‏مصاحبه خبرنگار شبكه خبري NTV تركيه با آيت الله منتظري ‏

بر فرض زماني مصلحت‏ ‏نبود رابطه با آمريكا داشته باشيم ولي حالا چه اشكالي دارد‏ ‏روابط برقرار كنند و دوستانه مشكل را حل كنند و كاري كنند كه‏ ‏به درگيري ميان دو طرف نرسد. ولي اينكه بخواهند به ايران‏ ‏بگويند تو قطعا بايستي حتي استفاده صلح آميز از انرژي‏ ‏هسته اي هم نكني اين زور است

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

اين مصاحبه ‏در تاريخ ‏1385/1/22‏‏ برگزار شده است.

‏خبرنگار: قبل از هر چيز از اينكه ما را به حضور پذيرفتيد خيلي تشكر‏ ‏مي‎كنم ; هم به نام خود و هم به نام شبكه خبري . مي‎خواهم سؤال اولم را از‏ ‏گذشته شما بپرسم . اينكه شما از اركان و پايه هاي اصلي تشكيل دهنده انقلاب‏ ‏اسلامي ايران هستيد، در سالهاي اوليه همراه امام خميني كارها را در تهران‏ ‏ادامه مي‎داديد و بعد از يك مدتي به قم تشريف آورديد. مي‎خواهم بدانم چه‏ ‏اختلاف نظري وجود داشت و باعث شد شما به قم تشريف بياوريد و كارهاي‏ ‏خودتان را ادامه بدهيد، از زبان خودتان مي‎خواهم بشنوم .
‏ ‏آيت الله منتظري : اعوذ بالله من الشيطان الرجيم ، بسم الله الرحمن‏ ‏الرحيم .
‏ ‏من از اول با معظم له اختلاف نظري نداشتم . ايشان هم بعد‏ ‏آمدند قم . منتها براي تصويب قانون اساسي انتخاباتي انجام‏ ‏شده بود و من از تهران انتخاب شده بودم ، لذا مجبور بودم بروم‏ ‏تهران براي همان تصويب قانون اساسي . وقتي كه آيت الله‏ ‏طالقاني - كه امام جمعه تهران بودند - از دنيا رفتند آيت الله‏ ‏خميني مرا به عنوان امام جمعه تهران معين كردند. وقتي كه‏ ‏مجلس خبرگان - كه براي تصويب قانون اساسي بود - تمام شد،‏ ‏خدمت ايشان رسيدم كه من چون يك طلبه هستم مايلم قم‏ ‏باشم ، اجازه دهيد بروم قم . پس مسأله اختلاف نظر نبود. نظرم‏ ‏اين بود كه بالاخره در امور سياسي دولتي هست و دولت تشكيل‏ ‏شده است و مرحوم مهندس بازرگان آن روز به عنوان‏ ‏نخست وزير دولت موقت انتخاب شده بود، وزرا هم هستند،‏ ‏بنابراين دولت بايستي كارهاي سياسي را انجام بدهد و ما بياييم‏ ‏قم همان كار آخونديمان چون درس و بحث را انجام دهيم . ولي‏ ‏در عين حال مراجعات به بيت ما خيلي زياد بود و من به عنوان‏ ‏توصيه و سفارش به وزرا و دولت تذكراتي مي‎دادم و چون مردم‏ ‏مراجعه مي‎كردند كارهايي را هم انجام مي‎دادم . منظور اين است‏ ‏كه از اول اختلاف نظري در كار نبود كه من آمدم قم ، بعد هم‏ ‏خود ايشان آمدند قم .
