صفار هرندی: عوامل مخدوش‌کننده فرهنگ عمومی کشور شناسايی شود، فارس

خبرگزاری فارس: وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی در آيين افتتاحيه پنجمين همايش فرهنگ عمومی کشور با بررسی تأثير متقابل فرهنگ عمومی و پيشرفت کشور گفت: بايد عواملی که فرهنگ عمومی کشور را خدشه‌دار می‌کند، شناسايی شود.


به گزارش خبرنگار فرهنگی فارس، پنجمين همايش فرهنگ عمومی کشور با حضور محمدحسين صفار هرندی، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی و رييس شورای فرهنگ عمومی کشور، محمدرضا مخبر دزفولی، دبير شورای عالی انقلاب فرهنگی، منصور واعظی، دبير شورای فرهنگ عمومی کشور و مديران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های کشور و دبيران و کارشناسان شورای فرهنگ عمومی استان‌ها صبح امروز در مجموعه فرهنگی شهيد باهنر گشايش يافت.
در ابتدای افتتاحيه اين همايش دو روزه، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: برای اولين بار است که تمامی دبيران و کارشناسان شورای فرهنگ عمومی کشور تا رده شهرستان‌ها دور هم جمع شده‌اند. هيچ‌گاه شورای فرهنگ عمومی در اين سطح تشکيل نشده و اين اتفاق، اتفاق مبارکی است.
رييس شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به تاثير متقابل فرهنگی عمومی و پيشرفت کشور به يکديگر گفت: اگر شاخص‌های فرهنگ عمومی سالم و درست را برشمريم، می‌توانيم نسبت آن را با شاخص‌های پيشرفت کشور بسنجيم. فرهنگ عمومی در کشور ما از يک پيشينه تاريخی و معنوی زيادی برخوردار است. قبل از هر چيز مردم ما ديندارند و اتکاء به خداوند در فرهنگ عمومی ما جای ويژه‌ای دارد، به طوری که ما برای هر کاری به مددجويی از خدا اشاره می‌کنيم.
صفار هرندی افزود: يکی ديگر از شاخص‌های فرهنگ عمومی ما اعتماد به نفس است. مردم ما دارای روحيه خوب و اعتماد به نفس بالا هستند که بخشی از آن مربوط به همان اتکاء به خداوند است. ما ايرانی‌های مسلمان خوشبختانه از اين خصلت اعتماد به نفس برخوردار هستيم و هرگاه آن را تقويت کرده‌ايم نتيجه‌اش را به خوبی ديده‌ايم. اعتماد به نفس ايرانيان در پس از انقلاب به قدری بود که هيمنه آمريکا را به هيچ گرفت و دانشجويان را به تسخير لانه جاسوسی راغب کرد. اين اعتماد به نفس در موقعيت انقلاب اسلامی به اوج خود رسيد و اکنون نيز اين احساس که ما می‌توانيم با قدرت‌های جهانی سرشاخ شويم، جزو فرهنگ عمومی ما است.
وی ادامه داد: نکته ديگر اميدواری است. انسان نااميد قطعا برای کار بزرگ روحيه ندارد. انسان‌های اميدوار هستند که می‌توانند فرصت‌آفرينی برای خودشان بکنند، بنابراين کار رهبران جامعه اين است که مردم را از در افتادن در وادی نااميدی نجات بدهند. کشورهايی هستند که با اينکه امکاناتی را در اختيار دارند اما چون از اميدواری بی‌بهره‌اند، نمی‌توانند از امکانات خود استفاده کنند.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: داشتن روحيه کار جمعی از شاخص‌های فرهنگ عمومی سالم است. تکروی و خودبينی در فرهنگ عمومی سالم پذيرفته نيست. در ميان مردم ما اين اتهام مطرح است که ما در کارهای جمعی موفق نيستيم؛ در هنر و ورزش بارها گفته‌اند که کارهای جمعی نتيجه نمی‌دهد. اين تفکر را نبايد ترويج کرد، بلکه اين وضعيت می‌تواند تغيير کند. اگر روحيه جمعی ما نبود، خيلی از اتفاقات تاريخ معاصر ما رخ نمی‌داد. خوشبختانه آمادگی کار جمعی در جامعه ما وجود دارد. يکی از عوامل کارگروهی دوست داشتن ديگران و ديگر خواهی است، همين عامل می‌تواند ما را در کارهای گروهی موفق کند.
