در انتخابات رياست جمهورى ايران، يكى از نيروهاى اپوزيسيون دمكراتى كه تلاش ورزيد كانديداى مستقلى را معرفى كند تا سخنگوى نيروهاى دگرانديش دمكراسىخواه باشد، «اتحاد جمهوري خواهان ايران» است. آقاى «حسن شريعتمدارى»، عضو شوراى سياسى اتحاد جمهوري خواهان در گفتگويى با همكار صداى آلمان معتقد است كه سرخوردگى از نظام سياسى تا بدان حد است كه هيچ شخصيت مستقلى حاضر نشد خود را كانديد كند.
گفتگو: داود خدابخش
دويچه وله: آقاى شريعتمدارى، سياست اتحاد جمهوريخواهان ايران در قبال انتخابات نهمين دور رياست جمهورى چيست؟
حسن شريعتمدارى: ما مىخواستيم در حقيقت فضاى انتخاباتى بسيار حساس كنونى را كه با توجه به فشار روزافزون بينالمللى و حالت تعادل بسيار لغزان كه در درون حكومت وجود دارد و با توجه به اينكه نظام بخاطر بهرهگيرى از درصد بالاى كسانى كه به صندوق رأى خواهد آمد، مىخواهد فضاى انتخاباتى را تا آنجايى كه ممكن است، داغ نگه دارد، از اين فرصت استفاده كنيم و كانديداهايى را بعنوان كانديداهاى دگرانديشان و غيرخودىها با علم به اينكه شوراى نگهبان به آنها به احتمال بسيار زياد فرصت حضور نخواهد داد، به ميدان بياوريم تا در كارزار انتخاباتى با توجه به حساسيتى كه مردم در اين وهله به سرنوشت سياسى خودشان پيدا مىكنند، اينها بتوانند خواستههاى مردم را در يك برنامههاى سياسى/اجتماعى فرموله كنند و مردم را نسبت به آن حساس بكنند و خواستههاى اپوزيسيون دمكرات ايران را هر چه بيشتر مردم ببرند و نشان بدهند كه چنين برنامههايى كه در حقيقت راهحل برونرفت از مشكلات روزافزون كنونى است و براى دفاع از منافع ملى است در چارچوب تنگ قوانين جمهورى اسلامى، بخصوص قانون اساسى آن نمىگنجد و خواستار تغييرات بنيادين در قانون اساسى جمهورى اسلامى و احتمالا گذار از قانون اساسى باشند تا در مملكت بتوان رئيس جمهورى داشت كه برنامهاى سياسى و اجتماعى همراه و همخوان با منافع ملى داشته باشد و علاوه بر آن قدرت اجراى آن را داشته باشد. و اينكه اين كانديداها نشان بدهند كه در چارچوب و فضاى كنونى و در تعادل قواى داخل حاكميت وجود چنين برنامهاى تحمل نخواهد شد وچنين كانديدايى هم شانس حضور در انتخابات نخواهد داشت و اصولا رئيس جمهور بخت و اقبال پياده كردن چنين برنامهاى را ندارد.
سياست اتحاد جمهوريخواهان ايران چنين بود و بر اين مبنا يك بيانيه انتشار داد و از عدهاى هم دعوت كرد كه كانديد رئيس جمهورى شوند، ولى شوربختانه به قدرى يأس از حداقل تساهل و تسامح براى كانديداهاى دگرانديش وجود دارد كه كسى پيدا نشد كه كانديداى چنين مقامى شود و بنابراين ما فقط اين گزينه را داريم كه نشان دهيم كه كانديداى فرضى چه برنامهى سياسى و اجتماعى بايد داشته باشد و نشان بدهيم كه چنين برنامهاى در چارچوب مقررات و قوانين و قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران نمىگنجد و به اين ترتيب جامعه را حساس بكنيم نسبت به اينكه براى اين تغييرات اساسى فشار لازم سياسى را به حاكميت بياورند. بخصوص اينكه جامعه مدنى را متوجه اين كنيم كه بايد دست به دست جامعهى سياسى ايران بدهد و هزينههاى لازم را براى گذار به وضعيت مطلوب از وضع موجود متحمل بشود تا در ايران يك دمكراسى مبتنى بر حقوق بشر و همخوان با الزامات بينالمللى داشته باشيم.
دويچه وله: حالا در اين مدت كوتاهى كه تا تاريخ برگزارى انتخابات باقى هست، اتحاد جمهوريخواهان ايران بعنوان يك اپوزيسيون خارج از كشور چه راهكارهاى مناسبى را مىتواند پيشنهاد كند، دستكم براى رسيدن به يك شرايط انتخابات آزاد؟
حسن شريعتمدارى: ما كماكان بر خواستههاى اساسى همهى اپوزيسيون دمكرات باقى هستيم و آن اين است كه انتخابات بايد فضايى بدون تبعيض و بدون فشار و در فضايى شرافتمندانه نسبت به انتخابشوندگان و انتخابكنندگان برقرار شود و اين چيزى است كه با وجود تعادل قدرت موجود و با وجود قوانين و قانون اساسى موجود امكان برگزارى آن نيست، ولى بطور نسبى اتحاد جمهوريخواهان و ديگر نيروهاى سياسى در ايران بايد برنامههايى را ارائه بدهند كه سطح مطالبات كانديداهاى موجود را با توجه به رقابتى كه دارند، بالا ببرد و آنها را وادارد كه خواستههاى اساسىترى را مطرح بكنند. بسيارى از اين كانديداها وعدههاى بسيار مبهم و كلى و بدون برنامهاى را مىدهند. تا جايى كه ما تعقيب مىكنيم، آنها نه تنها توان اجراى آن را ندارند، بلكه حتا آن را به اندازهى كافى و جدى فرموله نمىكنند و اساسى ارائه نمىدهند و نشان نمىدهند كه رابطهى آنچه كه مىگويند با وضعيت واقعا موجود چگونه است و چگونه مىتوانند اين خواستهها را عملى بكنند.
بنابراين يكى از راههايى كه اپوزيسيون دمكرات بطور نسبى مىتواند در فضاى انتخاباتى تأثير بگذارد، دادن راهكارهايى است كه چگونه مىتوان حداقل تغييرات را با توجه به حساسيت فضاى موجود و با توجه به فشار بينالمللى و با توجه به تعادل لغزانى كه در درون نظام وجود دارد، در بين مردم ايجاد كرد و اين فشار اجتماعى را آورد تا اينكه اين سطح مطالبات بالاتر برود.
دويچه وله: حالا بطور كلى اتحاد جمهوريخواهان ايران خواستار مشاركت وسيع مردم در انتخابات هست؟
حسن شريعتمدارى: متأسفانه ما در بين كانديداهايى كه به طيف دمكرات نزديكتر هستند، حداقل كف مطالبات مردم را در برنامههاى ايشان مشاهده نمىكنيم تا بتوانيم از مردم بخواهيم در انتخابات شركت كنند و با وجود عدم تمايل به چنين سياستى ناگزيريم در انتها مردم را به عدم شركت در انتخابات فرابخوانيم.
دويچه وله: آقاى شريعتمدارى، متشكرم از وقتى كه در اختيار ما گذاشتيد.
حسن شريعتمدارى: خواهش مىكنم.