‏ ‏
‏ ‏خبرنگار: بعد از بيست و هفت سال كه از انقلاب اسلامي مي‎گذرد، شما يكي از‏ ‏اركان اساسي در پيدايش انقلاب اسلامي بوديد. بعد از اين بيست و هفت سال ،‏ ‏در حال حاضر شرايط جمهوري اسلامي به آن شكلي هست كه مدنظر شما در‏ ‏ابتدا بوده و چه كمبودهايي در حكومت فعلي يا در انقلاب فعلي هست و چه‏ ‏نقاط قوتي هست و اصلا در حال حاضر حكومت را به چه شكلي ارزيابي‏ ‏مي‎كنيد؟
‏ ‏آيت الله منتظري : قبل از انقلاب و در بحبوحه انقلاب شعار مردم و‏ ‏در حقيقت شعاري كه مرحوم آيت الله خميني و همين طور ماها‏ ‏به مردم القاء كرده بوديم سه چيز بود: "استقلال ، آزادي ،‏ ‏جمهوري اسلامي ". از باب اينكه در زمان شاه خارجي ها در‏ ‏كشور دخالت كامل داشتند، آمريكايي ها در ارتش و جاهاي‏ ‏ديگر همه كاره بودند، مردم هم آزاد نبودند كه حرفشان را بزنند‏ ‏و نظرشان را بگويند، و موازين اسلامي هم رعايت نمي شد.‏ ‏بنابراين استقلال يعني : عدم دخالت كشورهاي ديگر در سياست‏ ‏ايران ، آزادي يعني : مردم آزاد باشند حرفهايشان را بزنند.‏ ‏جمهوري اسلامي يعني : حكومت از مردم ناشي شده باشد و بر‏ ‏طبق موازين اسلام هم باشد. اين شعار مردم بود، هم آيت الله‏ ‏خميني اين وعده ها را به مردم مي‎دادند هم ما وعده مي‎داديم .‏ ‏ولي متأسفانه آن جور كه مي‎خواستيم عمل نشد و به ويژه‏ ‏مي‎بينيم كه مسأله آزادي و جمهوري اسلامي آن گونه كه بايد‏ ‏رعايت شود نمي شود. جمهوري يعني حكومت ناشي از مردم‏ ‏باشد، يعني واقعا نخبگان جامعه و آنان كه رشد سياسي دارند‏ ‏حزب سياسي داشته باشند و اين احزاب سياسي دولتها را روي‏ ‏كار بياورند و بتوانند ناظر بر حكومت و حاكميت باشند و بتوانند‏ ‏اعتراضشان را بيان كنند. ولي الان دبيركل هاي احزاب را احضار‏ ‏مي‎كنند و به آنها فشار و تهديد روا مي‎دارند. در صورتي كه‏ ‏بايستي احزاب نظارت داشته باشند بر كار دولت ، آنها بايستي‏ ‏به دولت انتقاد و اعتراض كنند; اما دولت مزاحم احزاب‏ ‏مي‎شود. به نظر مي‎آيد اگر بخواهيم حكومت واقعا حكومت‏ ‏مردمي باشد بايستي نخبگان جامعه و آنهائي كه رشد و عقل‏ ‏سياسي دارند احزابي را تشكيل دهند و اين احزاب مستقل‏ ‏باشند و دولت را روي كار بياورند و بر دولت نظارت داشته‏ ‏باشند، اين معنا عمل نشده است . ما الان مي‎بينيم كه آقايان‏ ‏مي‎گويند: به احزاب نياز نداريم ، ما همان مساجد احزابمان‏ ‏است . معناي اينكه مساجد احزابمان است يعني يك آقايي توي‏ ‏مسجد يك مطلبي را مي‎گويد اسم شرعيت هم روي آن مي‎گذارد‏ ‏و مردم را هم تحريك مي‎كند كه برويد به فلان شخص رأي‏ ‏بدهيد يا فلان كار را انجام بدهيد. در صورتي كه اين كار درستي‏ ‏نيست . اگر ما بخواهيم واقعا حكومت مردمي باشد بايد مردم‏ ‏هم در حدوث دولت و هم در بقائش نقش داشته باشند و نظارت‏ ‏بر دولت داشته باشند كه دولت تخطي از قانون نكند. البته‏ ‏ولي فقيه هم در قانون آمده به اعتبار اين كه نظارت كند از موازين‏ ‏اسلامي تخطي نشود، نه اينكه او حاكم علي الاطلاق باشد و‏ ‏تمام امور دست او باشد. اداره امور بايد دست مردم و نخبگان‏ ‏سياسي و از طريق احزاب باشد. متأسفانه در كشور ما احزاب‏ ‏هنوز جا نيفتاده است ، در صورتي كه بايد حاكميت به دست‏ ‏احزاب سياسي پايدار باشد. هنوز نگذاشته اند حزب در جامعه‏ ‏ما جا بيفتد و احزاب خلق الساعة تأسيس مي‎كنند بعد هم‏ ‏انتخاباتي درست مي‎كنند و كارها را تمام شده حساب مي‎كنند و‏ ‏به مردم وعده مي‎دهند. مردم هم اگر بخواهند اعتراض كنند‏ ‏كسي گوش به حرفشان نمي دهد و آنها را سركوب مي‎كنند.‏ ‏بنابراين آن وعده هايي كه آيت الله خميني (ره ) و ديگران به مردم‏ ‏دادند، متأسفانه آن گونه كه مي‎خواستيم عمل نمي شود.
