خبرگزاری دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسی
درهفتههای اخير مسائل مطرح شده درباره ممانعت از ادامه تحصيل برخی فعالان دانشجويی پذيرفته شده در آزمون کارشناسی ارشد، اذهان را به سمت اين پرسش میبرد که طبق قانون چه ملاکهايی غير از احراز رتبه علمی مناسب برای پذيرش در دانشگاه وجود دارد و آيا دانشجويانی که سابقه فعاليتهای سياسی و انتقادی در دانشگاه را داشتهاند را میتوان از حق ادامه تحصيل محروم کرد؟
به گزارش خبرنگار سياسی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، در حالی اعضای دفتر تحکيم وحدت (طيف علامه) از درج ستاره مقابل اسامی برخی فعالان دانشجويی پذيرفته شده در آزمون ارشد خبر دادند، وزير علوم در اولين واکنش آن را «کذب محض» دانست و ديگر مسوولان وزارت علوم نيز با توضيح بيشتر اين مسأله را يک "روال طبيعی" خواندند و درج يک و دو ستاره را به علت "نقص پرونده" عنوان و اعلام کردند که "تمامی دانشجويان يک الی دو ستاره ثبتنام شدهاند و سه ستارهای هم وجود ندارد."
اما علی نيکونسبتی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکيم وحدت(طيف علامه) در يک نشست خبری از "حنانه عزيزی"، "سيامک کريمی"، "ياشار قاجار"، "زهرا جانیپور" و "محسن فاتحی" به عنوان کسانی نام برد که "علیرغم رتبه برتر در آزمون کارشناسی ارشد، فاقد صلاحيت ادامه تحصيل شناخته شدهاند."
همچنين نامه تجديدنظرخواهی به امضای دکتر مرتضی نوربخش رييس دبيرخانه هيات مرکزی گزينش استاد و دانشجو برای اين دانشجويان که با وجود رتبه بالا و قبولی در آزمون علمی، قبولیشان از سوی سازمان اعلام نشده، ارسال شده است که از سوی اعضای تحکيم علامه در اختيار ايسنا قرارگرفت.
در اين نامه آمده است: «با سلام به اطلاع میرساند پرونده شما در آزمون سال جاری مورد بررسی قرار گرفت و متأسفانه با توجه به ضوابط گزينش دانشجو، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی پذيرفته نشديد. لذا چنانچه به رأی صادره از سوی اين دبيرخانه معترض میباشيد، خواهشمند است دلايل تجديد نظرخواهی خود را به همراه پاسخ به سوالات ذيل حداکثر ظرف يک ماه از تاريخ دريافت نامه جهت انجام اقدامات بعدی به اين دبيرخانه ارسال داريد، ضمنا نتايج بررسی مجدد به آدرس شما ارسال خواهد شد. لازم به يادآوری است که ضوابط مذکور در ظهر اين نامه قيد شده است.»
نوربخش درباره اعلام پنج اسم از سوی اعضای دفتر تحکيم وحدت طيف علامه به عنوان کسانی که با رتبه خوب، قبولیشان در آزمون کارشناسی ارشد اعلام شده است، توضيح میدهد: «آنچه که از سوی سازمان سنجش به عنوان پذيرفته شده در آزمون کارشناسی ارشد سال ۸۵ به هيات مرکزی اعلام میشود مورد بررسی قرار میگيرد. قبولی اين پنج نفر از سوی سازمان سنجش اعلام نشده است و اسامی آنها به گزينش نرسيده است. با اين وجود اگر چنانچه مواردی باشند که مشکلات امنيتی داشته باشند، وظيفه هيات میدانم که در حل آن کمک کند تا مشکل آن دانشجويان حل شود.»
رييس دبيرخانه هيات مرکزی گزينش استاد و دانشجو به ايسنا میگويد: «تمام دانشجويان يک و دو ستاره بر اساس دستور وزير محترم و اعلام سازمان سنجش به دانشگاهها ثبت نام شدهاند و سه ستارهای هم نداريم.»
وی همچنين متنی را در اختيار ايسنا گذاشت که به گفته وی تعهدنامهای است که از دانشجويان دو ستاره گرفته شده است. در اين تعهدنامه آمده است:
«اينجانب ... فرزند ... دارای شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ...
