ايران، سالي پر خطر در پيش دارد، گفتگوي بابک مهديزاده با محمدعلي ابطحي، روز آنلاين

محمدعلي ابطحي معاون پارلماني رييس جمهور سابق، سيد محمد خاتمي بود و اينک عضو شوراي مرکزي مجمع روحانيون مبارز است. با او درباره ايران در سال آينده گفت و گو کرده ايم. ابطحي، نگران فرداست و فکر مي کند نه تنها "در" غلتان نگرفتيم که حالا امکان مذاکره اي جدي نيز قابل حصول نيست.

ايران در سال آينده چه وضعي خواهد داشت؟
براساس اطلاعاتي که تا الان داريم بايد بگويم سال آينده، سال پرخطري براي ايران پيش بيني مي شود. سالي که با توجه به وضعيت سياسي و بين المللي که در اين روزهاي پاياني سال در حال رقم خوردن است، سال سختي براي ايران خواهد بود. امروز ما در جهان به هم پيوسته اي زندگي مي کنيم. امروز هيچ کشوري جدا از منظومه فعلي جهاني نيست و نمي تواند جداگانه تصميم بگيرد. در اين جهان به هم پيوسته هم ديپلماسي فعال وقتي مي تواند موفق باشد که تلاش موفقيت آميزي براي دور کردن کشور از خطرات مختلف جهاني داشته باشد. خطراتي که الزاما فقط خطرات نظامي نيست. خطرات اقتصادي، خطرات سياسي و بحران هاي مختلفي که روي زندگي عمومي مردم تاثير دارد نيز مي تواند کشور را تهديد کند. اما متاسفانه در اين چند ماهه اخير و در دوران دولت جديد، سياست ها به گونه اي نبوده که بتواند نظر دنيا را جلب کند و جايگاه واقعي ايران را درميان خانواده بين المللي کسب کند.

بزرگترين خطري که ايران را تهديد مي کند چيست؟
خطر اصلي براي ايران طبيعتا پرونده هسته اي است. البته من خطر نظامي نمي بينم، اما خطراصلي که در اين راستا ما را تهديد مي کند و بيشتر هم متوجه مردم است خطر اقتصادي و معيشتي است. ما به لحاظ سرمايه ملي در بهترين شرايط تاريخ ايران بوديم، و الان حدود يک سال است که نفت به قيمت حدود 50 دلار به فروش مي رسد. دولت قبلي هم سرمايه اي را که به دست آورده بود در اختيار دولت جديد گذاشت . شعارهاي آقاي رييس جمهور فعلي هم در زمان کانديداتوري، شعارهاي اقتصادي بود و همين شعارها اميد به يک زندگي و معيشت بهتر را در مردم زنده کرد. بعد از انتخابات و در سفرهاي شهرستاني نيز اين شعارها استمرار يافت و اميد مردم را بيشتر کرد. و اين عملي هم بود، زيرا دولت با سرمايه اي که در اختيار داشت مي توانست مقدار زيادي از سختي معيشت بخصوص در مورد خانواده هاي کم درآمد و مشکل دار را حل کند، اما پرونده هسته اي شرايطي براي ما ايجاد کرده که حالا حداقل پيش بيني اين است که ايران دچار بحران هاي جدي اقتصادي خواهد شد. چون اگر اين سرمايه نتواند در مدار واقعي و عادي خود در بين سرمايه هاي جهاني گردش کند، طبيعي است که پاي واسطه هاي مختلف باز و همه چيز گران تر مي شود.از اين گذشته صنعت کشور و بخش زيادي از زيرساخت هاي اساسي آن احتياج به همکاري هاي بين المللي دارد که در شرايط جديد آنها نيز آسيب جدي مي بينند. خلاصه اين خطر اصلي است که ايران را در آغاز سال جديد تهديد مي کند.