‏ ‏در كشور تركيه ما مي‎بينيم با اينكه آنجا هم رئيس جمهور‏ ‏منتخب مردم دارد و هم نخست وزير و دولت دارد اما در مواقع‏ ‏حساس حرف اول را ارتش مي‎زند. ايران هم تقريبا دارد به اين‏ ‏صورت مي‎شود و حرف اول را نيروهاي نظامي و انتظامي‏ ‏مي‎زنند و در امور سياسي دخالت مي‎كنند. با اينكه حرف اول را‏ ‏مردم بايد بزنند و در تمام مواقع حساس هم نظر مردم بايد ملاك‏ ‏باشد نه نظر نيروهاي نظامي .
‏ ‏
‏ ‏خبرنگار: مسائل روز را مسلما شما تعقيب مي‎كنيد، بحث روز بحثهاي هسته اي‏ ‏است كه در ايران در جريان است ، بفرماييد آيا سياست حكومت فعلي آقاي‏ ‏احمدي نژاد را در اين امور قبول داريد؟‏
‏آيت الله منتظري : من عرض كردم يكي از شعارهاي اول ما در‏ ‏انقلاب استقلال بود. معني استقلال اين است كه خود دولت‏ ‏ايران آنچه را براي جامعه مصلحت مي‎بيند بايد عمل كند. و‏ ‏اينكه بخواهد آمريكا يا اروپا به ايران تحميل كنند كه حتي شما‏ ‏انرژي هسته اي صلح آميز هم نبايد داشته باشيد، اين خود‏ ‏دخالت در امور ايران است . منتها چيزي كه هست - در‏ ‏مصاحبه هايم جلوتر گفته ام - بايستي به گونه اي برخورد كرد كه‏ ‏تنش و درگيري درست نشود و كاري كرد كه كشور و مردم‏ ‏خسارت نبينند. يكي از راههايش اين است كه با آمريكا كه يك‏ ‏قدرت مطلقه است در دنيا و خواهي نخواهي دارد اعمال قدرت‏ ‏مي‎كند مذاكره مستقيم كرد، و مي‎شود در مقابل قدرتها با زبان‏ ‏خوش و از راه ديپلماسي حرف زد. بر فرض زماني مصلحت‏ ‏نبود رابطه با آمريكا داشته باشيم ولي حالا چه اشكالي دارد‏ ‏روابط برقرار كنند و دوستانه مشكل را حل كنند و كاري كنند كه‏ ‏به درگيري ميان دو طرف نرسد. ولي اينكه بخواهند به ايران‏ ‏بگويند تو قطعا بايستي حتي استفاده صلح آميز از انرژي‏ ‏هسته اي هم نكني اين زور است . چون علم ، دانش و فن آوري‏ ‏انحصاري نيست و از آن همه بشر است . چطور اسرائيل الان هم‏ ‏انرژي هسته اي و هم سلاح اتمي دارد، ما كه سلاح اتمي‏ ‏نمي خواهيم چرا انرژي هسته اي صلح آميز هم نداشته باشيم ؟!‏ ‏تحميل به ايران درست نيست ، مردم هم زير بار نمي روند و‏ ‏آمريكايي ها اشتباه مي‎كنند كه مي‎خواهند نظر خود را تحميل‏ ‏كنند، براي اينكه در دنياي امروز زور دوام ندارد. بنابراين بايد‏ ‏دوستانه مشكل را حل كرد، يا روابط برقرار كنند يا واسطه‏ ‏بفرستند. نه اينكه بوش در آمريكا عليه ايران شعار دهد ما هم‏ ‏عليه بوش در ايران .