با آگاهی از اينکه از سوی هيات مرکزی گزينش دانشجو به طور مشروط به دانشگاه راه يافتهام و متعهد میشوم که کليه موازين اعتقادی، اخلاقی و سياسی را در چارچوب قوانين و مقررات جاری به ويژه مقررات انضباطی دانشگاه رعايت نموده و در صورت بروز هر گونه حرکتی خلاف مفاد اين تعهد مسوولين ذيربط مجاز خواهند بود پذيرش اينجانب را لغو و از ادامه تحصيلم جلوگيری نمايند. بديهی است در صورت اخير خود را متعهد به بازپرداخت هزينههای مربوط به تحصيل میدانم.»
رييس دبيرخانه هيات مرکزی گزينش استاد و دانشجو با بيان اينکه "هيات مرکزی گزينش، واحدی از وزارت علوم است، نه وزارت اطلاعات" میگويد: «اگر دانشجويی در دانشگاه مشکل سياسی داشته باشد بايد در جای ديگر بررسی شود. پروندههای اخير هم به هيچ عنوان سياسی نبوده است، تنها از ميان ۲۷ هزار پذيرفته شده کارشناسی ارشد ۵۴ نفر نقص پرونده داشتهاند که با علامت دو ستاره مشخص شده بود. کسانی هم که از آنها تعهد گرفتيم، آنهايی بودند که در دوره کارشناسی مشکلاتی داشتهاند ولی اين مشکلات اصلا سياسی نبوده است.»
نوربخش مرجع اصلی تحقيق و استعلام را برای داوطلبان کارشناسی ارشد تنها "کميتههای انضباطی دانشگاهها" عنوان میکند و میافزايد: «ما سياسی کار نمیکنيم و آنچه هر ساله به آن عمل میکنيم، وظيفهای است که براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی بوده و از آن عدول نکردهايم. حتی اگر بفهميم دانشجو مشکلی در وزارت اطلاعات دارد، خودمان در کنار او برای حل مشکلش تلاش میکنيم.»
اما اين مساله تا جايی ادامه پيدا کرد که در آيين گشايش سال تحصيلی جديد دانشگاهها وزير علوم با پرسش خبرنگاران در اين باره مواجه میشود و میگويد: «از نظر وزارت علوم کليه پذيرفتهشدگان دانشجو هستند و هيچ ممنوعيتی برای ثبتنام آنها وجود ندارد و نبايد نگران جوسازيهای سياسی در اين باره بود.»
محمدمهدی زاهدی با تکذيب اظهاراتی که درباره ممانعت از تحصيل برخی فعالان دانشجويی در مقطع کارشناسی ارشد مطرح میشود، آن را "شايعات برخی مطبوعات" دانست که "متاسفانه مسائل سياسی را در اولويت قرار میدهند و اخلاقيات را درانعکاس اخبار لحاظ نمیکنند."
وزير علوم همچنين به خبرنگار ايسنا میگويد: «کسی که اسمش اعلام نشده، حتما مسائل خاص و يا تخلفات ويژهای داشته است که مراجع ذيربط آن را گزارش کردهاند. آنچه که برخی روزنامهها نوشته بودند اين بود که از بعضی دانشجويان تعهد گرفته میشود. ما به دانشگاهها گفتيم نيازی به اخذ تعهد نيست. تعهد هم به اين معنا نبوده که خدای ناکرده با آنها برخورد انضباطی شود، بلکه تذکر و هشداری بوده که در محيط دانشگاه به گونهای عمل نشود که خلاف حفاظت و صيانت از اخلاقيات باشد.»
موضوع دانشجويان ستارهدار به مجلس هم کشيده شد، بطوری که پس از سخنان وزير علوم، شهريار مشيری، عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس با تاييد اينکه دانشجويان به اصطلاح «ستارهدار» در مقطع کارشناسی ارشد مدارک خود را به همراه مستندات کامل به وی ارائه دادهاند، به سخنان وزير علوم واکنش نشان داد و گفت: «قبول شدگان کارشناسی ارشدی هم داشتهايم که اصلا اسم آنها در ليست قبولیها نبوده است، يعنی از اول اسم آنها را در ليست سياه آوردهاند و سازمان سنجش اصلا اعلام قبولی نکرده است. ولی چون مثلا چهل روز به دليل فعاليتهای دانشجويی در بازداشتگاه اوين بوده است، اينها را جزو قبولیها اعلام نکردهاند.»