رييس شورای فرهنگ عمومی کشور گفت: داشتن دغدغه ملی و اينکه فقط به فکر خود نبودن و منافع ملی را ديدن، خصوصيت ديگر يک جامعه سالم است. نشاط و سرزندگی که تحت تاثير عوامل درونی و بيرونی است، مقدمه لازم برای فرهنگ عمومی سالم است. برای آينده طرح داشتن يکی ديگر از شاخص‌های فرهنگ عمومی سالم است. خوشبختانه امروز نگاه به آينده با طراحی چشم‌انداز بيست ساله در ما قوی‌تر شده است. يکی از وظايف ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بايد اين باشد که به هر طريقی مسئله چشم‌انداز را مطرح کنند. چشم‌انداز کشور بايد وارد شعر، نمايش و تمامی کارهای فرهنگی شود.
صفار هرندی گفت: همچنين نداشتن ترس و يا غلبه بر ترس جزو خصلت‌های خوب يک جامعه فرهنگی است و نشان می‌دهد فرهنگ اين جامعه سالم است. واقعا وقتی دانشجويان انقلابی‌ ما از ديوارهای بلند هيمنه آمريکا بالا می‌رفتند، تنها چيزی که آنها را به اين کار تشويق کرد، غلبه بر ترس بود. آمارها می‌گويد که در اوايل دهه شصت نفرت از آمريکا ۳۰ تا ۳۵ درصد بوده است ولی امروز اين نفرت به حدود ۸۰ درصد رسيده است. اين موضوع نشان می‌دهد فرهنگ عمومی قابل تغيير است.
وی به عوامل پيشرفت کشور اشاره کرد و گفت: پيشرفت علم و توسعه دانش يکی از اين عوامل است که بايد وارد فرهنگ عمومی ما شود. وقتی دانش توسعه می‌کند، فرهنگ عمومی کشور براساس اين پيشرفت سالم‌تر می‌شود و اين موضوع نمونه خوب تاثير متقابل فرهنگ عمومی و پيشرفت کشور است. سازندگی نيز يکی از عوامل پيشرفت است که فرهنگ عمومی را متحول می‌کنند.
صفار هرندی گفت: سازندگی کشور در دو سال اخير، روحيه ياس را در فرهنگ عمومی کشور از بين برد و يکی از دلايل محبوبيت رئيس جمهور اين است که ايشان روحيه ياس و دلمردگی را از بين برد. گرچه مردم می‌خواستند بعضی مسايل مثل گرانی حل شود، اما با اين که اين مسايل حل نشده به خاطر تغيير روحی و روانی جامعه، ايشان را هنوز دوست دارند. کارهای نيمه کاره قبل از اين دولت علامت درماندگی و نتوانستن بود، اما امروز مردم به واسطه سازندگی‌هايی که می‌شود بوی زندگی می‌شود.
وی اظهار داشت: بالا رفتن اعتبار و عزت ملت و کشور در دنيا، از عناصر پيشرفت است، وقتی نام کشوری را در دنيا با تعظيم ببرند نشان می‌دهد که آن کشور پيشرفته است. فرهنگ عمومی متاثر از انقلاب باعث می‌شود که کشور قدرت پيدا کند و اعتبار و عزت آن بيشتر شود. امروز بعضی از رهبران جهان اعتراف کرده است که ايران يکی از قدرت‌های جهانی است.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: مبتنی بر اين موارد بايد عواملی که فرهنگ عمومی کشور را خدشه‌دار می‌کند شناسايی شود. يکی از عوامل ارتقای فرهنگ عمومی کشور قناعت است که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره کرده‌اند. قناعت بايد در فرهنگ و عرصه‌های مختلف وارد شود.
وی در پايان گفت: اگر هر هنر و ادبيات و کار فرهنگی ما که باعث ارتقاء فرهنگ عمومی نشود بايد تعطيل شود.
