خيلى‌ها كيهان را نگاه می‌کنند كه ببینند کی دستگیر می‌شوند، گفتگوی بهنام باوندپور با عيسي سحرخيز

* جامعه روشنفكرى ايران كماكان از وضعيت دكتر رامين جهانبگلو بى‌خبر است


پس از دو هفته‌اى كه از دستگيرى دكتر رامين جهانبگو فيلسوف و پژوهشگر سرشناس مى‌گذرد، هنوز هم هيچ خبرى از وضعيت او در دست نيست. اين در حالى‌ست كه يكى از خبرگزاريهاى خصوصى ايتاليايى، از انتقال دكتر جهانبگلو از زندان به بيمارستان خبر داده است.

در حالى كه وزير اطلاعات جمهورى اسلامى اتهام اين روشنفكر ايرانى را «رابطه با بيگانه» عنوان كرده، بسيارى از ديگر مقامات ايرانى بيشتر از بى‌اطلاعى در مورد وضعيت وى سخن گفته‌اند. در همين زمينه عيسى سحرخيز روزنامه‌نگار و تحليلگر سياسى، به پرسشهاى صداى آلمان پاسخ داده است.

مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور

دویچه‌وله: آقای سحرخیز، الان دو هفته از بازداشت دکتر رامین جهانبگلو می‌گذرد و خانواده‌ ایشان هم یا هیچ خبری از وضعیت ایشان ندارند یا سکوت کردند. آیا شما اطلاعی از وضع ایشان دارید و یا خبری در مورد ایشان شنیده‌اید؟

عیسی سحرخیز: متاسفانه هیچ خبری از ایشان بیرون نیامده، غیر از شایعاتی که تقریبا از طریق جریانهای درون زندان می‌آید. روزنامه‌های پرونده‌ساز هم که ظاهرا دسترسی دارند به بازجوها و یا به برگه‌های بازجویی، آنها هم مسایلی را که هیچکدام مستند نیست و حتا می‌تواند گمراه کننده هم باشد، مطرح کرده‌اند.

دویچه‌وله: آقای سحرخیز، خبرگزاری «آکی کروموس اینترنشنال» بزرگترین خبرگزاری خصوصی ایتالیا، خبر از انتقال دکتر جهانبگلو به بیمارستان پانصد تختخوابی تهران داده و اضافه کرده است که ۴ مامور مقابل اتاق او نگهبانی می‌دهند. آیا ادعاى این خبرگزاری را شما هم شنیده‌اید، و یا آیا اصلا اخباری غیررسمی از وضعیت ایشان وجود دارد؟

عیسی سحرخیز: در مورد انتقال ایشان به بیمارستان چیزی بیرون نیامده و من چیزی که تاییدکننده‌اش باشد تاکنون نشنیده‌ام.

دویچه‌وله: در حالیکه آقای محسنی‌اژه‌ای، وزیر اطلاعات، اتهام دکتر جهانبگلو را «ارتباط با بیگانه» عنوان کرده، چندی پیش آقای صفارهرندی وزیر ارشاد اعلام کرد که پیگیر موضوع می‌شود، و حالا هم آقای حداد عادل رییس مجلس گفته‌اند، دنبال این هستند که بفهمند آیا دکتر جهانبگلو بخاطر اندیشه‌هایش بازداشت شده است یا بخاطر چیز دیگری. ایشان همچنین گفته‌اند که برای آزادی جهانبگلو تلاش می‌کنند، اما هنوز «فرصت نکرده‌اند» در این زمینه اطلاعاتی بدست بیاورند. یعنی حتا برای وزیر ارشاد و رییس مجلس هم، طبق اخبار رسمی، ماجرا روشن نیست. آیا شما این بی‌اطلاعی را، دست‌کم طبق اخبار رسمی، طبیعی می‌دانید؟

عیسی سحرخیز: احتمالا وزیر اطلاعات در کابینه حضور پیدا نمی‌کند و یا حضور دائم ندارد که آقای صفارهرندی نمی‌تواند این مسئله را بداند. اما مسئله‌ی دیگر این است، وقتی که ما پرونده‌های بسيارى از افرادی را نگاه می‌کنیم که دستگیر شده‌اند، می‌بینیم که این بحث جاسوسی اولین اتهامی‌ست که به فرد می‌زنند. نمونه‌اش آن گروه نظرسنجی، افراد سیاسی روزنامه‌نگار و خیلی از این موارد که هیچکدام از اینها اثبات نشده است.

دویچه‌وله: آقای سحرخیز، در این میان باز هم این روزنامه‌ی کیهان بود که با قطعیت از بازداشت یک عامل بیگانه سخن گفت. آیا کیهان اطلاعاتی بیشتر از وزیر ارشاد و رییس مجلس دارد؟

عیسی سحرخیز: شما می‌‌دانید خيلى‌ها كيهان را نگاه می‌کنند كه ببینند کی دستگیر می‌شوند. چون موارد تاریخی نشان می‌دهد که آقای شریعتمداری و باند ایشان که پیش از این با سعید امامی ارتباط تنگاتنگ داشتند، پرونده‌سازی‌ها را آنها شکل می‌دهند و یا فضاسازی‌ها و یا آتش تهيه را آنها می‌ریزند و بعد دستگیری صورت می‌گیرد. طبیعی‌ست که آقای شریعتمداری و کیهان در این زمینه‌ها اطلاعاتشان بیشتر از خیلی‌ها باشد، حتا از مقامات رسمی کشور.

دویچه‌وله: آقای سحرخیز، با توجه به اینکه مدتی پیش هم به دستور آقای مرتضوی، دادستان عمومی و انقلاب تهران، از تشکیل مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران هم جلوگیری شد، آیا فکر می‌کنید دور جدیدی از برخورد با روشنفکران سکولار آغاز شده باشد؟

عیسی سحرخیز: برخورد با کانون نویسندگان موضوع جدیدی نیست و غیر از مقطع محدودی در دوران اصلاحات که وضعیت‌شان خوب بوده، اغلب به آنها اجازه‌ی تشکیل جلسات‌شان را نداده‌اند، حتا بصورت خصوصی و در منازلشان. و فضاها هم، همانطور که پیش‌بینی می‌کردیم، تشدید شده است و حتا اجازه نمی‌دهند عکس بعضی از این افراد، حتا آنهایی که فوت کردند، در غرفه‌ها (در نمايشگاه كتاب تهران) زده بشود. کتابها را محدود کرده‌اند و اجازه‌ی چاپ‌شان را نمی‌دهند و یا اجازه‌ی نشر و پخش‌اش را نمی‌دهند. در مورد آقای جهانبگلو، باید اما نگاه کنیم که با چه هدفی و با چه برنامه‌‌ای صورت گرفته.

دویچه‌وله: به نظر شما، در دستگیری آقای جهانبگلو پیام خاصی برای جامعه روشنفکری ایران وجود دارد؟

عیسی سحرخیز: من نمی‌دانم الان ایشان را در چه ارتباطی دستگیر کرده‌اند، ولی امکان دارد که بخواهند موضوع را به‌گونه‌ای مرتبط بکنند به بودجه آمریکا، چون الان این مسئله دارد خیلی با جدیت دنبال می‌شود و به‌گونه‌ای می‌خواهند مطرح بکنند که در داخل ایران افرادی هستند که وابسته هستند. یا شاید هم واقعا بحث صحبت‌های ایشان، سخنرانی‌ها و فعالیت‌های فکری ایشان است. مسئله بسیار پیچیده است و فکر می‌کنم هنوز زود است که ما بخواهیم در این مورد ارزیابی داشته باشیم.