او با انتقاد از اعلام رسمی وزير علوم مبنیبر کتمان اين قضيه، میافزايد: «بنده مدارک و مستندات لازم را در اختيار دارم و به مسوولان نيز تذکر دادهام، اگر اين دانشجويان تا شنبه و يکشنبه ثبتنام نشوند، اسامی آنها و کپی نامههايی که گزينش سازمان سنجش به اينها داده و اعلام کرده که شما به اين علت ثبتنام نشدهايد را در صحن علنی مجلس توزيع خواهم کرد.»
اقدامات مجلس و کميسيون آموزش و تحقيقات تا جايی پيش رفت که معاونان وزيرعلوم برای توضيح به مجلس در کميسيون آموزش و تحقيقات حاضر شوند و قول مساعد دهند که همه دانشجويانی که کنار اسم آنها ستاره وجود دارد ثبتنام شوند.
با اين وجود، يک عضو شورای مرکزی دفتر تحکيم وحدت (طيف علامه) در واکنش به اظهارات برخی مسوولان که آنها را "متناقض" میدانست، گفت: «برای اثبات وجود دانشجويان دو ستارهای که بدون هيچگونه حکم از کميتههای انضباطی يا دادگاههای ذیصلاح تعهد دادهاند، اسناد جديدی را منتشر خواهيم کرد. اسنادی که در روزهای گذشته از سوی تحکيم منتشر شد کارنامههای اين چند نفر بود که روی سايت سازمان سنجش قابل مشاهده است و در آن آمده که اين دانشجويان فاقد صلاحيت عمومی ادامه تحصيل هستند و به دلايلی غير از مسائل علمی اسامیشان به عنوان قبولی از سوی سازمان سنجش اعلام نشده است.»
وی میافزايد: «ما ۹ اسم را اعلام کردهايم اکنون هم حاضريم ۵۰ نفر از اسامی دانشجويان پذيرفتهشده در آزمون کارشناسی ارشد را اعلام کنيم که به صورت مشروط ثبتنام شدهاند در حالی که بسياری از آنها حکمی از کميته انضباطی و دادگاهها ندارند.»
محمد هاشمی، دبير تشکيلات دفتر تحکيم وحدت (طيف علامه) نيز میگويد: «در حالی که مسوول گزينش ادعا میکرد تعهدها سياسی نبوده، بسياری از دانشجويان يک ستاره و دو ستاره با تعهد اجباری سر کلاسها رفتند که عملا آنها را از فعاليت سياسی منع میکند.»
قوانين مربوط به گزينش دانشجو از مصوباتی است که در سالهای اوليه تشکيل شورای عالی انقلاب فرهنگی به آموزش عالی ابلاغ شده است.
در آييننامه گزينش اخلاقی داوطلبان ورود به دانشگاهها مصوب هشتمين جلسه مورخ ۱۶/۱۱/۱۳۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصريح کرد داوطلبانی حق ورود به دانشگاهها را دارند که علاوه بر قبولی در امتحانات کنکور«تدين به دين اسلام يا يکی ديگر از اديان آسمانی»، «عدم مبارزه با نظام جمهوری اسلامی ايران اعم از سياسی يا نظامی» و «عدم اشتهار به فساد اخلاقی و بیبند و باری(فحشاء و تهتک)» در مورد آنان احراز شده باشد. ضمن اينکه در اين موارد ملاک، حال فعلی داوطلب است، و در صورتی که در گذشته به فساد اخلاقی يا مبارزه اشتهار داشته باشد، پذيرش وی مشروط به احراز توبه وی است.
در اين آيين نامه آمده است که نحوه گزينش علاوه بر کسب نمره قبولی در سوالات عقيدتی، سياسی و اخلاقی کنکور استعلام کتبی از نهادهايی چون وزارت آموزش و پرورش، دادستانی عمومی، دادسرای انقلاب و وزارت اطلاعات در مورد سوابق سياسی و اخلاقی داوطلبان است و هر گاه مراکز پنجگانه فوق در مورد داوطلبی گزارش منفی ارائه ندادند ورود داوطلب مزبور به دانشگاه بلامانع است مگر اينکه گزارش منفی مستندی از منبع موثق ديگر درباره وی واصل شده باشد.