‏ ‏ضمنا اشكالي هم به دولت تركيه داريم كه همين روابط با‏ ‏اسرائيل است ، براي اينكه اسرائيل يك كشور غاصب است ،‏ ‏زمينهاي مردم را غصب كرده و فلسطيني ها را آواره كرده اند. ما‏ ‏غير از اسرائيل با كشورهاي ديگر مشكل نداريم . قبلا گفته ام كه‏ ‏اگر يك روزگاري سفارت آمريكا در ايران را اشغال كردند كار‏ ‏اشتباهي بود و اشتباه را بايد جبران كرد، بايستي روابط برقرار‏ ‏كنند و مشكلات را دوستانه حل كنند; استفاده از فن آوري روز‏ ‏حق ايران است . قال رسول الله (ص ) "طلب العلم فريضة علي ‏ ‏كل مسلم الا و ان الله يحب بغاة العلم " طلب علم بر هر‏ ‏مسلماني واجب است . هر علمي مي‎خواهد باشد، چه علوم‏ ‏ديني چه علوم دنيوي ، براي اينكه دنياي امروز بر اساس علم‏ ‏مي‎گردد. اينكه به ما بگويند شما در اين قسمت علمي نبايد‏ ‏دخالت كنيد و علمش را نداشته باشيد حتي صلح آميز، اين‏ ‏مطلب غلطي است و قهرا مردم زير بار زور نمي روند. و عرض‏ ‏كردم بايد يك كاري بكنند اين ديوار بي اعتمادي ميان دوطرف‏ ‏خراب شود و روابط حسنه باشد و به همديگر اعتماد كنند.
‏ ‏
‏ ‏خبرنگار: آيا فكر مي‎كنيد در نتيجه اين مسائل هسته اي و بحثهايي كه هست آيا‏ ‏امكان دارد كه حمله اي به ايران صورت بگيرد، و اگر امكانش باشد يعني اگر‏ ‏اين اتفاق بيفتد فكر مي‎كنيد حكومت و يا اينكه ملت ايران چه تدابيري نسبت‏ ‏به اين مسأله مي‎توانند داشته باشند؟
‏ ‏آيت الله منتظري : من علم غيب ندارم ; اما اگر بخواهند حمله به‏ ‏ايران داشته باشند اشتباه مي‎كنند، براي اينكه به افغانستان و‏ ‏عراق كه حمله كرده اند الان با مشكلاتي درگيرند. بخصوص‏ ‏عراق كه يك باتلاقي براي آمريكايي ها شده و ايران از عراق‏ ‏ضعيف و كمتر نيست . يك روزگاري كه مردم از استعمار‏ ‏انگلستان و شوروي مي‎ناليدند آمريكا را فرشته نجاتي فرض‏ ‏مي‎كردند، ولي متأسفانه آمريكا هم وقتي كه آمد نشان داد كه آن‏ ‏هم يك ميراث خوار استعمار و جزء مستعمرين است . با توجه به‏ ‏شرايط اگر فرضا هم به ايران حمله كنند يك اشتباهي كرده اند و‏ ‏مسلما به ضررشان است ، براي اينكه مردم همه بسيج مي‎شوند‏ ‏عليه آنها. امروز دنياي ما دنياي جنگ و حمله نيست ، مادامي كه‏ ‏گره اي با دست باز مي‎شود نبايد آن را با دندان باز كرد.
‏ ‏
‏ ‏خبرنگار: خيلي ممنون از وقتي كه در اختيار ما گذاشتيد، ولي اگر در پايان‏ ‏خودتان چيزي را مد نظرتان هست كه به مردم توصيه بفرماييد من در خدمت‏ ‏شما هستم .
‏ ‏آيت الله منتظري : در همين اتاق مرحوم تورگوت اوزال كه آن وقت‏ ‏نخست وزير تركيه بود بعد رئيس جمهور شد به ملاقات من آمد‏ ‏در وقتي كه جنگ ايران و عراق بود، من به ايشان گفتم : مصطفي‏ ‏كمال نه خدا بود نه پيغمبر، و تركيه يك روزگاري اصلا مركز‏ ‏اسلام بوده ، براي اينكه حكومت عثماني آنجا بوده ، بنابراين‏ ‏اينكه در تركيه روز يكشنبه به جاي جمعه تعطيل باشد يا تاريخ‏ ‏تاريخ مسيحي باشد اشتباه است . شما از باب اينكه تركيه يك‏ ‏كشور اسلامي است قاعده اش اين است كه تاريختان ، تاريخ‏ ‏اسلام باشد و تعطيلي روز جمعه باشد. ايشان خودش مي‎گفت‏ ‏من مسلمانم و مادرم را فرستاده ام مكه . بنابراين بايد سعي كنيد‏ ‏كه كشور تركيه به جهان اسلام بپيوندد و اينقدر كه اصرار داريد با‏ ‏اروپا متحد باشيد آنجاها هم خبري نيست ، آنها هم جز اهداف‏ ‏استعماري هدف ديگري ندارند. ان شاءالله موفق و موئيد‏ ‏باشيد.
‏ ‏والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته .
‏
‏دفتر آيت الله العظمي منتظري ‏
‏‏1385/2/3‏‏