پس از سخنان رييس شورای فرهنگ عمومی، حميد سبزواری به شعرخوانی پرداخت.

* شوراهای فرهنگ عمومی به آسيب‌شناسی خود بپردازند
محمدرضا مخبر دزفولی، دبير شورای عالی انقلاب فرهنگی، ديگر سخنران مراسم افتتاحيه پنجمين همايش فرهنگ عمومی کشور بود. وی در ابتدا با اشاره به روز ۱۳ آبان و حماسه‌های تاريخی اين روز، به درگذشت قيصر امين‌پور نيز اشاره کرد و گفت: قيصر که هم روح حساس و هم روحيه انقلابی داشت فرزند ۱۳ آبان بود.
مخبر دزفولی به تدوين برنامه‌ها بر اساس فرهنگ اشاره کرد و گفت: اگر قرار باشد از فرهنگ رفع مظلوميت شود، بايد در برنامه‌ريزی‌هايمان به فرهنگ توجه ويژه کنيم. انقلاب ما يک انقلاب فرهنگی است، اما وقتی می‌خواهيم برنامه بنويسيم رويکردهايمان سياسی و اقتصادی می‌شود. اگر می‌خواهيم فرهنگ را از محروميت خارج کنيم بايد بخش فرهنگ بر ديگر بخش‌های ما غالب شود و نبايد نگاه برنامه‌نويسان به حوزه فرهنگ به عنوان يک بخش مصرفی باشد.
وی گفت: متأسفانه در سال‌های گذشته به فرهنگ اين‌گونه نگاه می‌شد. امروز اگر شورای فرهنگ عمومی در کل کشور بنا دارد که در برنامه‌نويسی کل کشور تأثير بگذارد بايد اين نگاه را ترويج کند و نبايد هيچ پروژه عمرانی را اجرا کند مگر اينکه اين رويکرد را در آن ببيند.
دبير شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: ما بايد برای هر طرح صنعتی و اقتصادی، پيوست فرهنگی تعريف کنيم. چگونه است که در نگاه تحميل شده جهانی يک پيوست محيط زيست وجود دارد؟ اما برای کشوری که داعيه پيام فرهنگی برای بشريت دارد پيوست فرهنگی تدارک ديده نشود؟ پروژه‌های عمرانی هر استان بايد بر اساس فرهنگ طراحی شود.
مخبر دزفولی گفت: برداشت من از فرمايش مقام معظم رهبری به دولت نهم اين است که اين دولت توانايی و کفايت اين را دارد که مسير برنامه‌نويسی را به سير اصلی خودش بازگرداند زيرا رويکرد اين دولت فرهنگی است. بعضی‌ها تلقی‌شان اين است که حتما بايد از مرکز به استان برنامه به آنها ابلاغ شود، بلکه طراحی مهندسی فرهنگی براساس مزيت‌های نسبی هر استان است و بنابراين طرح مهندسی فرهنگی يک طرح جامعه و فراگير است، اما بايد هر استان براساس ويژگی‌های خاص خود طراحی‌های خودش را داشته باشد و وظيفه اصلی اين طراحی برعهده شورای فرهنگ عمومی هر استان است.
دبير شورای عالی انقلاب فرهنگی يادآور شد: امروز در بعضی از شاخه‌های علم، شانه به شانه کشورهای پيشرفته حرکت می‌کنيم و بايد فرهنگ هم به همين صورت درآيد. ما ادبيات اسلام و انقلاب را اگر به صورت شفاف ارايه دهيم مخاطبان خود را پيدا خواهيم کرد.
وی درباره سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی گفت: برنامه‌هايی در اين زمينه در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال طراحی است. همچنين ما در آستانه طراحی برنامه پنج‌ساله هستيم. شوراهای فرهنگ عمومی بايد نقش خودشان را در اين برنامه پيدا کنند و بايد برای تحقق آن تحولی در شوراهای فرهنگ عمومی صورت بگيرد و به آسيب‌شناسی خود بپردازند.