علاوه بر اين داوطلبانی که دارای حداقل يک گزارش منفی باشند (خواه از مراکز پنجگانه فوق يا از منبع موثق ديگر) پرونده ايشان بايد همراه با مدارک موجود به هیأت مرکزی گزينش فرستاده شود. حکم نهايی در مورد ورود يا ممانعت از ورود چنين داوطلبانی به دانشگاه بايد پس از بررسی هیأت مرکزی گزينش توسط قاضی هیأت صادر شود.
در آييننامه گزينش داوطلبان دورههای کارشناسی ارشد دانشگاهها مصوب ۲۰/۱۲/۱۳۶۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی نيز «اعتقاد به اسلام يا يکی از اديان آسمانی ديگر»، «احراز عدم ضديت با نظام جمهوری اسلامی ايران»، «عدم احراز فساد اخلاقی» و « نداشتن سابقه عضويت در ساواک و فراما سونری و اعقاب آن» جزء شرايط گزينش آمده است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نحوه تعيين تکليف داوطلبان آزمون ورودی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی که در آزمون علمی پذيرفته شده ولی به دلايل اخلاقی و سياسی از طرف وزارت اطلاعات ناصالح تشخيص گرديدهاند، مصوب ۱۳۶۴/۱۲/۲۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصريح میکند که وزارت اطلاعات در اظهار نظر خود در مورد داوطلبانی که در آزمون علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پذيرفته شده ولی به دلايل اخلاقی و سياسی از طرف وزارت اطلاعات ناصالح تشخيص داده شدهاند تصريح نمايد که آيا دليل مردود شمردن آنها وابستگی آنان به گروهکهای محارب الحادی و منافق بوده است يا نه پس از اعلام مراتب مذکور هرگاه معلوم شد که علت مردوديت تشخيص وابستگی او به گروهکهای محارب بوده است، هیأت مرکزی گزينش دانشجو نيز رأی مردوديت را بپذيرد ولی اگر علت مردوديت چيز ديگری بود، هیأت مرکزی گزينش پرونده شخص را مجدداً مورد بررسی قرار داده و در مورد وی اخذ تصميم نمايد.
همچنين در توضيح پيرامون ضوابط گزينش دانشجو مصوب ۱۱/۶/۱۳۶۵شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شد که هیأت مرکزی گزينش دانشجو در بررسی صلاحيت داوطلبان از نظر سياسی به صورت مورد به مورد برخورد نمايد و در صورتی که داوطلبی عملاً بر ضد نظام جمهوری اسلامی باشد و يا صريحاً اظهار عدم قبول نظام را بنمايد مردود شود.
در ضوابط گزينش دانشجو مصوب ۲۴/۳/۱۳۶۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی نيز آمده «معتادين به مواد مخدر»، «کسانی که اشتهار به فحشاء(آشکار) دارند»، «معاندين با نظام جمهوری اسلامی(و نه معترضين)» و «کسانی که با اخذ تعهد در دانشگاه پذيرفته میشوند» از ورود به دانشگاه محرومند.
در اين مصوبه آمده که از کسانی که در حق آنان وزارت اطلاعات يا مراجع قانونی گزارشهايی مشعر بر فساد اخلاقی يا فعاليتهای سياسی دادهباشند در هنگام ورود بهدانشگاه تعهدگرفتهمیشودکهرفتارخودرا اصلاح کنند. در تذکر همين مصوبه عنوان شده که حتیالمقدور بايد سعی شود که تعداد اين قبيل اشخاص زياد نباشد تا مساله تعهد گرفتن لوث نگردد.
مصاديق عناد و فساد اخلاقی در رابطه با ضوابط جديد گزينش دانشجو مصوب ۳۱/۳/۱۳۶۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی نيز آورده است که مصاديق عناد «مبارزه مسلحانه با نظام جمهوری اسلامی ايران»، «داشتن وابستگی تشکيلاتی به گروههای محارب»، «پرداخت کمک مالی به گروههای محارب يا هواداری تشکيلاتی نمودن از آن گروهها، يادداشتن عضويت در آنها» و «تبليغ ماترياليسم و اديان ساختگی (مراد از تبليغ صرف تفوّه به افکار ماترياليسم نيست، بلکه سعی در ترويج و اشاعه آن است.)» و مصاديق فساد اخلاقی «اعتياد به مواد مخدر» و «اشتهار به فحشاء» عنوان شده است.