نزديکان دولت مي گويند ايران مي تواند در مقابل تحريم هاي احتمالي مقاومت کند. مي گويند در گذشته هم با تحريم مواجه بوديم. اين حرف درست است؟
اولا هيچ عقلي اجازه نمي دهد که هيچ دولتي از تحريم استقبال يا زمينه را براي تحريم کشور آماده کند. اينکه مي شود در مقابل تحريم ايستاد يا خير، را بايد معنا کرد. من از موضع فشارهايي که به مردم خواهد آمد صحبت مي کنم. اين امکان وجود دارد که مردم در شرايط بحراني مجبور به تحمل شوند. ما نمونه اش را در 15 سالي که رژيم صدام در تحريم بود و شيرخشک براي بچه ها وجود نداشت و تعداد زيادي از بچه ها از گرسنگي مردند، داشيتم. لذا با نگاه به آن بايد بپرسيم تعريف ما از تحمل چيست. اگر روي مردم فشار بيايد اين وظيفه دولت است که جلويش را بگيرد.

مقاومت يک موقع مقاومت معنوي و ارزشي است، که طبيعي است هيچ ملتي دوست ندارد زير بار زورگويي برود، اما بحث بر سر رسالت هر دولت است و اينکه نگذارد به مملکت و مردمش فشار وارد شود. ضمن اينکه مساله امروز با تحريم هاي قبلي متفاوت است. فرض کنيد در مورد جنگ تحميلي دفاع از سرزمين مبناي مقاومت مردم بود. دفاع از سرزمين اصل پذيرفته اي است که همه ملت هاي غيور در طول تاريخ حاضر به انجام آن بودند. اما در مورد انرژي هسته اي، اصلي ترين توجيهي که وجود دارد اين است که مي تواند کشور ما را قوي و سوخت ما را تامين کند. اما اگر قرار باشد به خاطر اين مساله بايستيم و نتيجه اش هم اين باشد که کشور دچار آسيب بيشتري شود و براي به دست آوردن قدرت بيشتر، مردم دچار سختي هاي فراوان تري شوند، من معتقدم دليلي ندارد کسي از آن استقبال کند و جلويش را نگيرد. به عبارت ديگر دفاع از سرزمين، آن هم در جنگي ناخواسته که توسط رژيم خونخوار صدام حسين شروع شده بود، با مساله اي که اصلش پيدا کردن قدرت بيشتر است، فرق مي کند. قدرت بيشتر خوب است اما نبايد منجر به آسيب هاي بيشتري شود.

چطور مي شود اين خطر را رفع کرد؟
ما چندان خودمان را ملزم به اين نمي دانيم که بگوييم دراين زمينه چه کار مي شود کرد، چون بارها مطرح کرديم و مورد توجه قرار نگرفت. چيزي هم که مورد توجه قرار نمي گيرد لزومي به طرح دوباره اش نيست. اما من معتقدم راهکاري که دولت گذشته در ارتباط با گفت و گو با غرب، آن هم با موضع بسيار قدرتمند تر، در پيش گرفته بود بايد دوباره از سر گرفته شود. در جواب کساني که معتقد بودند قبلا ما "در" گرانبها داديم و آب نبات گرفتيم بايد بگويم همان موقع از موضع قدرت، امکان گرفتن خيلي چيزها را داشتيم که الان گفت و گو کنندگان قانع به گرفتنش هستند، آن هم از موضع عزت. آن موقع وزراي اروپايي که امروز گفت و گو را رد مي کنند، حاضر بودند براي گفت و گو به تهران بيايند. اما الان ترديد دارم دوباره مذاکراتي جدي و سازنده براي تامين منافع ملي ما صورت بگيرد. اگر کسي بخواهد اين خطر را رفع کند راه حلش ايجاد اعتماد در دنيا و وارد شدن به معادلات قابل قبول در دنيا و همدلي با قدرت هاي مختلف دنيا است. از اين طريق مي توان به نتيجه مثبتي براي ملت و کشور رسيد.