* مدير فرهنگی مدير ساخت و ساز نيست، مدير بهره‌برداری است
همچنين منظور واعظی، دبير شورای فرهنگ عمومی کشور، که ميزبانی اين همايش را بر عهده داشت، در سخنانی گفت: در حوزه مديريت فرهنگی ما سه سطح مديريت داريم. يک سطح مديريت معطوف به امکانات فرهنگی است. مثل تجهيزات سينما، کتابخانه و نيروهای انسانی است. معمولا نقطه اصلی توجه مديران فرهنگی ما به اين سطح از مديريت فرهنگی است.
وی افزود: سطح دوم، مديريت بر فعاليت‌های فرهنگی است که يک سطح بالاتر از مديريت بر امکانات و تجهيزات است. مثل مديريت بر توليد فيلم و نمايش و تاليف کتاب. اما سطح سوم که مورد توجه من است، عبارت است از مديريت بر امور فرهنگی است و آن چيزی است که مقام معظم رهبری از آن به عنوان مهندسی فرهنگی نام می‌برند.
واعظی گفت: وقتی بحث از امکانات فرهنگی می‌کنيم، نيروی انسانی، فضاها و امکانات و تجهيزات و ابزارها منظور است و اين بخش اصلی وظايف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تشکيل می‌دهد. ما در حوزه نيروی انسانی به دنبال تربيت اشخاص متخصص و در حوزه فضاها به دنبال ساختن فضاهای فرهنگی هستيم. مديری را نيز موفق می‌دانيم که در استفاده از اين تجهيزات موفق‌تر باشد و از آنها بهره‌برداری‌های بيشتر و بهتر کند.

دبير شورای فرهنگ عمومی گفت: متأسفانه در اين بخش يک عارضه وجود دارد و آن اين است که توجه به ساخت و ساز بيشتر از بهره‌برداری است. مدير فرهنگی مدير ساخت و ساز نيست، بلکه مدير بهره‌برداری است. مسلما ما کمبود زياد داريم، اما از همان چيزهايی که داريم کمتر استفاده می‌کنيم. واقعا از اين امکاناتی که داريم چند درصد استفاده می‌کنيم؟
وی اضافه کرد: در حوزه ساخت و ساز و تجهيزات سطح برنامه‌ريزی کلان به عهده مديران ارشاد استان‌ها است و هر مدير فرهنگی بايد يکی از دغدغه‌هايش اين باشد که چه مقدار کمبود امکانات وجود دارد، ولی وقت ساخت و ساز خودش را کمتر درگير اين امر می‌کند. مسئله بعدی مسئله بهره‌برداری است و بايد در اين حوزه استانداردسازی و نظارت صورت بگيرد. با اين حال بايد اين بخش هم به عهده ديگران سپرده شود اما بايد نظارت صورت بگيرد در مجموع مديريت بر امکانات فرهنگی را مديريت نازل می‌دانم.
وی در پايان گفت: سطح دوم مديريت بر فعاليت‌های فرهنگی است که دارای سه سطح توليد، توزيع و مصرف است. برای هر کدام از اينها هم سه کار می‌توانيم انجام دهيم: پژوهش، آموزش و کنش.
مراسم افتتاحيه پنجمين همايش فرهنگ عمومی کشور با اقامه نماز ظهر به پايان رسيد.
بعد از ظهر امروز حسين کچوييان درباره جهانی سازی و فرهنگ عمومی سخنرانی می‌کند. همچنين امروز در اين همايش ميزگرد بررسی عرفان‌های انحرافی با حضور فعالی، شهريار زرشناس و محمد حسنی برگزار می‌شود و در پايان روز اول اين همايش مراسم تجديد بيعت با بنيانگذار جمهوری اسلامی برگزار خواهد شد.
در روز دوم اين همايش ميرباقری درباره معنويت‌های انحرافی در مواجهه با عرفان اصيل سخن خواهد گفت. همچنين حميد مولانا درباره فناوری اطلاعات و فرهنگ عمومی سنخرانی می‌کند و در ميزگردی با حضور ساجدی، ملانوری و نورمحمد، طرح حجاب و عفاف مورد بررسی قرار خواهد گرفت.