنم كه مساله اصلي ما در جامعه ايران همچنان مساله دموكراتيزه كردن سياست، فرهنگ و مناسبات اجتماعي است.
استاد دانشگاه تربيت مدرس با بيان اينكه دموكراسي هم يك پروژه و هم يك پروسه است، گفت: تا آنجايي كه دموكراسي پروژه است، نخبگان و روشنفكران بايد آن را به لحاظ نظري و تئوريك پخته كرده و سامان دهند اما براي اينكه پروژه تبديل به پروسه شود، نيازمند فراگير شدن و اجتماعي شدن گفتمان دموكراسي است كه علاوه بر عوامل فكري، ساير عوامل اجتماعي و اقتصادي نيز بايد براي شكل گرفتن اين پروسه مساعد باشد.
آقاجري ادامه داد: اگر چه نقطه شروع دموكراتيزه كردن جامعه كوششهاي فكري و علمي روشنفكران و نخبگان سياسي دموكرات است اما نبايد تصور كنيم به محض اينكه عدهاي روشنفكر و فعال سياسي دور هم جمع شدند، بلافاصله دموكراسي تحقق مييابد.
وي با تصريح بر اينكه سياست, فرهنگ و جامعه سه حوزه اصلي دموكراسي هستند، اظهار داشت: دموكراسي هم مساله جامعه مدني است و هم مساله قدرت سياسي. بنابراين ما در پروژه دموكراتيزه كردن جامعه ايران احتياج به ساختارهاي دموكراتيك و انسانهاي دموكرات داريم و اينها لازم و ملزوم هم هستند.
تعليم دموكراسيخواهي و دفاع از حقوق همه نيروها
اين فعال سياسي با تاكيد بر اينكه جبهه دموكراسيخواهي به تدريج بايد گسترش يابد، گفت: در حال حاضر بسياري از احزاب و نيروهاي سياسي خارج از اين جبهه قرار دارند لذا نميتوان گفت كه در حال حاضر به معناي واقعي كلمه شاهد يك جبهه دموكراسيخواهي هستيم بنابراين ترجيح ميدهم اكنون به جاي" جبهه" از واژه" بلوك" استفاده كنيم.
آقاجري افزود: اكنون بلوك دموكراسيخواهي در حال شكلگيري است و بايد ادامه يابد تا به تدريج به جبهه تبديل شود و ساير نيروها و سازمانهايي كه هنوز به آن نپيوستهاند، در آينده به آن بپيوندند.
وي گفت: يكي از وظايف اصلي اين جبهه كار تعليمي و ترويجي دموكراسيخواهي و حقوق بشر در ايران و بسط اين فرهنگ در سطح قدرت سياسي و جامعه است و كار دوم آن نيز دفاع از حقوق اساسي ملت، دفاع از حقوق دموكراتيك همه نيروها و اعتراض به نقض حقوق بشر، حقوق شهروندي و حقوق سياسي افراد و گروهها در جامعه ايران است.
دموكراسيخواهي و عدالتخواهي
آقاجري با تاكيد بر اين مساله كه گفتمان دموكراسيخواهي جداي از گفتمان عدالتخواهي نيست و هر دوي اينها لازم و ملزوم يكديگرند، گفت: ما زماني ميتوانيم به دموكراسي واقعي اميدوار باشيم كه اين دموكراسي با زندگي واقعي مردم عجين شود و از بحث آكادميك, لوكس و روشنفكرانه به ضرورتي چون نان شب تبديل شود، بايد براي مردم مشخص شود كه راه عدالتخواهي, برابري و تامين نيازهاي اوليه زيستي چون نان، مسكن و كار از بستر يك ساختار دموكراتيك ميگذرد.
وي افزود: اگر در ايران دموكراسي و حقوق بشر نباشد، اميدي به عدالت، برابري و حل مشكلاتي مانند فقر و نابرابري طبقاتي نيست.
استاد دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد: پيشنيازهاي جامعه دموكراتيك علاوه بر رسوخ فرهنگ دموكراتيك در منش و روش، فرهنگ سياسي جامعه و دولت، كاهش يا امحاء بيسوادي، تامين حداقل نيازهاي معيشتي و امور زيستي زندگي است و مردم ما بايد به تجربه دريابند كه آب، نان، بيعدالتي, ظلم، فقر و فلاكت جز با استقرار نظام دموكراتيك مبتني بر حقوق بشر امكانپذير نيست.
وي با تصريح بر اينكه جبهه دموكراسيخواهي ابتدا بايد به يك پروژه مشخص در سطح نخبگان تبديل شود و سپس در خدمت بسط و گسترش پروسه دموكراتيزسيون در ايران قرار بگيرد، گفت: خوشباوري, سادهانگاري و شتابزدگي با پيچيدگي و ساز و كارهاي واقعي اجتماعي, فرهنگي, اقتصادي و سياسي ايران سازگار نيست.
آقاجري گفت: جامعه و دوستداران دموكراسي با توجه به واقعيتهاي جامعه ايران نبايد تصور كنند به محض اينكه گروههايي جمع شدند و تابلويي به نام جبهه دموكراسيخواهي و حقوق بشر را بالا بردند، بلافاصله بايد شاهد رفع موانع دموكراسي در ايران باشيم.
وي افزود: راه رسيدن به دموكراسي راه دشوار و پر فراز و نشيبي است، هرچند سرآغاز آن پذيرش اين طرح و پروژه به عنوان يك ضرورت است و من به همين دليل از تشكيل جبهه فراگير دموكراسيخواهي در ايران دفاع ميكنم.
نسبت اسلام و دموكراسيخواهي
هاشم آقاجري گفت: به عنوان يك دموكرات مسلمان معتقدم كه تقدير ايران و تقدير كل خاورميانه اسلامي و عربي در چارچوب يك دموكراسي معطوف به گفتمان ديني و اسلامي قرار دارد و در اين گفتمان كه حاملان اصلي آن روشنفكران ديني و جوامع اسلامي هستند، بايد از حقوق همه دگرانديشان، دگرباشان، دگردينان و دگرمذهبان قاطعانه دفاع كرد.
استاد دانشگاه تربيت مدرس تاكيد كرد: اسلامي كه من ميفهمم اسلامي است كه حداقلهاي آن با دستاوردهاي تاريخي بشر و با عقلانيت ترقيخواه امروز كه دموكراسي و اعلاميه حقوق بشر نمودي از آن است، سازگاري دارد.
فعاليت در جلسات فكري و اجتماعي سازمان مجاهدين
آقاجري در پاسخ به سوالي در مورد علت عدم پيوستن سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي به جبهه دموكراسي و حقوق بشر كه در نامه آرمين به سحابي نيز بر آن تاكيد شده بود، گفت: من فعاليت زيادي در سازمان ندارم و خود را پاسخگوي مواضع آنها نميدانم، فعاليت من در اين سازمان تنها معطوف به شركت در جلسات اجتماعي و فكري اين تشكل است.
گفتوگو: فاطمه مهدياني